بررسی تنوع مورفولوژیکی عملکرد بذر و اجزای آن در تعدادی از ژنوتیپ‌های فستوکا (Festuca arundinacea) با استفاده از روش‌های آماری چند متغیره

نویسندگان

چکیده

فستوکا (Festuca arundinacea) یکی از مهم ترین علف‌های گندمی در مناطق معتدل جهان است که اطلاعات کمی در مورد تنوع ژنتیکی آن وجود دارد. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی عملکرد علوفه و بذر در این گونه تعداد 24 ژنوتیپ داخلی و خارجی موجود در بانک ژن مرکز تحقیقات جنگل و مراتع در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار ، در مرکز تحقیقات البرز کرج مورد ارزیابی قرار گرفتند. تعداد 15 صفت شامل ارتفاع ساقه، تعداد ساقه در بوته، درصد قوه نامیه، زمان گرده افشانی، تاریخ خوشه دهی، عملکرد علوفه، عملکرد بذر در بوته، وزن بذر در ساقه، تعداد بذر در ساقه، طول خوشه، وزن هزاردانه، سرعت جوانه-زنی، شاخص بنیه بذر، پایداری و شاخص برداشت مورد مطالعه قرار گرفتند. داده‌های مربوط به تمامی صفات اصلی و نرمال شده مورد تجزیه واریانس قرار گرفتند و مقایسه میانگین‌ها با استفاده از روش دانکن انجام شد. برای تعیین فاصله مورفولوژیکی و گروه بندی ژنوتیپ‌ها از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی و تجزیه خوشه‌ای استفاده شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تفاوت بین ژنوتیپ‌ها برای تمام صفات مورد مطالعه بسیار معنی دار بود. ژنوتیپ‌های G1، G2، G4، G6 و G8 از نظر تولید بذر و علوفه نسبت به سایر ژنوتیپ‌ها برتری داشتند. با استفاده از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی مهم‌ترین متغیر‌های مؤثر در تولید بذر شناسایی شدند. چهار مؤلفه اول 7/87 درصد از کل واریانس متغیرها را توجیه کردند. در مؤلفه اول صفات عملکرد بذر و علوفه خشک، ارتفاع ساقه و تعداد ساقه در بوته مهم ترین صفات برای گروه بندی ژنوتیپ‌ها بودند، در حالی که در مؤلفه دوم درصد قوه نامیه و قدرت جوانه‌زنی از صفات مهم بودند. در تجزیه خوشه‌ای، ژنوتیپ‌ها در 4 گروه متفاوت قرار گرفتند: ژنوتیپ‌های موجود در گرو ه‌های 1 و 2 از لحاظ عملکرد بذر و علوفه با بقیه تفاوت معنی‌داری داشتند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of Morphological Variation in some Genotypes of Festuca arundinacea Using Multivariate Analysis

نویسندگان [English]

  • S. AFKAR
  • G. KARIMZADEH
  • A. A. JAFARI
چکیده [English]

To study the genetic variation among 24 genotypes of tall fescue (F. arundinacea), a randomized complete block design of three replications was conducted under spaced plant conditions in Karaj Research Institute of Alburz, Iran. Analysis of Variance showed high and significant differences (P<0.001) for between genotypes all the 15 morphological characteristics of: heading date, stem height, fertile tiller number, seed yield, panicle length, panicle seed yield, seed number in panicle, thousand grain weight, harvest index, stand of plant, flowering date, forage dry matter, viability percentage, speed of germination, and germination vigor. Genotypes G1, G2, G4, G6 and G8 appeared to be the most suitable genotypes for both seed and forage production. Principal component analysis, the most effective variable among seed yield characters was identified. Four independent components accounted for 87.7% of total variations. The first principal component indicates that stem height, fertile tiller number, seed yield, forage dry matter yield were important characters for classification. Viability percentage and germination vigor were the important characters of the second component. Based on Ward’s cluster analysis, the 24 entries were divided into 4 groups. Genotypes in clusters 1 and 2 averaged higher than the overall means for seed and forage dry matter yields.

کلیدواژه‌ها [English]

  • A
  • Festuca arundinacea
  • Grass
  • Morphological variation
  • Multivariate analysis