نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1
دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان)، اصفهان، ایران
2
دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشکاه آزاد اسلامی واحد کرج، کرج، ایران.
3
استادیار گروه ژنتیک و به‌نژادی‌گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان)، اصفهان، ایران
4
دانشیار گروه ژنتیک و به‌نژادی‌گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان)، اصفهان، ایران.
چکیده
کنجد یکی از گیاهان مهم روغنی، صنعتی و دارویی است که به خصوص در سالیان اخیر بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و در سطح وسیعی از مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر مورد کشت قرار می‌گیرد. در تحقیق حاضر تعداد 15 ژنوتیپ کنجد به منظور شناسایی ژنوتیپ‌های برتر از نظر عملکرد و پایداری در چهار منطقه شامل اراک، بیرجند، کرج و شیراز طی دو سال مورد بررسی قرار گرفتند در تجزیه واریانس مرکب اثرات مستقیم مکان و ژنوتیپ و همچنین اثر متقابل ژنوتیپ × مکان غیرمعنی‌دار ارزیابی شدند. دو مؤلفه اصلی اول و دوم در تجزیه بای‌پلات به ترتیب 06/84 و 40/8 (مجموع 46/92) درصد از تغییرات ناشی از تاثیر محیط بر روی ژنوتیپ‌ها را توجیه نمودند. بر اساس نمودارهای ترسیم شده، از نظر عملکرد دانه ژنوتیپ‌ها در محیط‌های اراک، بیرجند و شیراز دارای همبستگی بالایی با یکدیگر بودند. ژنوتیپ‌های برتر در مکان‌های اراک، بیرجند و شیراز به ترتیب داراب 14، صفی آباد 1، محلی اهواز و محلی اصفهان بودند. همچنین در محیط کرج ژنوتیپ‌های محلی فارس، محلی خنداب و داراب 1 برتر ارزیابی شدند. در مجموع برترین ژنوتیپ‌ها از لحاظ عملکرد و پایداری بالا دو ژنوتیپ صفی آباد 1 و محلی خنداب بودند. در مقابل دو ژنوتیپ TS-3 و Yellow White علاوه بر عملکرد پائین، بیشترین تاثیر را از محیط خود پذیرفته بودند. ژنوتیپ‌ها در محیط شیراز حداقل تاثیر و در محیط بیرجند حداکثر تاثیرپذیری از محیط را داشتند. مناطق مورد بررسی این آزمایش به دو ابر محیط اراک، بیرجند و شیراز و ابر محیط کرج تقسیم شدند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Investigation of genotype × environment interaction using GGE biplot method on grain yield in sesame
نویسندگان [English]
-
Hossein Movahedi
1
-
Khodadad Mostafavi
2
-
Majid Shams
3
-
AhmadReza Golparvar
4
1
Department of Agriculture, Isfahan (Khorasgan) Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran.
2
Associate Professor of Department of Agronomy and Plant Breeding, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran.
3
Assistant Professor of Department of Plant Breeding, Agriculture Faculty, Khorasgan (Isfahan) Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran.
4
Associate Professor of Department of Plant Breeding, Agriculture Faculty, Khorasgan (Isfahan) Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran.
چکیده [English]
Sesame is one of the most important oil, industrial and medicinal plants. Sesame is cultivated in a large area of tropical and subtropical regions. In this study, fifteen sesame genotypes are cultivated to identify superior genotypes in terms of yield and stability (minimum environmental impact) in four locations of Arak, Birjand, Karaj, and Shiraz for two years. In combine variance analysis, the year effect and yaer × location, genotype × year and genotype × location × year were meaningful. The first and second main components in bipod analysis explained 84.06 and 8.40 (92.46 in total), respectively, the percentage of changes due to the impact of the environment on genotypes. According to the plots, genotypes in Arak, Birjand, and Shiraz have a high correlation with each other. The best genotypes in Arak, Birjand, Karaj, and Shiraz were Darab 14, Safiabad 1, local Ahvaz, and local Isfahan. Also in the Karaj location, Fars local cultivar, Khondab local cultivar, and Darab 1 were evaluated as superior. In general, the best genotypes in this trait in terms of yield and high stability were two genotypes, Safiabad 1 and local Khondab. In contrast, TS-3 and Yellow White genotypes were the most unstable in addition to low yield compared to other genotypes. Genotypes in the Shiraz environment had the least impact on the environment and in the Birjand environment had the maximum impact. The study areas of this experiment were divided into two megaenvironment, the first inclouds Arak, Birjand and Shiraz, and second inclouds Karaj.
کلیدواژه‌ها [English]
-
Effect of genotype × environment
-
Grain yield stability
-
Compatibility
-
Multi-dimensional
-
GGE biplot
)