ارزیابی ژنوتیپ‌های انتخابی اسپرس (Onobrychis viciifolia) از جوامع دارای تنوع طبیعی و القایی به لحاظ ویژگی‌های مورفولوژیک و زراعی

نویسندگان

1 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان

2 استادیار دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان

3 استاد دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان

چکیده

اسپرس از گیاهان علوفه‌ای چند ساله است که بدلیل ارزش غذایی بالا و تحمل به تنش‌های محیطی مورد توجه می‌باشد، ولی کمبود تنوع ژنتیکی برای برخی صفات مهم زراعی گسترش کشت آن را محدود کرده است. القای تنوع به روش موتاسیون یکی از روش‌های کارآمد در بهبود ژنتیکی گیاهان است. در این مطالعه به منظور بررسی میزان تنوع القایی توسط موتاژن شیمیایی اتیل متان سولفونات (EMS) و مقایسه ژنوتیپ‌های موتانت با ژنوتیپ‌های گزینش شده تحت شرایط طبیعی، تعداد 40 ژنوتیپ موتانت نسل سوم (گزینش شده از نسل دوم جامعه تحت موتاژن) به همراه 39 ژنوتیپ غیرموتانت (گزینش شده از جامعه عادی) از نظر خصوصیات مرفولوژیک و زراعی به مدت دو سال تحت شرایط مزرعه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار تنوع در هر دو جامعه در سال اول مربوط به صفات نسبت برگ به ساقه و حساسیت به سفیدک سطحی و در سال دوم صفات عملکرد علوفه، درصد ساقه، نسبت برگ به ساقه و دیرزیستی بود. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که از نظر اکثر صفات بویژه عملکرد علوفه خشک و نسبت برگ به ساقه ژنوتیپ‌های موتانت بهتر از غیرموتانت‌ها بودند. نتایج حاصل از تجزیه خوشه‌ای جداگانه برای ژنوتیپ‌های موتانت و غیرموتانت تنوع و گوناگونی بالا را در هر یک از جوامع تأیید کرد. در یکی از گروه‌های حاصل از تجزیه کلاستر در موتانت‌ها، ژنوتیپ‌هایی قرار گرفتند که در سال اول تنها تا مرحله رشد روزت پیش رفته و ساقه‌دهی و گلدهی آنها در سال دوم پس از زمستان‌گذرانی انجام شد که نشان می‌‌دهد موتاسیون نیاز به بهاره‌سازی را در این ژنوتیپ‌ها ایجاد کرده باشد. در مجموع نتایج نشان داد القای موتاسیون توانست سبب بروز تنوع در برخی صفات گردد که لازم است پایداری آن در نسل‌های بعدی بررسی گردد تا در صورت امکان بتوان از این تنوع برای گزینش ژنوتیپ‌های مناسب در پروژه‌های به نژادی تکمیلی استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Agro-Morphological Traits of Sainfoin Genotypes (Onobrychis viciifolia) with Natural and Induced Genetic Variability

نویسندگان [English]

  • Marziyeh Baghainiya 1
  • Mohammad Mehdi Majidi 2
  • Aghafakhr Mirlohi 3
1
2
3
چکیده [English]

Sainfoin (Onobrychis viciifolia Scop.) is a perennial forage legume recognized for its feed quality and its tolerance to environmental stress. However, lack of proper genetic variability for some important agronomic traits limits its cultivation. Mutation breeding is a useful alternative for crop improvement. In this research 40 M3 Ethyle Methane Sulphonat (EMS) induced mutant lines along with 39 non-mutant genotypes of Sainfoin were evaluated for 18 agro-morphological traits in the field for two years. Considerable variation was observed in both populations (Mutants and non-mutants) for leaf to stem ratio and powdery mildew susceptibility in the first year and for forage yield, stems percentage, leaf to stem ratio and persistency in the second year. Results of mean comparison showed that mutant genotypes were significantly superior for most of the measured traits especially forage yield, stem percentage, leaf to stem ratio and persistency. Results of cluster analysis also confirmed the high genetic variability in each population. A group of genotypes clustered together in mutant population stayed roset in the first year indicating a possible requirement for induction of vernalization in these genotypes. Finally results indicated that mutation could induce variation for some traits, however their stability should be considered in future generation, so it can be useful for selection of superior genotypes in future breeding programs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • EMS
  • Mutation and variation
  • Sainfoin
  • selection