مطالعه عملکرد و اجزای آن در کنجد با استفاده از تجزیه دای‏آلل در شرایط آب و هوایی بیرجند

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زراعت واصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند

2 دانشجوی کارشناسی ارشد سابق گروه زراعت واصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند

3 مربی گروه زراعت واصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند

چکیده

شناخت و درک صحیح نوع کنترل ژنتیکی صفات، قابلیت ترکیب‏پذیری و ساختار ژنتیکی، ارتباط مستقیمی با موفقیت برنامه‏های به‏نژادی دارد. در این راستا، آزمایشی به صورت دای آلل یک طرفه هفت در هفت در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. صفات ارتفاع بوته، ارتفاع تا اولین کپسول، تعداد روز تا 50 و 90 درصد گلدهی، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، تعداد روز تا رسیدن فیزیولوژیک، تعداد شاخه فرعی، تعداد و طول برگ، وزن هزار دانه، وزن، طول و عرض کپسول، میزان کلروفیل a، b وکل، عملکرد بیولوژیک واقتصادی، شاخص برداشت، درصد روغن و درصد پروتئین اندازه گیری شد. تجزیه واریانس، بیانگر تفاوت معنی‏دار بین ژنوتیپ‌ها بود. تجزیه دای‏آلل نشان داد که واریانس افزایشی برای کلیه صفات و واریانس غیرافزایشی در تمامی صفات، بجز ارتفاع تا اولین کپسول میوه‏دهنده معنی‏دار بود. رقم اولتان، و ژنوتیپ‌ اردستان، به‌ترتیب بهترین و بدترین ژنوتیپ‌ها از حیث ترکیب‏پذیری عمومی ‏بودند. در اکثر صفات، دورگ سبزوار×TS-3 و سبزوار×فارس به‌عنوان بهترین دورگ عمل کردند. وراثت‏پذیری عمومی بین حداقل 90/0 برای عملکرد بیولوژیک تا حداکثر96/0 برای تعداد شاخه فرعی و وراثت‏پذیری خصوصی، بین حداقل 36/0 برای تعداد شاخه فرعی تا حداکثر 95/0 برای شاخص برداشت متغیر بود. تجزیه واریانس به روش هیمن، نتایج حاصل از تجزیه گریفینگ را تأیید نمود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Genetic study of the yield and its components in sesame using the diallel analysis in Birjand region

نویسندگان [English]

  • Mohammad Zabet 1
  • Fahimeh Barazandeh 2
  • Alireza Samadzadeh 3
1 Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, University of Birjand, Iran.
2 Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, University of Birjand, Iran.
3 Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, University of Birjand, Iran.
چکیده [English]

Recognition and understanding the genetic control of traits, combining ability and genetic structure are directly related to the success of breeding programs. For this purpose, a 7 × 7 one-way diallel design was conducted in a randomized complete block design with three replications. The measured traits were included plant height, height to the first capsule, number of days to 50% and 90% of flowering, number of capsules per plant, number of seeds per capsule, number of days to physiological ripening, number of branches, leaves number and length, 1000-seeds weight, capsule weight, length and width, chlorophyll a, b and total chlorophyll, biological andeconomic yields, harvest index, oil and protein percentage. Analysis of variance showed that there was a significant difference between genotypes and diallel analysis showed that the additive variance of all traits and dominant variance of all traits except height to the first fruit-bearing capsule were significant. The oltan cultivar was the best and Ardestan genotype was the worst genotype in terms of general combining ability. Sabzevar×TS-3 and Sirjan×Fars were the best hybrids in most traits. The general heritability was between 0.90 to 0.96 for biologic yield and number of branches, respectively and narrow heritability was between 0.36 to 0.91 for the number of branches and harvest index, respectively. The analysis of variance by Hayman method confirmed the results of Griffing analysis.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Griffing‌ analysis
  • Hayman analysis
  • heritability

مراجع

  1. REFERENCES

    1. Arnon, D. I. (1975). Physiological principles of dryland crop production in Physiological aspects of dryland farming. U. S. Gupta (Eds), Oxford Press. 414 Pp.
    2. Banerjee, P. P. & Kole, P. C. (2009). Analysis of genetic architecture for some physiological characters in sesame (Sesamum indicum L.). Euphytica, 168(1), 11–22.
    3. Behdani, M. A. & Rashed Mohassel, M. H. (1998). Effect of density on yield and yield components of three sesame cultivars. Journal of Agricultural Sciences and Technology, 12 (2), 75-63. (In Persian)
    4. Golestani M. & Pakniyyat, H. (2007). Evaluation of drought tolerance index in sesame Lines. Journal of Sciences and Technology of Agriculture and Natural Resources, 11(41), 149-141. (In Persian)
    5. Golparvar, A., Mottaghi, S. & Lotfifar, A. (2011). Diallel analysis of grain yield and its components in bread wheat genotypes under drought stress conditions. Plant Production Technology, 11(1), 62-51. (In Persian)
    6. Goyal, S. N. & Sudhin, K. (1991). Combining ability for yield components and oil content in sesame. Indian Journal of Genetic and Plant Breeding, 51, 38-42.
    7. Griffing, B. (1956). Concept of general and specific combining ability in relation to diallel crossing systems. Australian Journal of Biological Science, 9, 463 - 493.
    8. Grifing, B. (1956a). Concept of general and specific combining ability in relation to diallel crossing systems. Australian journal of biological sciences, 9, 463-493.
    9. Grifing, B. (1956b). A generalized treatment of the use of diallel crosses in quantitative inheritance. Heridity, 10, 31-50.
    10. Jinks, J. L. & Hayman, B. I. (1953).The analysis of diallel crosses. Maize Genetics Coop. News Letter, 27, 48-54.
    11. Hallauer, A. R. & Miranda, J. B. (1982). Quantitative genetic in maize breeding. The Iowa State Univ. Ames,Iowa, The Iowa State University: 113.
    12. Hayman, B. I. (1954a).The theory and analysis of diallel crosses. Genetics, 39, 789-809.
    13. Johnson, H. W., Robinson, H. F. & Comstac, R. E. (1955). Genotypic and phenotypic correlation in soybean and their implications in selection. Agronomy Journal, 47, 477-483.
    14. Kjeldahl, J. (1883). "Neue methode zur bestimmung des stickstoffs in organischen körpern" (New method for the determination of nitrogen in organic substances), Zeitschrift für analytische Chemie, 22 (1), 366-383.
    15. Kumar, P., Madhusudan, K., Nadaf, H. L., Patil, R. K. & Deshpande, S. K. (2012). Combining ability and gene action studies in inter-mutant hybrids of sesame (Sesamum indicum L.). Karnataka Journal of Agricultural Sciences, 25, 1-4.
    16. Manoharan, V., Sethupathi Ramaligan, R. & kandasamy, G. (1989). Line×tester analysis of heterosis and combining ability in sesame. Sesame and Safflower Newsletter, 1(4), 15-17.
    17. Mansouri, S. & Ahmadi, M. R. (1998). Study of combining ability and gene effects on sesame lines by diallel cross method. Iranian Journal of Agricultural Sciences, 29, 47-54. (In Persian)
    18. Mishra, A. K. & Yadav, L. N. (1997). Variability, heritability and genetic advance for different populations in sesame. Sesame and Safflower Newsletter, 12, 80-83.
    19. Mothilal, A. & Manoharan, V. (2005). Diallel analysis for the estimation of genetic parameters in sesame (Sesamum indicum L.). Indian Agricultural Science Digest, Annual Report, Tamil Nadu Agricultural University, India.
    20. Mozaffarian, V. A. (2012). Recognition of medicinal and aromatic herbs of Iran. Contemporary culture Publishing, Tehran. PP, 856-855. (In Persian)
    21. Murty, D. S. (1975). Heterosis combining ability and reciprocal effect for agronomic and chemical characters in sesame. Theoretical and Applied Genetics, 45, 294-299.
    22. Murty, D. S. & Hashim, M. (1973). Inheritane of oil and protein content in a diallel cross of sesame (Sesamum indicum L.). Candian Journal of Genetics and Cytology, 15, 177-184.
    23. Padmavathi, N., Thanavelu, S. O. & Reddy, V. K. (1994). Combining ability in Sesamum indicum. Sesame and safflower newsletter, 9, 7-12.
    24. Reddy, C. D. R., Ramachandralah, D., Haripriya, S. & Reddy, K. S. (1989). Combining ability and heterosis for seed oil and yield in sesame. Plant Breeding Abstracts, 64(11), 1666.
    25. Roebbelen, G., Downey, R. K. & Ashri, A. (1987). Oil Crops of the World . Mc Graw-Hill Pub., New york.
    26. Solanki, E. S. & Gupta, D. (2001). Combining ability and heterosis for quantitative characters in sesame. Annals of Arid Zone, 40, 457-460.
    27. Solanki, E. S. & Paliwal, R. S. (1981). Genetic variability and heritability studies on yield and its components in Sesame. Indian Journal of Agricultural Science, 8, 554-556.
    28. Soxhlet, F. (1879). Die gewichtsanalytische bestimmung des milchfettes. Polytechnisches Journal, (Dingler's) 232, 461.
علوم گیاهان زراعی ایران
دوره 52، شماره 2
تیر 1400
صفحه 97-108

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 19 آذر 1397
  • تاریخ بازنگری: 08 دی 1398
  • تاریخ پذیرش: 24 دی 1398
  • تاریخ انتشار: 01 تیر 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار