بررسی روش‌های مختلف مدیریت علف‌های‌ هرز کاهو (Lactuca sativa L.)

مقدمه

براساس برآورد سازمان بین المللی خوار بار و کشاورزی (FAO) بیش از 45 درصد از محصولات زراعی جهان در اثر علف­های ‌هرز از بین می­روند
(Kettenring & Galatowitsch, 2007)؛ بنابراین کنترل علف­های‌ هرز، یکی از ارکان اصلی تولید محصولات زراعی در سراسر جهان محسوب می­شود. کاهو پر مصرف ترین سبزی سالادی در ایران است که به دلیل اهمیت آن در رژیم­های مختلف غذایی، مصرف آن رو به افزایش است. وضعیت ایده­آل برای جوانه­زنی بذر علف­های ‌هرز به دلیل اندازه کوچک بذر کاهو، کشت سطحی آن، میزان بالای آبیاری مورد نیاز برای کشت و عادت رشدی روزت کاهو این امکان را فراهم می­آورد که علف­های‌ هرز اطراف گیاه کاهو مستقر شوند. این عوامل باعث رقابت طولانی کاهو با علف­های ‌هرز باریک‌برگ و پهن‌برگ می­شود (Roberts, et al., 1977; Parry & Shrestha, 2018). در مزارع کاهوی کالیفرنیا، پوشش 25 درصدی علف­های‌ هرز، باعث کاهش 50 درصد عملکرد شده است (Lanini & LeStrange, 1991). رقابت علف­های‌هرز همچنین می­تواند بر کیفیت کاهو موثر باشد، زیرا علف­های‌ هرز می­توانند محل زمستان گذرانی وحضور اولیه آفات باشند
(Mureithi et al., 2018). مدیریت علف­های‌ هرز کاهو عمدتا شامل کنترل مکانیکی، فیزیکی و شیمیایی است. غالباً هزینه وجین دستی علف­های ‌هرز توسط کارگر، بسیار پر هزینه است و برای مثال در محصول پنبه، بیش از پنج برابر هزینه کولتیواسیون در طی فصل رشد برآورد شده است Chandler & Cooke, 1992)). کولتیواسیون همانند شخم در آماده سازی بستر کشت، باعث تسهیل کنترل علف­های ‌هرز در کشت ارگانیک می­شود
(Barberi, 2002). گرچه کنترل شیمیایی در مورد بسیاری از علف­های‌ هرز موثر است، اما نمی­توان از تاثیر نامطلوب علف‌کش­ها بر محیط زیست و کیفیت محصولاتی که به صورت تازه­خوری مصرف می­شوند، چشم­پوشی کرد؛ از اینرو، تاکید بر تلفیق مجموعه­ای از روش­های کنترل، تحت عنوان مدیریت تلفیقی علف­های ‌هرز (IWM)[1] است که کاربرد خردمندانه علف‌کش­ها، یکی از بخش­های اصلی آن است. با توجه به این‌که کاهو به باقیمانده علف‌کش در خاک بسیار حساس است، تعداد محدودی علف‌کش به صورت تجاری در سطح جهان برای آن به ثبت رسیده است. محدودیت تعداد علف‌کش­ها و عدم دسترسی به علف‌کش­هایی که به صورت تجاری در کاهو ثبت شده اند باعث شده است تا وابستگی به وجین دستی برای کنترل علف­های ‌هرز افزایش یابد؛ تا جایی که وجین دستی، پرکاربردترین روش کنترل علف­های ‌هرز کاهو در ایران محسوب می­شود. از این‌رو، مطالعه روش­های دیگر کنترل علف­های‌ هرز جهت کاهش نیاز به وجین دستی، ضروری به نظر می­رسد. دراین پژوهش تلاش شده است تا امکان کنترل علف­های ‌هرز کاهو به‌وسیله برخی از روش­های کنترل فیزیکی (مالچ)، مکانیکی (کولتیواسیون، وجین دستی) و شیمیایی (علف‌کش­ها) و تاثیر آن‌ها بر اجزای عملکرد کاهو، میزان کنترل علف­های ‌هرز و امکان اجرای این روش­ها از لحاظ اقتصادی مطالعه شود.

مواد و روش­ها

این آزمایش در سال 1393 در مزرعه آموزشی و پژوهشی گروه زراعت و اصلاح نباتات پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران واقع در کرج، در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تاج­خروس خوابیده (Amaranthus blitoides Watson)، قیاق (Sorghum halepense L.)، سوروف (Echinochloa crus-galli L.)، توق
(Xanthium strumarium L.)، تاتوره (Datura stramonium L.)، تاج­ریزی (Solanum nigrum L.)، تاج­خروس ریشه قرمز (Amaranthus retroflexus L.)، سلمه­تره (Chenopodium album L.) و پیچک صحرایی (Convolvulus arvensis L.)، علف­های ‌هرز غالب مزرعه بودند. تیمارهای آزمایشی شامل مالچ پلاستیک سیاه، مالچ کلش گندم، دو لیتر علف‌کش تری­فلورالین (EC 48%) در هکتار، دو لیتر علف‌کش پندی­متالین (EC 33%) در هکتار، علف‌کش تری­فلورالین (دو لیتر در هکتار) + وجین تکمیلی، علف‌کش پندی­متالین (دو لیتر در هکتار) + وجین تکمیلی، کولتیواسیون، دو لیتر علف‌کش پاراکوات (SL 20%) در هکتار (به صورت حفاظت شده) و دو مرحله وجین دستی به همراه شاهد تداخل با علف­های‌ هرز بودند. در اواخر خرداد ماه جهت اجرای سیستم آبیاری قطره­ای، تیپ­های[2] آبیاری با فاصله 60 سانتی متر بین ردیف­ها و با فاصله 30 سانتی­متری قطره چکان­ها روی ردیف بر روی زمین تعبیه شدند. کاهوی معمولی
(Lactuca sativa L.)، رقم اهورا در چهار ردیف در هر کرت آزمایشی به صورت غیر مستقیم (نشایی) کشت شد. کشت نشاء در تاریخ 28 خرداد انجام شد و نشاء در زمان انتقال به مزرعه، در مرحله دو تا سه برگ حقیقی قرار داشت. نحوه اجرای تیمارها به صورت زیر بود:

علف‌کش­های تری­فلورالین و پندی­متالین به میزان دو لیتر در هکتار، قبل از انتقال نشاء و مخلوط با خاک، علف‌کش پاراکوات به میزان دو لیتر در هکتار، یک ماه بعد از انتقال نشاء و تقریبا در مرحله 17 برگی کاهو و به صورت حفاظت­شده (قبل از سم­پاشی بوته­ها با پلاستیک پوشانده شدند و سم­پاشی بین ردیف­های کشت انجام شد)، مالچ پلاستیک سیاه قبل از انتقال نشاء و کلش گندم به ارتفاع تقریبا هشت سانتی متر (معادل سه و نیم تا چهار تن در هکتار) بعد از انتقال نشاء، کولتیواسیون در بین ردیف­ها در مرحله چهار برگی علف­های‌هرز و نه تقریبا برگی کاهو، وجین دستی در دو مرحله (دو و پنج هفته بعد از انتقال نشاء، تقریبا مرحله نه و 21 برگی کاهو) و علف‌کش تری­فلورالین + وجین تکمیلی و علف‌کش پندی­متالین + وجین تکمیلی (وجین سه هفته بعد ازانتقال نشاء، تقریبا مرحله 12 برگی کاهو).

وزن خشک علف­های‌هرز توسط نمونه­گیری با کوادرات­هایی در ابعاد نیم در نیم متر در زمان برداشت محصول و پس از قرار دادن در آون 70 درجه سانتی­گراد به مدت 72 ساعت تعیین شد. جهت تعیین شاخص­های عملکرد تک بوته کاهو (وزن تر، تعداد برگ، وزن ساقه)، از هر کرتش 6 عدد بوته به صورت تصادفی انتخاب شدند و میانگین آن‌ها به عنوان نماینده کل کرت در نظر گرفته شد.. برای ارزیابی کارایی تیمارهای آزمایشی در کنترل علف­های­هرز از معادله یک استفاده شد:

معادله (1) R=(A-B/A)*100

که در این معادله،A : وزن خشک علف­هرز در کرت شاهد (عدم کنترل علف­‌هرز)،B : وزن خشک علف­هرز در کرت تیمار کنترل علف­‌هرز و R: درصد کاهش وزن خشک علف­هرز پس از اعمال تیمار می­باشد. جهت برآورد اقتصادی تیمارهای مختلف مدیریت علف­های­‌هرز از معادله دو استفاده شد:

معادله (2) BCR=B/C

که در این معادله، BCR[3]: نسبت سود به هزینه، B: درآمد خالص در هکتار (درآمد کل- هزینه) وC: هزینه (هزینه ثابت و مشترک در تمام تیمارها + هزینه­های مربوط به هر یک از تیمارهای کنترل علف­های ‌هرز) در هکتار می­باشد. تجزیه و تحلیل داده­های حاصل از آزمایش و نمونه­برداری­های مختلف به روش آنالیز واریانس (PROC ANOVA) با استفاده از نرم افزار SAS انجام شد و نمودارها با استفاده از نرم افزارExcel 2013  رسم شدند. میانگین صفات بررسی شده نیز توسط آزمون چند دامنه­ای دانکن در سطح یک و پنج درصد مقایسه شدند.

نتایج و بحث

تجزیه واریانس صفات مورد بررسی در جدول 1 نشان داده شده است. تاثیر روش­های کنترل علف­های‌ هرز بر تمام صفات اندازه گیری شده در سطح احتمال یک درصد معنی­دار بود.

عملکرد تک بوته

بیشترین عملکرد تک­بوته کاهو، به تیمارهای مالچ پلاستیک سیاه، دو مرحله وجین دستی و علف‌کش
پندی­متالین + وجین، به‌ترتیب با 5/1063، 6/999 و 984 گرم تعلق داشت (شکل 1). مالچ پلاستیک سیاه، یکی از موثرترین روش­های­ کنترل علف­های ‌هرز است و باعث کاهش نیاز به نیروی­کارگر در تولید سبزیجات می­شود. رشد سریعتر محصول، زودرسی و کاهش تبخیر آب را به دنبال دارد Schonbeck, 2015)). با توجه به مصرف تازه­خوری سبزیجات، کاهش مصرف سموم در این محصولات اخیرا بیشتر مورد توجه قرار گرفته است، از طرفی چون کاربرد مالچ پلاستیک مستلزم اجرای سیستم آبیاری قطره­ای در کشت است و باقی مانده پلاستیک ممکن است باعث آلودگی زیست محیطی شود، در کشت ارگانیک می­توان از مالچ کلش جهت کنترل علف­های ‌هرز استفاده نمود.

جدول 1- تجزیه واریانس اثر تیمارهای آزمایشی بر صفات اندازه­گیری شده کاهو.

Table 1. Variance analysis of the effects of treatments on lettuce traits.

**،* و ns: به‌ترتیب معنی‌دار در سطح احتمال یک و پنج درصد و عدم معنی‌داری.

^**,^* and ns: significant at 1% and 5% of probability levels, and non significant, respectively.

مقایسه میانگین­ها نشان داد که عملکرد بوته کاهو در مالچ کلش، علف‌کش پاراکوات و تری­فلورالین + وجین، اختلاف معنی‌دار با هم نداشت. اگرچه کاربرد پس­رویشی علف‌کش پاراکوات به صورت حفاظت شده دشوار است، اما زمانی که تراکم و خسارت احتمالی علف­های ‌هرز زیاد باشد و به تأخیر انداختن کنترل آن‌ها باعث افت شدید عملکرد محصول شود و یا زمان کافی برای انجام وجین وجود نداشته باشد، استفاده از این علف‌کش اجتناب­ناپذیر خواهد بود. همچنین مقایسه وزن بوته کاهو در کاربرد پس­رویشی علف‌کش گلیفوسیت در ارقام کاهو مقاوم به گلیفوسیت نسبت به علف‌کش­های رایج در کشت کاهو مثل بنزولید و پرونامید برابر یا بیشتر بود (Steven & Umeda, 2003).

شکل 1- مقایسه میانگین اثر تیمارهای مختلف کنترل علف­های‌ هرز بر وزن تک بوته کاهو (خطوط بار، نشان دهنده خطای استاندارد می­باشد).

Figure 1. Mean comparison of the effect of treatments on lettuce single head weight (bar lines indicate the standard error).

تری­فلورالین و کولتیواسیون (با وزن تک بوته 467 و 6/536 گرم)، کم­ترین افزایش عملکرد بوته را نسبت به شاهد داشتند و پندی­متالین با افزایش 95 درصد عملکرد نسبت به شاهد، دارای تاثیر بهتری در مقایسه با علف‌کش تری­فلورالین + وجین و تری­فلورالین (با افزایش عملکرد به‌ترتیب 62 و 9 درصد) بود. بر اساس مشاهدات مزرعه­ای ممکن است این تفاوت به علت تاخیر در رشد نشاء در پی کاربرد علف‌کش تری­فلورلین و در نتیجه کاهش وزن بوته نسبت به تیمار پندی­متالین باشد. کاربرد علف‌کش پندی­متالین به همراه وجین تکمیلی، با کارایی مشابه با تیمار دو مرحله وجین دستی می­تواند نیاز به نیروی کارگری جهت وجین دستی علف­های ‌هرز و نیاز به وجین در هفته­های اولیه بعد از انتقال نشاء را کاهش دهد. کاربرد پندی­متالین به میزان یک لیتر در هکتار قبل از انتقال نشای کاهو، تاثیری بر عملکرد نداشت، ولی کاربرد بیشتر از 3/1 کیلوگرم در هکتار، کاهش تعداد و اندازه بوته­ها برداشت شده را موجب شد Henderson & Webber, 1993)). پاسخ واریته­های مختلف کلم برگ به علف‌کش پندی­متالین نشان داد که کاربرد بیشتر از 56/0 کیلوگرم در هکتار، باعث آسیب به کیفیت محصول، کاهش تعداد بوته ها و میزان عملکرد در رقم­های Azan ,Storage4 ,Super Elite ,Super Red 90 شده است
(2003 Andrew et al.,).

تعداد برگ

میانگین تیمارهای مالچ پلاستیک سیاه، مالچ کلش، علف‌کش تری­فلورالین + وجین، دو مرحله وجین دستی و پندی­متالین + وجین دستی از لحاظ صفت تعداد برگ نسبت به تیمارهای دیگر بالاتر بود، ولی اختلاف معنی داری با هم نداشتند. کاربرد مالچ پلاستیک سیاه در هندوانه، وزن تر اندام‌های هوایی بوته و تعداد و وزن متوسط میوه در هر بوته را به‌طور معنی‌داری افزایش داد ((Kashi, et al., 2004. در بین تمام تیمارهای آزمایشی کمترین تعداد برگ نسبت به شاهد به تیمار علف‌کش پاراکوات تعلق داشت که با شاهد از لحاظ آماری در یک گروه قرار گرفت. تفاوت در نوع علف‌کش بر روی تعداد برگ کاهو تاثیرگذار است. همانطور که تاثیر ایمازاتاپیر در بادام زمینی نشان داد که این علف‌کش، باعث افزایش سطح برگ، تعداد شاخه و عملکرد شد(Grichar & Dotary, 2012). چون در ارزیابی این صفت از معیار سطح برگ استفاده نشد، در نتیجه تفاوت در تعداد برگ، معیاری برای پی بردن به وزن بوته نیست، چون وزن بوته علاوه بر تعداد برگ، به فاکتورهایی مثل وزن برگ و اندازه برگ نیز بستگی دارد (شکل 2).

شکل2 - مقایسه میانگین اثر تیمارهای مختلف کنترل علف­های ‌هرز بر تعداد برگ­های تک بوته کاهو (خطوط بار، نشان دهنده خطای استاندارد می­باشد).

Figure 2. Mean comparison of the effect of different methods of weed control on number of leaves of lettuce head (bar lines indicate the standard error).

وزن ساقه

کمترین وزن ساقه تک بوته کاهو نسبت به شاهد، در تیمار علف‌کش تری­فلورالین و بیشترین آن در تیمارهای علف‌کش پندی­متالین + وجین، تری­فلورالین + وجین، پندی متالین، مالچ پلاستیک سیاه، دو بار وجین دستی و کولتیواسیون مشاهده شد (شکل 3).

وزن خشک علف­های ‌هرز

کمترین و بیشترین وزن خشک علف­های ‌هرز نسبت به شاهد، از تیمار مالچ پلاستیک سیاه و کولتیواسیون به‌دست آمد. وزن خشک علف­های ‌هرز در تیمار مالچ پلاستیک سیاه، برابر با صفر بود و علف­هرزی در این تیمار رشد نکرد. وزن خشک علف­های ‌هرز در تیمارهای علف‌کش­های پندی متالین + وجین و تری­فلورالین + وجین، از لحاظ آماری تفاوت معنی‌داری با هم نداشتند و مشابه بودند. وجین دستی علف­های ‌هرز توسط کارگر، به‌طور میانگین کنترلی معادل 65 -85 درصد ایجاد می­کند (Chandler & Cooke, 1992). پوشش مناسب سطح خاک با یک مالچ مناسب می­تواند باعث کاهش جوانه­زنی بذر علف­های‌ هرز، افزایش رشد و قدرت رقابت محصول توسط افزایش رطوبت و گاهی اوقات تغییر دمای خاک شود ((Schonbeck, 2015. نتایج مقایسه میانگین­ها حاکی از کنترل مشابه و مناسب علف­های ‌هرز در تیمار علف‌کش­های پندی­متالین + وجین، تری­فلورالین + وجین، مالچ کلش و دو مرحله وجین

شکل3- مقایسه میانگین اثر تیمارهای مختلف کنترل علف ‌هرز بر وزن ساقه تک بوته کاهو (خطوط بار، نشان دهنده خطای استاندارد می­باشد).

Figure 3. Mean comparison of the effect of different methods of weed control on the stem weight of lettuce head (bar lines indicate the standard error).

دستی نسبت به شاهد بود. مالچ کاه و کلش نیز در مقادیر دو، چهار و شش تن در هکتار، در کنترل علف­های ‌هرز گوجه فرنگی توانست وزن‌ خشک علف‌های‌ هرز را نسبت به شاهد کاهش دهد. بر طبق یک گزارش، تاثیر کاه و کلش به میزان شش تن در هکتار بر وزن ‌خشک علف‌های ‌هرز، مشابه با کارایی علف‌کش اولتیما بود (Hassanzadeh & Rezvani Moghaddam, 2013). مالچ کلش، بیشترین تاثیر را روی جوانه­زنی بذر علف­های‌ هرز یک‌ساله و کمترین تاثیر را بر علف­های ‌هرز چندساله دارد (Schonbeck, 2015). در تیمارهایی که از علف‌کش به تنهایی استفاده شد، پاراکوات، پندی­متالین و تری­فلورالین، تاثیر مشابهی در کنترل علف­های ‌هرز داشتند و تفاوت معنی‌دار از لحاظ آماری بین این تیمارها مشاهده نشد. کاربرد پندی­متالین به میزان یک تا 3/1 کیلوگرم در هکتار، باعث کنترل مناسب علف­های‌ هرز پهن­برگ همانند باریک­برگ­ها در کاهو شد ) Henderson & Webber, 1993). تاثیر مالچ کلش گندم در کاهش وزن خشک علف­های ‌هرز نسبت به علف‌کش تری­فلورالین بهتر بود. به‌طورکلی، راندمان کنترل علف­های‌ هرز در تیمارهای مالچ پلاستیک سیاه، علف‌کش پندی­متالین + وجین، دو مرحله وجین دستی، علف‌کش تری­فلورالین + وجین، مالچ کلش، پندی­متالین، پاراکوات، تری­فلورالین و کولتیواسیون نسبت به شاهد تداخل با علف­هرز بیشتر بود (شکل 4).

شکل 4- مقایسه میانگین اثر تیمارهای مختلف کنترل علف‌ هرز بر وزن خشک علف­های ‌هرز (خطوط بار، نشان دهنده خطای استاندارد می­باشد.

Figure 4. Mean comparison of the effect of different methods of weed control on the weed dry weight

(bar lines indicate the standard error).

کولتیواسیون، باعث کنترل علف­های ‌هرز بین ردیف های کشت می­شود و به دلیل این‌که در اوایل دوره رشد و برای کاهش خسارت فیزیکی به محصول انجام می­شود، نمی تواند از رویش علف های ‌هرز در پایان فصل جلوگیری کند. به همین علت به نظر می­رسد که یک مرحله وجین دستی تکمیلی نیز مدتی پس از انجام کولتیواسیون مورد نیاز باشد.

مقایسه اقتصادی

با توجه به جدول 2، اگر نسبت سود به هزینه (BCR) از یک بزرگتر باشد، از لحاظ اقتصادی کاربرد روش مورد نظر توجیه پذیر است. زمانی که برابر یک باشد، سود و هزینه برابر است و عملا سودی برای تولید کننده ندارد و در حالتی که این نسبت از یک کوچکتر باشد، هزینه بیشتر از سود است. با توجه به این تفاسیر، در بین تیمارهای موجود در این آزمایش، تنها کاربرد مالچ پلاستیک سیاه، دو مرحله وجین دستی و پندی­متالین + وجین جهت کنترل علف­های ‌هرز از لحاظ اقتصادی توجیه پذیر بود. انجام دو مرحله وجین دستی با وجود عملکرد مناسب، زمانبر است. به طور مثال، دستیابی به عملکرد 100 درصدی در کشت کلم، به 15 هفته شرایط بدون علف­هرز نیاز دارد که بسیار پرهزینه است، درحالی‌که 90 درصد از عملکرد مورد انتظار و کاهش 10 درصد عملکرد با دوره بحرانی کنترل علف­هرز حدود 3/6 و 2/6 هفته شرایط عاری از علف­هرز تخمین زده می­شود (Fadlallah et al., 2010). بنابراین در شرایطی که با کمبود نیروی کارگری و افزایش هزینه ناشی از آن رو به رو هستیم، بایستی به انتخاب روش­های دیگر اقدام نمود. کاربرد مالچ پلاستیک سیاه در کشت ارگانیک هم از لحاظ کنترل علف­های‌ هرز، عملکرد مناسب و بازده اقتصادی می­تواند گزینه مناسبی باشد. هزینه هر هکتار مالچ پلاستیک سیاه، 252-281 دلار در هر هکتار است و ممکن است بسته به نوع آن، متفاوت باشد. هزینه مالچ­های پلی­اتیلن زیست تخریب پذیر و کاغذ مشابه مالچ پلی­اتیلن سیاه، 215 -243 و 235 دلار به ازای هر هکتار است (Miles et al. 2004). البته کشت کاهو متحمل به گلیفوسیت نسبت به ارقام رایج، امکان کنترل مناسب علف­های ‌هرز بعد از جوانه زنی و به صرفه بودن از لحاظ اقتصادی به دلیل نیاز به کاربرد تنها یک علف‌کش در طی فصل کشت را فراهم می­سازد (Shaner, 2000).

جدول 2- برآورد نسبت سود به هزینه در هر یک از روش­های کنترل علف­های ‌هرز مورد آزمایش.

Table 2. Cost-benefit ratio estimation in weed control methods.

نتیجه گیری کلی

نتایج این پژوهش نشان داد که جهت کاهش اتکا به وجین دستی و ایجاد کنترل مناسب علف های ‌هرز و در صورتی که سیستم آبیاری مزرعه به صورت قطره­ای باشد، مالچ پلاستیک سیاه، مناسب­ترین روش برای دستیابی به بالاترین عملکرد می­باشد و همچنین علف‌کش پندی­متالین به‌عنوان یک علف‌کش موجود در بازار، در کنترل علف­های ‌هرز کاهو می­ تواند در نظر گرفته شود. مالچ کلش، علاوه بر مناسب بودن در سیستم آبیاری قطره‌ای می­تواند گزینه مناسبی در کنترل علف­های‌ هرز، به‌ویژه در کشت های ارگانیک و سطوح کوچک باشد.

REFERENCES

1. Andrew, j. M., Robin, R. B., Bin, X., Bradley, J. R., Martin, C. G. & Mary Jean. C. W. (2003). Cabbage (Brassica oleracea) response to pendimethalin applied post transplant. Weed Technology, 17(2): 256- 260.
2. Barberi, P. (2002). Weed management in organic agriculture. Weed Research, 42 (3), 177-193.
3. California Department of Pesticide Regulation. (2009). Summary of Pesticide Use Report Data. Department of Pesticide Regulation, Sacramento, CA.
4. Chandler, J. M. & Cooke, F. T. (1992). Economics of cotton losses caused by weeds. Weeds of Cotton: Characterization and Control. Memphis, The Cotton Foundation, 85–116
5. Fadlallah, A. M., Hassanein, A. M. A. & Hatem, M. K. (2010). Effect of weed competition and its control methods on growth, residues and yield of cabbage (Brassica oleracea var capitata). Proceeding of 16^th Agron., Fac. Agic., Benha Univ., Egypt, 2012.
6. Grichar, W. J. & Dotar, P. A. (2012).Weed control and peanut tolerance with ethalfluralin-based herbicide systems. International Journal of Agronomy. 1-8.
7. Hassanzadeh Aval, F. & Rezvani Moghaddam, P. (2013). Energy efficiency evaluation and economical analysis of Onion (Allium Cepa) Production in Khorasan Razavi Province of Iran. Iranian Journal of Applied Ecology, 2 (3), 1-11. (In Persian)
8. Henderson, C. W. L. & Webber, M. J. (1993). Phytotoxicity to transplanted lettuce (Lactuca sativa) of three pre-emergence herbicides: Metolachlor, pendimethalin, and propachlor. Australian Journal of Experimental Agriculture, 33(3), 373-380.
9. Kashi, S., Hosseinzadeh, S., Babalar, M. & Lessani, H. (2004). Effect of black polyethylene, mulch & calcium nitrate application on growth, yield, and blossom-end rot of watermelon, cv. Charleston Gray. Journal of Water and Soil Science, 7(4), 1-10. (In Persian)
10. Kettenring, K. M. & Galatowitsch, S. M. (2007). Temperature requirements for dormancy break and seed germination vary greatly among 14 wetland cavex species. Aquatic Botany, 87, 209-220.
11. Lanini, W. T. & Lestrange, M. (1991). Low-input management of weeds invegetable fields. California. Agriculture, 45, 11–13.
12. Miles, C., Becker, G., kolker, K., Adams, C., Nickel, J. & Nicholson, M. (2004). Alternatives to plastic mulch for organic vegetable production. Washington State University Vancouver Research and Extension Unit. 360, 567- 603.
13. Roberts, H. A., Hewson, R. T., & Ricketts, M. A. (1977). Weed competition indrilled summer lettuce. Horticulture Research, 17, 39–45.
14. Schonbeck, M. (2015). Mulching for weed management in organic vegetable production. Extension, Organic Agriculture, eOrganic Virginia Association for Biological Farming. Available online at https://articles.extension.org/pages/62033/mulching-forweed-management-in-organic-vegetable-production.
15. Shaner, D. L. (2000). The impact of glyphosate-tolerant crops on the use of other herbicides and on resistance management. Managment. Science. 56, 320- 326.
16. Steven, A. F. & Umeda, K. (2003). Weed control in glyphosate-tolerant lettuce (Lactuca sativa). Weed Technology, 17(4), 738-746.
17. Parry, S. & Shrestha, A. (2018). Effects of weed-free periods on organic Romaine Lettuce Production. Journal of Crop Improvement, 32(1), 124-139.
18. Mureithi, D. M., Komi, F. K., Ekesi, S. & Meyhöfer, R. (2017). Important arthropod pests on leafy Amaranth (Amaranthus viridis, tricolor and A. blitum) and broad-leafed African nightshade (Solanum scabrum) with a special focus on host-plant ranges. African Journal of Horticultural Science, 11, 1-17.

[1].Integrated Weed Management

[2].Tape

[3]. Benefit-cost ratio