ارزیابی رقابت علف هرز پنیرک (Malva spp) بر عملکرد دانه گندم در سطوح مختلف نیتروژن

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر

2 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر

چکیده

به منظور ارزیابی رقابت علف هرز پنیرک بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه گندم رقم چمران در سطوح مختلف کود نیتروژن، پژوهشی به صورت کرت‌های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و به صورت سری‌های افزایشی انجام شد. فاکتور اصلی شامل چهار سطح نیتروژن (50، 100، 150 و 200 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) از منبع اوره (46 درصد) و فاکتور فرعی شامل تراکم‌های مختلف علف هرز پنیرک (صفر، 5، 10، 15 و 20 بوته در مترمربع) بود. اثر تیمارهای نیتروژن، تراکم‌های علف هرز پنیرک و برهمکنش آنها بر عملکرد دانه در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. همچنین با افزایش تراکم علف هرز، عملکرد دانه گندم به طور معنی‌دار کاهش یافت. کاهش عملکرد دانه در تراکم‌های بالای علف هرز به دلیل کاهش تعداد سنبله در واحد سطح، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه می‌باشد. در تراکم 20 بوته پنیرک در مترمربع، صفات عملکرد دانه، تعداد سنبله در مترمربع، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبلچه در سنبله و وزن هزار دانه به ترتیب 27، 15، 10، 6 و 6 درصد نسبت به کرت شاهد بدون علف هرز کاهش یافتند. میزان کاهش عملکرد دانه در تراکم‌های مختلف پنیرک، در تیمار 50 کیلوگرم نیتروژن، 32-7 درصد و در تیمار 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، 28-9 درصد بود. بیشترین و کمترین وزن خشک تک بوته پنیرک به ترتیب به سطوح 200 و 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار اختصاص داشت. با افزایش تراکم علف هرز، کارایی زراعی مصرف نیتروژن در گندم کاهش یافت. شیب تغییرات کاهشی کارایی زراعی نیتروژن در تراکم‌های مختلف پنیرک در مقادیر بالای نیتروژن کمتر از سطوح پایین کود بود. بنابراین افزایش نیتروژن قابل دسترس گیاه زراعی باعث افزایش کارایی زراعی مصرف کود، کاهش قدرت رقابت علف هرز و افزایش عملکرد دانه گندم در تراکم‌های بالای علف هرز می‌گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Common Mallow (Mava spp) Competitiveness on Grain Yield and Yield Components in Wheat under Different Levels of Nitrogen

نویسندگان [English]

  • Shahab Jafarizadeh 1
  • Adel Modhej 2
چکیده [English]

In order to study the effect of mallow weed competition and nitrogen (N) rates on grain yield and yield components of wheat cv. Chamran, a field experiment was conducted in 2009. The experiment was designed as a split-plot with three replications and additive series. The N application rates were assigned in the main-plots (50, 100, 150 and 200 kg.N.ha-1) and sub-plots consisted of target common mallow (Mava spp) densities (0, 5, 10, 15 and 20 plant.m-2). Result indicated that, the effect of nitrogen (N) treatments, weed density (WD) and N×WD on grain yield (GY) was significant in 1% probability level. Grain yield decreased significantly as the WD increased. Grain yield reduction in high weed densities was due to lower spike per square meter (Sm-2), grain per spike (GN) and 1000-grain weight. Under the density of 20 mallow plant.m-2, GY, Sm-2, GN, spikelet per spike and 1000-grain weight losses was 27%, 15%, 10%, 6% and 6%, respectively. Wheat grain yield loss attributed to mallow weed ranged from 7 to 32% at 50 kg.N.ha-1 to 9 to 21.8% at 200 kg. N. ha-1. The highest and the lowest weed individual dry weight was belonged to 200 and 50 kg.N.ha-1, respectively. Agronomic N efficiency (ANE) of wheat decreased as the weed density increased. Wheat grain yield in mallow infected plot generally enhanced with N fertilization, while the density of mallow weed increased. Wheat competitiveness, GY and ANE were improved as N rate increased.

کلیدواژه‌ها [English]

  • agronomic nitrogen efficiency
  • Common mallow density
  • Wheat
  • Yield components