اثر مصرف مکمل‌های کود آلی بر عملکرد دانه، کارآیی مصرف نیتروژن و خصوصیات تبدیل دو رقم برنج (Oryza sativa L.)

نویسندگان

1 دانشجوی ارشد

2 دانشیار دانشگاه

3 پژوهشگر موسسه

چکیده

به منظور بررسی اثر مصرف مکملهای تجاری کود آلی (آمینول فورته، فسنوترن و کادوستیم) بر خصوصیات تبدیل شلتوک به برنج و کارآیی مصرف کود نیتروژن (به فرم اوره) در دو رقم برنج، یک آزمایش مزرعه‌ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با ?? تیمار و ? تکرار در سال ???? در مؤسسه تحقیقات برنج کشور- رشت، اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل 5 سطح کودی [سه نوع کود شیمیایی با مقادیر کامل هر یک از آنها (برای برنج رقم خزر: نیتروژن90، فسفر ?? و پتاسیم ?? کیلو‌گرم در هکتار و برای برنج رقم هاشمی: نیتروژن ?? ، فسفر ?? و پتاسیم ?? کیلو‌گرم در هکتار)، سه نوع کود شیمیایی با مقادیر کامل هر یک از آنها + سه نوع مکمل کود آلی (آمینول‌فورته، فسنوترن و کادوستیم) به میزان یک لیتر در هکتار به صورت محلول‌پاشی روی برگ به ترتیب در مراحل پنجه‌زنی، تکامل خوشه (آبستنی) و شیری شدن دانه‌ها، سه نوع کود شیمیایی با مقادیر ?? درصد آنها + سه نوع مکمل کود آلی، سه نوع مکمل کود آلی و تیمار شاهد (بدون مصرف کودهای شیمیایی و مکمل‌های آلی) و رقم برنج در ? سطح (خزر و هاشمی)] بودند. صفات مورد اندازه‌گیری شامل ترک‌خوردگی دانه‌ها پس از خرمنکوبی و پس از خشکاندن شلتوک، کارآیی تبدیل، میزان برنج خرد، عملکرد دانه و کارآیی‌های مصرف کود نیتروژن بودند. نتایج نشان داد که میزان ترک‌خوردگی دانه‌ها پس از خشکاندن شلتوک در رقم هاشمی بیشتر از رقم خزر بود. بیشترین میزان برنج خرد در رقم هاشمی و تیمارهای سه مکمل کود آلی و شاهد مشاهده شد و تیمار کودی 50 درصد کود شیمیایی + سه مکمل کود آلی، کمترین میزان برنج خرد (6/9 درصد) را داشت. بالاترین کارآیی تبدیل نیز (2/69 درصد) از تیمار کود شیمیایی کامل + سه مکمل کود آلی بدست آمد. بیشترین میزان عملکرد دانه (1/5371 کیلوگرم در هکتار) نیز از تیمار کود شیمیایی کامل + سه مکمل کود آلی بدست آمد. تیمار کودی 50 درصد کود شیمیایی + سه مکمل کود آلی، بیشترین مقدار کارآیی زراعی نیتروژن (3/23 کیلوگرم بر کیلوگرم) و کارآیی جذب نیتروژن (4/26 کیلوگرم بر کیلوگرم) را داشت. رقم هاشمی نیز در انواع کارآیی‌های مصرف نیتروژن بر رقم خزر برتری داشت. نتایج نشان داد که با مصرف مکمل‌های کود آلی، می‌توان در مصرف کود شیمیایی کاهش صرفه‌جویی کرده و باعث افزایش انواع کارآیی‌های نیتروژن گردید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of Organic Fertilizer Complements Application on Grain Yield, Nitrogen Use Efficiency and Milling Properties in two Rice Cultivars (Oryza sativa L.)

نویسندگان [English]

  • mahboobe ashoori 1
  • masood esfehani 2
  • shapour abdollahi 3
  • babak rabiei 2
1
2
3
چکیده [English]

In order to evaluate the effects of organic fertilizer complements application (Aminol Forte, Fosnutren and Kadostim) on grain yield, milling properties and nitrogen use efficiency of two rice (Oryza sativa L.) cultivars, a field experiment in factorial layout and a randomized complete block design with 10 treatments and 3 replications was conducted at Rice Research Institute of Iran in 2009. Treatments were fertilizers in 5 levels including: complete chemical fertilizer (for cv. Khazar: nitrogen 90, phosphorus 45, and potassium 75 kg.ha -1; and for cv. Hashemi: nitrogen 60, phosphorus 30, and potassium 50 kg.ha -1, respectively), complete chemical fertilizer + organic fertilizer complements (Aminol Forte, Fosnutren and Kadostim in one Lit.ha-1 as foliar application in tillering, booting and milk stages), 50% of chemical fertilizer + organic fertilizer complements, organic fertilizer complements and control (no fertilizer application), and two rice cultivars (cv. Khazar and Hashemi). After harvest, fissure rate of rice kernels was evaluated after threshing and after paddy drying. Results indicated that fissure rate in Hashemi cultivar was higher than Khazar. The maximum fissure rates were detected in Hashemi cultivar and organic fertilizer complements and control treatments. 50% of chemical fertilizer + organic fertilizer complements had minimum fissure (9.6%). The highest milling recovery obtained in complete chemical fertilizer + organic fertilizer complements treatment (69.2%). The maximum grain yield (5371.1 kg.ha-1) was detected in complete chemical fertilizer + organic fertilizer complements treatment. 50% of chemical fertilizer + organic fertilizer complement treatment showed the highest nitrogen agronomic efficiency (23.3 kg.kg-1) and nitrogen use efficiency (26.4 kg.kg-1). Hashemi cultivar was superior in comparison with Khazar cultivar in all nitrogen efficiency parameters. Results indicated that application of organic fertilizer complements could reduce chemical fertilizers rates and enhanced nitrogen use efficiency parameters.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Grain yield
  • milling recovery
  • Nitrogen use efficiency
  • Organic fertilizer complements and Rice.