اثر سطوح مختلف شوری و سه نوع تغذیه نیتروژنی بر رشد و واکنش‌های بیوشیمیایی اسفرزه

نویسندگان

1 دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل

2 دانشکده علوم دانشگاه گلستان

چکیده

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف شوری و سه نوع تغذیه نیتروژنی بر واکنش‌های بیوشیمیایی و تغییرات وزن خشک بخش هوایی و ریشه گیاه دارویی اسفرزه، آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1388 در مرکز زیست فناوری دانشگاه زابل انجام گرفت. سه سطح شوری 0، 100 و 200 میلی‌مولار نمک NaCl به عنوان فاکتور A و دو منبع نیتروژن به سه شکل نیترات: از منبع نیترات کلسیم، آمونیوم از منبع سولفات آمونیوم و ترکیب نیترات و آمونیوم به نسبت یک دوم از هر منبع نیتروژن به عنوان فاکتور B در نظر گرفته شدند. اعمال تنش شوری از مرحله دو برگی در گیاهان آغاز و تا 30 روز ادامه یافت. با بالا رفتن میزان شوری از شاهد به 200 میلی‌مولار از مقدار ماده خشک بخش هوایی و ریشه به ترتیب معادل 8/42 و 4/13 درصد کاسته شدند. در بین تغذیه نیتروژنی و در بالاترین سطح شوری، منبع کودی نیترات+آمونیوم به میزان بیشتری سبب افزایش این دو بخش گردید. در این آزمایش تنش شوری، تیمار کودی نیتروژن و اثر متقابل آنها (به جز درصد نیتروژن) تأثیر معنی‌داری بر مقادیر نیتروژن، نیترات، پروتئین‌های محلول و اسیدهای آمینه داشتند بطوری که شوری سبب کاهش آنها گردید. در بالاترین سطح شوری، تیماری کودی نیترات+آمونیوم به نسبت بیشتری سبب افزایش این فاکتورها شد. با افزایش شوری از شاهد به 200 میلی‌مولار از محتوای کلروفیل برگ‌ها کاسته و بر میزان کربوهیدرات محلول و پرولین افزوده شد. در این آزمایش نوع تغذیه نیتروژنی تنها بر میزان پرولین معنی‌دار بود. تأثیر آن بر محتوای کلروفیل و میزان کربوهیدرات محلول برگ‌ها معنی‌دار نبود. در بین سه نوع کود مصرفی، منبع نیتروژنی آمونیوم+نیترات از بیشترین کارآیی نسبت به دیگر منابع نیتروژن در افزایش میزان پرولین برخوردار بود. بر اساس نتایج این آزمایش می‌توان بیان کرد که شوری سبب کاهش رشد، میزان کلروفیل، اسیدهای آمینه، میزان پروتئین و درصد جذب نیتروژن در گیاه اسفرزه می‌شود. استفاده از نیتروژن به صورت نیترات+آمونیوم در سطح 200 میلی‌مولار NaCl از کارآیی بیشتری در بهبود این پارامترها در این گیاه برخودار است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Different Levels of Salinity and Nitrogen Sources on Growth and Chemical Contents in Psyllium (Plantago ovata F.)

نویسندگان [English]

  • Mostafa Heydari 1
  • Ahmad Abdolzade 2
  • Fateme Farzame 2
1
2
چکیده [English]

In order to evaluate the effect of different levels of salinity and three nitrogen nutrition on biochemical reactions and changes in dry weight of shoot and root on Psyllium (Plantago ovata F.), a glasshouse experiment in a complete randomized design with three replications in 2009 at University of Zabol was conducted. Salinity treatments in this experiment were 0, 100 and 200 mM of NaCl and nitrogen sources were Nitrate, Ammonium and Nitrate+Ammonium. Planting was conducted in pots containing washed sand. Salt stress in plants was started after two leaves stage and continued for 30 days. Results showed that salinity, nitrogen sources and their interaction had significant effects on the dry weight in root and shoot of Psyllium. Salinity reduced dry weight of shoot and root. At 200 mM of NaCl the dry weight of shoot and root reduced by 42.8 and 13.4%, respectively. At the highest level of salinity, ammonium+nitrate had the highest effect on root growth and shoot dry weight. In this study, salinity, nitrogen and their interaction (except nitrogen percentage) had significant effect on the values of nitrogen, nitrate, soluble protein and amino acids. Salinity stress decreased all latter treatments. At the highest level of salinity, ammonium+nitrate nitrogen source increased them. By increasing salinity from control to 200 mM NaCl, leaf chlorophyll content decreased but soluble carbohydrate and proline increased. Nitrogen source treatment had only significant effect on proline. Among the nitrogen sources, ammonium+nitrate had the highest effect on proline. Use of nitrogen as ammonium+ nitrate at the highest level of salinity (200 mM NaCl) improved the performance parameters of this plant.

کلیدواژه‌ها [English]

  • .
  • Biochemical reactions
  • nitrogen
  • Psyllium (Plantago ovata F.)
  • salinity