کارایی مصرف نور ارقام برنج در سیستم‌های کشت مستقیم و نشایی در وضعیت تداخل با علف‌های هرز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 دانشیار، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

3 عضو هیئت علمی مرکز ترویج و توسعۀ تکنولوژی هراز، ایران

4 استادیار، پژوهشکدۀ علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

چکیده

برای ارزیابی کارایی مصرف نور سه رقم برنج در دو سیستم کشت نشایی و مستقیم و بررسی تأثیر علف هرز، آزمایشی به‏صورت اسپلیت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز ترویج و توسعه تکنولوژی هراز واقع در محمودآباد مازندران اجرا شد. کرت‌های اصلی دو سیستم کشت نشایی و مستقیم و کرت‌های فرعی سه رقم برنج در دو وضعیت با علف هرز و بدون آن بودند. نتایج نشان داد کارایی مصرف نور (RUE) و عملکرد دانه برنج در وضعیت تداخل علف هرز به‏ویژه در کشت مستقیم کاهش معنا‏داری یافتند. میانگین RUE لاین 843، رقم خزر و رقم طارم به ترتیب در کشت عاری از علف هرز 18/3، 22/3 و 69/2 و در وضعیت تداخل 08/3، 57/2 و 35/2 گرم بر مگاژول  PARجذبی بود. تفاوت عملکرد ارقام بیشتر به تفاوت در زیست‌توده و شاخص برداشت مربوط بود و با RUE ارتباطی نداشت. ضریب استهلاک نوری (K) طارم، خزر و لاین 843 به ترتیب 71/0، 45/0 و 44/0 بود. در وضعیت تداخل بالای علف هرز (همانند کشت مستقیم)، رقم طارم به دلیل ارتفاع بیشتر بوته و K بزرگ‌تر موجب فرونشانی بیشتر علف هرز و اُفت کمتر عملکرد گردید. در وضعیت نبود تداخل و تداخل خفیف علف هرز (همانند کشت نشایی)، لاین 843 به دلیل K کوچک‌تر، سطح برگ بیشتر و شاخص برداشت بالاتر (بیشتر)، عملکرد بیشتری تولید کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Radiation use efficiency of rice cultivars in direct-sowing and transplanting systems under weed interference

نویسندگان [English]

  • Afrasiyab Ala 1
  • Majid Agha Alikhani 2
  • Bahman Amiri Larijani 3
  • Saeid Soufizadeh 4
1 Ph.D. Student
2 Associate Professor
3
4
چکیده [English]

To assess the radiation use efficiency (RUE) of different rice cultivars under transplanting (TP) and direct-sowing (DS) systems and scrutiny of weed effect, a split-plot factorial experiment was conducted based on a randomized complete block design with three replications in 2011 at Haraz Extension and Technology Development Center in Mahmoudabad city, Mazandaran. The main plots were two planting systems (TP and DS) and subplots were factorial combinations of three rice cultivars under weed infested and weed free conditions. The results showed that RUE and grain yield of rice cultivars significantly reduced in weed infested plots especially in DS system. The average RUE of line 843, Khazar and Tarom in weed-free conditions were 3.18, 3.22 and 2.69 g MJ-1, respectively, while it reduced to 3.08, 2.57 and 2.35 g MJ-1, respectively, under weedy conditions. The differences of yields were mainly due to differences in biomass and harvest index, and were not associated with RUE. Light extinction coefficient (K) of line 843, Khazar and Tarom were 0.44, 0.45 and 0.71, respectively. Under high weed interference (as seen under DS method), Tarom could better suppress weeds and had lower yield loss due to its taller plant height and greater K. Under no or low weed interference (as seen under TP method), line 843 was ranked higher in terms of final yield due to its smaller K, greater leaf area and higher harvest index.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Biomass
  • harvest index
  • light absorption
  • yield