تأثیر تنش شوری بر تجمع و آزادسازی مواد نورساختی میانگره‌های ساقه در ژنوتیپ‌های مختلف جو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اصلاح نباتات گرایش ژنتیک بیومتری، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

2 استاد ژنتیک و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

3 استادیار بیوتکنولوژی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

چکیده

مادة خشک تجمع‌یافته در ساقة جو نقش اساسی در پر کردن دانه به ویژه در شرایط نامساعد از جمله تنش شوری دارد. هدف این پژوهش بررسی توان ذخیره‌سازی و انتقال دوبارة مادة خشک به تفکیک میانگره‌ها در برخی رقم‌ها و رگه (لاین)‌های امیدبخش جو زراعی ایران در شرایط تنش و بدون تنش شوری بود. بدین منظور آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و در دو شرایط تنش و بدون تنش شوری در ایستگاه تحقیقات کشاورزی نیشابور در سال 1393- 1392 اجرا ‌شد. در شرایط تنش، EC آب آبیاری حدود  dsm-111-10 بود. میزان تجمع و انتقال دوبارة مواد نورساختی (فتوسنتزی) با استفاده از روش وزنی تعیین شد. ارتباط طول و وزن مخصوص میانگره‌ها با تجمع مادة خشک بررسی شد. نتایج نشان داد که در هر دو شرایط، میانگره‌های زیرین بیشترین وزن خشک و وزن مخصوص را به خود اختصاص دادند. بیشترین میانگین انتقال دوباره در شرایط عادی (نرمال) مربوط به دومین میانگرة رأسی ساقه (پنالتی‌میت) بود، درحالی‌که بالاترین میانگین انتقال دوباره در شرایط شوری مربوط به میانگره‌های زیرین بود. در این پژوهش به طور دقیق مشخص شد که توان ذخیره‌سازی و انتقال دوبارة دو ساز‌و‌کار، متفاوت‌اند و به طور جداگانه از والدین به نتاج منتقل می‌شوند. عملکرد دانه در شرایط تنش شوری همبستگی مثبت و معنی‌داری با انتقال دوباره از پدانکل، دومین میانگره رأسی و میانگره‌های زیرین داشت. همچنین از نظر روند اصلاحی مشخص شد که در رگه‌های امیدبخش متحمل به شوری جدید نسبت به رقم‌های قدیمی متحمل به شوری، از صفات وزن مخصوص میانگره‌ها، توان ذخیره‌سازی و قدرت انتقال دوباره به خوبی بهره‌برداری شده ‌است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of salinity stress on stem internodes photosynthetical matters accumulation and mobilization of different Barley genotypes

نویسندگان [English]

  • Majid Taherian 1
  • Mohammad Reza Bihamta 2
  • Seyed Ali Peighambari 2
  • Houshang Alizadeh 3
1 Ph.D Candidate of Plant Breeding in Biometrical Genetics, University College of Agriculture & Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
2 Professor of Genetics and Plant Breeding, University College of Agriculture & Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
3 Assistance Professor of Biotechnology, University College of Agriculture & Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
چکیده [English]

Stem reserves of barely can be an important contributor to grain filling particularly under condition is limited such as salinity stress. The aim of this research was to study dry matter accumulation and remobilization ability in different internodes of some Iranian Barley varieties and promising lines under salinity and normal conditions. The research was set up as two Randomized Complete Block design with three replications at the agriculture research station of Neishabur, Khorasan Razavi, during 2013-2014. The amount of dry matter accumulation and remobilization were determined using method. The relationship between length and specific weight of internodes with dry matter accumulation and Remobilization was investigated. The results showed that lower internodes had maximum dry weight and specific weight in both of experimental conditions. Maximum remobilization was obtained from penultimate and lower internodes in normal and salinity conditions, respectively. A positively significant correlation was observed between seed weight per spike and the amount of Remobilization from all of internodes in saline condition. Results indicated that dry matter accumulation and remobilization ability are two different mechanisms that inherent from parents to progeny. Also in this study it was found that new tolerant promising lines compared to old tolerant varieties, had internodes specific weight, dry matter accumulation and remobilization ability.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Barly
  • Salinity stress
  • Dry matter accumulation
  • remobilization
Abouzar, M., Shahazi, M., Torabi, S., Nikkhah H. R. &nadafi, S. (2012). Post-anthesis changes in internodes dry matter, stem mobilization, and relation to the grain yield of barly (Hordeum vulgar L.). Iranian Journal of Plant Physiology, 2(4), 553-557.
Austin, R. B., Morgan, C. L.,  Ford, M.A. & Blackwell, R. A. (1980). Contribution to yield from pre-anthesis assimilation in tal and dwarf  Barley phenotypes in two contrasting seasons. Annual Botany, 45, 309-319.
Bishop, D. L. & Bugbee, B. G. (1988). Photosynthetic capacity and dry mass partitioning in dwarf and semi-dwarf wheat (Triticum aestivum). Journal of Plant Physiology, 153, 558-565.
Blum, A.(1999). Improving wheat grain filling under stress by stem reserves mobilization. Euphytica, 100, 77-83.
Cruz-Aguado, J. A., Rodes, R., Peres, I. P. & Dorado, M. (2000).Morphological characteristic and yield components associated with accumulation and loss of dry mass in the internodes of wheat. Field Crops Research, 66, 129-139.
Daniels, R. W. & Alcock, M. B. (1982). A reappraisal of stem reserve contribution to grain yield in spring Barley (Hordeum vulgar L.) Journal of  Agricualtural Science, 98, 347-355.
Ebadi, A., Sahed, K. & Sanjari, H. (2011).The effect of irrigation cut on dry matter remobilization and some of
         agronomy traits on spring Barley. Electronical journal of crop production, 4(4),19-37. (In Farsi).
 Ehdaie, B., Alloush, G. A., Madore, M. A. & Waines, J. G. (2006a). Genotypic Variation for stem reserves and mobilization in wheat: I. Postanthesis changes in internode dry matter. Crop Science, 46, 735-746.
Ehdaie, B., Alloush, G. A. & Waines, J. G. (2008). Genotypic variation in linear rate of grain growth and contribution of stem reserves to grain yield in wheat, Field Crops Research, 106, 34-43
Gebbing, T. (2003). The enclosed and exposed part of the peduncle of wheat (Triticum aestivum) spatial separation of fructan storage. New Phytologist, 159, 245–252
Mojtabaie zamani, M., Nabipour, M. & Meskarbashee, M. (2014). Stem water soluble carbohydrate remobilization in wheat under heat stress during the grain filling. International Journal of Agriculture and Biology, 16, 401-405.
Munns, R., Greenway, H., Delane, R. & Gibbs, J.(1982) Ion concentration and carbohydrate status of the  elongating leaf tissue of Hordem vulgare, Growing at high external NaCl. Journal of Experimental Botany. 135, 574-583.
Munns, R., Jams, A. J. & lauchli, A. (2006). Approaches to increasing the salt tolerance of wheat and other cereal. Journal of Experimental Botany,57, 1025-1043.
Papkosta, D. K. & Gagianas, A. A. (1991). Nitrogen and dry matter accumulation, remobilization, and losses for Mediterranean wheat during grain filling, Agronomy Journal 83, 864-870.
Plaut, Z., Butow, B. J., Blumenthal, C. S. & Wrigkey, C. V. (2004). Transport of dry mater into developing wheat kernels and its contribution to grain yield under post-anthesis water deficit and elevated temperature. Field Crop Research, 86,185-198
Przulj, N. & Vojislava, M. (2001). Genetic variation for dry matter and nitrogen accumulation and translocation in two-rowed spring Barley I. Dry matter translocation, European Journal of Agronomy, 15, 241–254.
Pureisa, M.,  Nabipur. M. & Meskarbashi, M. (2013). Stem internodes reserves and mobilization of Barley genotypes during grain filling under terminal drought, International journal of Agronomy and Plant Production, 4 (10), 2673-2679.
Schynder, H. (1993). The role of carbohydrate storage anad redistribution in the  source-sink relation of wheat and Barley duting filling. New Phytologist, 23, 233-245.
Shearman, V. J., Sylvester-Bradly, R., Scott, R. K. & Foulkes, M. J. (2005). Physiological processes associated with wheat yield progress in the UK.Crop Science, 45, 175-185.
Van Herwaarden, A. F., Richard, R. A., Farquhar, G. D. & Angus, J. F. (1998). Haying –off, the negative grain yield response of dry land wheat to nitrogen fertilizer. III. The influence of water deficit and heat shock. Austuralian Journal of  Agricualtural Research, 49, 1095–1110.
Wardlow, I. F. & Wilenbrink, J. (1994). Carbohydrate storage and mobilization by the culm of wheat between heading and grain maturity: the relation of sucrose synthase and sucrose phosphate synthase. Austuralian Journal of Plant Physiology, 21, 255–271.
Xue, G. PMclntyre, C. L., Rattey, A. R., Van Herwaarden, A. F. & Shorter, R. (2009). Use of dry matter content as a rapid and low-cost estimate for ranking genotypic differences in water-soluble carbohydrate concentrations in the stem and leaf sheath of Triticum aestivum L. Crop and Pasture Science, 60, 51–59.
Yang, J., Peng, S., Zhang, Z., Wang, Z., Visperas, R. M. & Zhu, Q. (2002). Grain and dry matter yields and partitioning of assimilate in Japonica/Indica hybrid rice. Crop Science, 42, 766–77
Yang, J. & Zang, J. (2006). Grain filling of cereals under soil drying. New Phytologist, 169, 223–236.
Zareian, A., Yari, L. & Tabatabaei, S. A. (2014). Dry matter accumulation and remobilization in grain wheat cultvars under drought stress and potassium foliar application treatments. Electrnic Journal of Biology, 10(1), 1-6.