اثر رژیم آبیاری بر عملکرد دانه، اجزاء عملکرد و برخی خصوصیات جوانه‌زنی سورگوم دانه‌ای (Sorghum bicolor) رقم کیمیا

نویسندگان

چکیده

کمبود آب یکی از مهمترین عوامل محدودکننده تولید محصولات زراعی در مناطق خشک و نیمه خشک می‏باشد. با این وجود اطلاعات اندکی در مورد اثرات کمبود آب بر کیفیت بذور تولیدی موجود می‏باشد. این آزمایش به منظور بررسی اثرات سطوح آبیاری بر خصوصیات کمّی و کیفی سورگوم دانه‏ای رقم کیمیا انجام گردید. آزمایش به صورت بلوک‏های کامل تصادفی و کاملاّ تصادفی با 4 تکرار به ترتیب در مزرعه تحقیقاتی و آزمایشگاه تحقیقات بذر گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده علوم زراعی و دامی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در سال 1385 انجام پذیرفت. چهار سطح آبیاری شامل آبیاری کامل (شاهد)، آبیاری تا مرحله گلدهی، آبیاری مرحله خمیری شدن دانه‌ها و آبیاری تا مرحله 8 برگی به عنوان سطوح تیمار آزمایشی آبیاری در نظر گرفته شدند. مصرف متعادل آب طی مراحل نمو همراه با بهره‏مندی بیشتر از امکانات محیطی با افزایش طول دوره رسیدگی در شاهد در ارتقاء کمّی محصول نقش بسزایی داشت و در کلیه صفات کمّی اندازه‏گیری شده تیمار شاهد بالاترین سطح را برخوردار بود. قطع آبیاری در مرحله 8 برگی و عدم آبیاری تا پایان فصل رشد موجب کاهش شدید عملکرد و اجزاءآن گردید و در کلیه صفات کمّی اندازه‏گیری شده پایین‏ترین میزان را نشان داد. سطوح متفاوت آبیاری اگر چه تغییرات کمّی قابل ملاحظه‏ای را در تعداد، اندازه و عملکرد بذور موجب گردید. لیکن بر خصوصیات کیفی بذور (درصد جوانه‏زنی، سرعت جوانه‏زنی و شاخص بنیه) تاثیری نداشت و اختلاف معنی‏داری بین شاهد و سایر سطوح تیمارآبیاری در این صفات مشاهده نگردید. با توجه نتایج بدست آمده در این تحقیق به نظر می‏رسد که کمبود آب تاثیر مستقیمی بر فعالیت متابولیکی بذور نداشته باشد. هر چند کمبود آب می‏تواند اثرات منفی بر عملکرد دانه و اجزاء عملکرد اعمال نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Irrigation Regime on Grain Yield, Yield Components and some Germination Attributes in Grain Sorghum (Sorghum bicolor L. C.V. Kimia)

نویسندگان [English]

  • Omid Younesi
  • Farzad SharifZadeh
  • Ali Ahmadi
چکیده [English]

Although water deficiency has been seriously taken up as a subject in reducing crop production in arid and semi–arid areas, nevertheless little information has been published regarding its effects on seed quality. To evaluate the effects of irrigation regimes (full irrigation (control), irrigation until flowering stage, irrigation until doughing stage and irrigation until eight-leaf stage) on grain yield, yield components and some germination attributes in grain sorghum (Sorghum bicolor L. CV. Kimia), experiments were conducted at research farm and laboratory of Agricultural College, University of Tehran, Karaj, Iran in 2005. The experiments were arranged with a Randomized Complete Block Design (RCBD) and Completely Randomized Design (CRD) with four replications in farm and laboratory, respectively. The results idicated that irrigation levels had significant effects on grain yield and yield components
(p<0.01). Control plants had more grain yield and yield components than the other irrigation levels due to the longer growth season and better use of environmental conditions. Withholding irrigation at eight-leaf stage decreased grain yield and its components. Nevertheless, qualitative attributes i.e. germination percentage, germination rate and seed vigor index were not significantly affected by irrigation levels. Thus, it doesn't seem that water deficiency would have a direct effect on metabolic activity of seed and consequently on seed quality. However, the foregoing treatments exhibited negative effects on seed yield.

کلیدواژه‌ها [English]

  • .
  • grain sorghum
  • irrigation levels
  • Qualitative traits
  • Yield and Yield components