اثر حذف برگ بر عملکرد و انتقال مجدد مواد در شرایط مختلف رطوبتی و نیتروژن خاک در گندم نان

نویسندگان

چکیده

تحقیق حاضر به منظور بررسی واکنش گندم نان به تعدیل منبع در شرایط متغییر رطوبتی و نیتروژن خاک انجام گرفت. بدین منظور دو آزمایش مزرعه‌ای جداگانه تنش و عدم تنش رطوبتی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران، کرج، و در فصل زراعی 84-83 اجرا شد. تنش خشکی از مرحله غلاف‌رفتن شروع و تا پایان رشد ادامه داشت. برگزدایی در دو مرحله غلاف‌رفتن و گرده‌افشانی و به دو صورت حذف تمام برگها و حذف تمام برگها بجز برگ پرچم صورت گرفت. تیمار کود نیتروژن عبارت بود از عدم مصرف کود نیتروژن‌دار و مصرف 250 کیلو گرم در هکتار کود اوره در مرحله ساقه‌دهی. نتایج حاصل از تجزیه واریانس جداگانه آزمایش‌ها نشان داد که اثر متقابل برگزدایی و کود نیتروژن‌دار برای هیچ یک از صفات در هیچ یک از آزمایش‌ها معنی‌دار نبود. اجرای تیمارهای برگزدایی در هر دو رژیم رطوبتی تأثیری بر عملکرد و وزن هزار دانه نداشتند. گیاهان برگزدایی شده در مقایسه با شاهد کارایی انتقال مجدد بالاتری را نشان دادند. برگزدایی در شرایط تنش خشکی موجب کاهش درصد پروتئین دانه گردید. مصرف کود نیتروژن میزان انتقال مجدد مواد از ساقه به دانه و درصد پروتئین دانه را در شرایط تنش خشکی افزایش داد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب آزمایش‌ها نشان داد که برگزدایی بر عملکرد اثر معنی‌دار دارد، حذف تمام برگها در مرحله غلاف‌برگ در مقایسه با سایر سطوح برگزدایی عملکرد کمتری را بهمراه داشت. اثر متقابل محیط (رژیم رطوبتی) با برگزدایی برای وزن هزار دانه، درصد پروتئین و انتقال مجدد معنی‌دار بود. بیشترین درصد پروتئین دانه در آزمایش تنش خشکی و درگیاهان بدون برگزدایی مشاهده شد. بالاترین میزان انتقال مجدد به تیمارهای برگزدایی کامل در شرایط تنش خشکی اختصاص داشت. اثرات متقابل رژیم رطوبتی و نیتروژن برای درصد پروتئین دانه و میزان انتقال مجدد معنی‌دار بود. مصرف کود نیتروژن در شرایط تنش خشکی درصد پروتئین دانه را بطور معنی‌داری افزایش داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Defoliation on Yield and Dry Matter Remobilization under Various Moisture and Nitrogen Regimes in Bread Wheat

نویسندگان [English]

  • M. JAN MOHAMMADI
  • A. AHMADI
  • K. POOSTINI
چکیده [English]

The experiment was aimed at investigating the effects of defoliation
(i. e. amanipulation of source size) at different times and with different intensities on yield, grain protein content and remobilization of dry matter from shoot to grain under various levels of soil moisture and nitrogen in winter wheat. Two separate field experiments were conducted simultaneously under water stress vs irrigated conditions at research farm of College of Agriculture, University of Tehran, Karaj, during 2004-2005 growing season. The experimental design was a factorial one of RCB of 3 replications. A combination of four levels of defoliation (D0= control or intact plants, D1= excision of all leaf blades except flag leaf at booting stage, D2= same as D1 but excision at anthesis stage and D3= removal of all leaf blades at booting stage) along with two levels of nitrogen (none vs 250 kg ha-1 of urea fertilizer applied at jointing stage) were randomly assigned to plot units. Water stress was induced by withholding irrigation from late booting stage until plant maturity. Variance analysis of each experiment revealed that defoliation did not affect grain yield in either of the moisture regimes. Extent and efficiency of dry matter remobilization were promoted by defoliation, predominantly in water stress conditions. However, a clear relationship, between this parameter and grain yield, was not observed. Protein content decreased by defoliation only in drought stress conditions. The effect of nitrogen was significant on grain protein content and on remobilization in stress conditions, increasing both. Results of combined analysis showed the significant effect of defoliation on grain yield. The effect of defoliation depended on the environment, was significant for grain weight and as well for grain protein and remobilization. The effect of nitrogen depended on the environment, was significant for grain protein content, and as well for remobilization. Nevertheless, the highest grain protein percent was observed in intact plants with the application of nitrogen fertilizer in water stress conditions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • A
  • defoliation
  • Grain protein
  • nitrogen fertilizer
  • water stress