ارتباط عملکرد دانه و میزان روغن بزرک با میزان کلروفیل، پرولین و کربوهیدرات‌های محلول برگ تحت رژیم های مختلف آبیاری

نویسندگان

دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان

چکیده

مطالعه واکنش‌های فیزیولوژیک ژنوتیپ‌های مختلف بزرک (Linum ustitatissimum) به تنش کمبود آب می‌تواند به شناسایی سازوکارهای مؤثر در مقاومت گیاه به این تنش کمک کند. در این راستا اثر تنش کم‌آبی بر غلظت کلروفیل، پرولین، کربوهیدرات‌های محلول برگ و عملکرد دانه شش ژنوتیپ بزرک به صورت آزمایش مزرعه‌ای در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان، با استفاده از سه رژیم آبیاری به صورت کرت‌های خردشده مورد بررسی قرار گرفت. سطوح تیمار آبیاری به عنوان فاکتور اصلی براساس آبیاری پس از تبخیر تجمعی از تشت تبخیر کلاس A به میزان 70، 115 و 145 میلی‌متر و شش ژنوتیپ بزرک [C1، C2، C3، B (بومی کردستان)، خراسان و 33] به عنوان فاکتور فرعی بودند. علیرغم اینکه تنش کمبود آب باعث کاهش عملکرد دانه و مقدار کل کلروفیل ژنوتیپ‌های مورد ارزیابی شد، ولی منجر به افزایش غلظت پرولین و کربوهیدرات‌های محلول برگ آنها شد. در شرایط تنش شدید ژنوتیپ B با 2193 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را داشت. بیشترین کاهش میزان کلروفیل (34 درصد) در سطح تنش شدید در ژنوتیپ C1 مشاهده شد. بیشترین افزایش غلظت کربوهیدرات‌های محلول برگ به میزان 93 درصد در ژنوتیپ B مشاهده شد. ژنوتیپ‌های C1، C2، C3 و خراسان بیشترین و ژنوتیپ‌های B و 33 کمترین افزایش میزان پرولین در شرایط تنش را داشتند. به نظر می‌رسد که نقش کربوهیدرات‌های محلول در مقایسه با پرولین و همچنین حفظ غلظت کلروفیل، در ایجاد تحمل به تنش کمبود آب در گیاه بزرک مؤثرتر باشد. احتمالاً مؤثرتر بودن کربوهیدرات‌های محلول در ایجاد تحمل به تنش کمبود آب مرتبط با نقش این ترکیبات در بهبود تنظیم اسمزی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Grain Yield, Leaf Chlorophyll, Proline and Soluble Carbohydrates Content of Linseed under Different Irrigation Regimes

نویسندگان [English]

  • Azam Kadkhodaei
  • Parviz Ehsanzade
چکیده [English]

Studying the physiological responses of linseed genotypes to water deficit stress may be helpful in recognizing the linseed resistance mechanisms to the latter stress factors. Therefore, a split plot RCBD field experiment was conducted with three replications to explain interrelations of leaf chlorophyll, proline and soluble carbohydrates content and grain yield of six linseed genotypes under three irrigation regimes. Three levels of irrigation: 70 (no stress), 115 (moderate stress) and 145 mm (severe stress) evaporation from a Class-A Pan served as the main plots and six linseed genotypes consisting of C1, C2, C3, B, Khorasan and 33 were considered as sub plots. Water deficit led to significant decreases in grain yield and chlorophyll content, but it led to increases in proline and soluble carbohydrates content of linseed leaves. Genotype B produced the highest grain yield (2193 kg ha), genotype C1 the greatest decrease (34%) in chlorophyll content and genotype B the highest increase (93%) in soluble carbohydrate content under severe stress. C1, C2, C3 and Khorasan indicated the greatest and B and 33 genotypes the smallest increases in proline content under sever water deficit stress. At least with present set of conditions, increasing soluble carbohydrates played a more significant role, compared to proline and chlorophyll content, in tolerance to moisture deficit stress.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Chlorophyll
  • Drought
  • flax
  • proline
  • Soluble carbohydrates.