اثر مصرف توأم کودهای اوره، سولفات روی و زادمایه ازتوباکتر و آزوسپیریلیوم بر عملکرد دانه و کارایی مصرف نیتروژن در کلزا (Brassica napus L.)

نویسندگان

1 دانشجوی ارشد گیلان

2 دانشیار دانشگاه

3 استادیار موسسه تحقیقات آب و خاک

4 استادیار گیلان

5 مربی دانشکده کشاورزی

چکیده

به منظور بررسی تأثیر مصرف توأم کودهای اوره، سولفات روی و زادمایه (کود زیستی) حاوی باکتری‌های ازتوباکتر و آزوسپیریلیوم بر عملکرد دانه، جذب و کارایی مصرف نیتروژن در کلزا رقم هایولا 308، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا گذاشته شد. تیمارهای آزمایشی شامل کود نیتروژن در چهار سطح (صفر ، 50 ، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار از منبع اوره) به عنوان عامل اصلی و دو عامل کود سولفات روی در دو سطح (صفر و 50 کیلوگرم در هکتار) و زادمایه در دو سطح (با و بدون زادمایه) به عنوان عوامل فرعی بصورت فاکتوریل در نظر گرفته شدند. نتایج حاصل نشان داد که بین سطوح نیتروژن، زادمایه و کود سولفات روی از نظر تأثیر بر جذب و کارایی مصرف نیتروژن، اختلاف معنی‌داری وجود داشت (P< 0.01). بالاترین کارایی استفاده از نیتروژن با میانگین 7/38 کیلوگرم بر کیلوگرم در تیمار 50 کیلوگرم نیتروژن+کود سولفات روی+زادمایه و کمترین آن با میانگین 2/27 کیلوگرم بر کیلوگرم، در تیمار 150 کیلوگرم نیتروژن+کود سولفات روی+ زادمایه بدست آمد. بالاترین کارایی زراعی مصرف نیتروژن با میانگین 9/14 کیلوگرم دانه بر کیلوگرم نیتروژن مصرفی در تیمار 50 کیلوگرم نیتروژن+کود سولفات روی+زادمایه و کمترین آن با میانگین 6/8 کیلوگرم دانه بر کیلوگرم نیتروژن مصرفی در تیمار 100 کیلوگرم نیتروژن بدون کود سولفات روی بدون زادمایه بدست آمد. بالاترین کارایی فیزیولوژیک نیتروژن با میانگین8/34 کیلوگرم برکیلوگرم در تیمار 50 کیلوگرم نیتروژن+کود سولفات روی+زادمایه بدست آمد. بالاترین بازیافت ظاهری نیتروژن با میانگین 2/52 درصد در تیمار 50 کیلوگرم نیتروژن+کود سولفات روی+ زادمایه بدست آمد. بالاترین میزان روغن دانه و عملکرد دانه (با میانگین 8/42 درصد و 2568 کیلوگرم در هکتار) به ترتیب در تیمارهای صفر و 150 کیلوگرم نیتروژن+ زادمایه+کود سولفات روی بدست آمد. با توجه به معنی‌دار بودن سطوح زادمایه و کود سولفات روی با مقادیر پایین‌تر نیتروژن و بالا بودن کارایی مصرف نیتروژن در این سطوح کودی، به نظر می‌رسد که استفاده از زادمایه حاوی باکتری‌های تثبیت کننده نیتروژن همراه با کود سولفات روی می‌تواند به صرفه جویی در کود شیمیایی نیتروژن در زراعت کلزا و به کاهش آلودگی‌های محیطی کمک کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of Urea, Zinc Sulphate Fertilizers and Azotobacter and Azospirillum Inoculant Application on Grain Yield and Nitrogen Use Efficiency of Rapeseed (Brassica Napus L.)

نویسندگان [English]

  • nahid jafari 1
  • masoud esfehani 2
  • alireza fallah 3
  • gholam reza mohsen abadi 4
  • ali kafi ghasemi 5
1
2
3
4
5
چکیده [English]

To study the effects of simultaneous application of urea, ZnSO4 and inoculants, (Azotobacter and Azospirillum), on uptake and nitrogen use efficiency in rapeseed, var. Hyola308, a field experiment with split plot factorial layout based on a randomized complete block design was conducted at the research field of faculty of Agricultural Science, University of Guilan in 2008. Experimental treatments consisted of nitrogen fertilizer in four levels (0, 50, 100 and 150 kg ha-1 in urea form) as main plots and two factors including ZnSO4 fertilizer at two levels (0 and 50 kg.ha-1) and inoculants (with and without inoculants) were arranged in sub plots. Results showed that urea fertilizer, ZnSO4 fertilizer and inoculants had significant effects on uptake and nitrogen use efficiency. Maximum nitrogen use efficiency (38.7) was detected in 50 kgN ha-1+ZnSO4 fertilizer+ inoculant and minimum (27.2) was obtained in 150 kgN ha-1N+ZnSO4 fertilizer+ inoculants. The maximum agronomical nitrogen efficiency (14.9) was obtained in 50 kgN ha-1+ ZnSO4 fertilizer+inoculants and minimum (8.6) was obtained in 100 kgN ha-1+without ZnSO4 fertilizer+without inoculants. Maximum physiological efficiency of nitrogen (34.8) was detected in 50 kgN ha-1+ZnSO4 fertilizer+inoculants. Maximum apparent recovery fraction of nitrogen (52.2) was obtained in 50 kgN ha-1+ZnSO4 fertilizer+inoculants. Maximum oil content (42.8%) and grain yield (2568 kg.ha-1) were observed in zero and 150 kgN ha-1+ZnSO4+inoculants treatments, respectively. With respect to the significant effects of ZnSO4 and inoculants with lower N rate and high nitrogen use efficiency, it seems that the application of inoculants with an additional ZnSO4 fertilizer may lead to better application of nitrogen fertilizer in rapeseed production and minimizing environmental risk.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Azospirillum
  • Azotobacter
  • Nitrogen use efficiency and Rapeseed.