اثر کم‌آبیاری در دوران رشد زایشی بر رشد و عملکرد چهار رقم جدید آفتابگردان

نویسندگان

چکیده

به‌منظور بررسی اثر کم‌آبیاری در مرحلة زایشی بر روند رشد و عملکرد آفتابگردان، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعة پژوهشی دانشگاه بوعلی سینا در سال 1386 انجام گرفت. آبیاری در 6 سطح شامل: آبیاری کامل (شاهد)، کم‌آبیاری با عدم آبیاری در مرحلة غنچه‏دهی، عدم آبیاری در مرحلة گلدهی، عدم آبیاری در مرحلة دانه‏بندی، عدم آبیاری در مراحل غنچه‏دهی و دانه‏بندی و عدم آبیاری در مراحل گلدهی و دانه‏بندی بود. از 4 رقم آفتابگردان شامل آذرگل، آلستار، آلیسون و یوروفلور استفاده شد. روند تجمع مادة خشک در اندام هوایی، شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول، سرعت جذب خالص، سرعت رشد نسبی، عملکرد بیولوژیک، عملکرد اقتصادی و شاخص برداشت اندازه‌گیری و محاسبه شد. نتایج نشان داد بیشترین مقدار شاخص سطح برگ (0/4)، سرعت رشد محصول (1/40 گرم در مترمربع در روز) و تجمع مادة خشک (9/1537 گرم در مترمربع) از رقم یوروفلور با آبیاری کامل به‌دست آمد. این رقم در سایر سطوح کم‌آبیاری نیز از بیشترین مقادیر شاخص‌های مذکور برخوردار بود. کم‌آبیاری در مرحلة گلدهی کاهش بیشتر شاخص‌های رشد، بویژه سرعت فتوسنتز خالص و سرعت رشد نسبی و شاخص برداشت را به همراه داشت. رقم یوروفلور و تیمار آبیاری کامل دارای بیشترین عملکرد بیولوژیک (به‌ترتیب با 7/1012 و 2/1168 گرم در مترمربع) و شاخص برداشت (به‌ترتیب با 40 و 42 درصد) بودند. بیشترین عملکرد دانه از رقم یوروفلور با آبیاری کامل (8/500 گرم در مترمربع) بدون اختلاف معنی‌دار با کم‌آبیاری در مرحلة دانه‏بندی و همچنین در سایر ارقام با آبیاری کامل به‌دست آمد. کمترین عملکرد دانه از ارقام آذرگل و آلیسون با دوبار عدم آبیاری در مراحل گلدهی و دانه‏بندی همچنین رقم آلیسون با دوبار عدم آبیاری در مراحل غنچه‏دهی و دانه‏بندی حاصل شد. در مجموع دوبار عدم آبیاری و کم‌آبیاری در مرحلة دانه‏بندی به‌ترتیب دارای بیشترین و کمترین اثر منفی بر رشد و عملکرد آفتابگردان بود. رقم یوروفلور به‌عنوان یک رقم موفق با بیشترین رشد و تولید در شرایط مختلف آبیاری معرفی می‌گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Deficit Irrigation at Reproductive Growth Stages on Growth and Yield of Four New Sunflower Cultivars

نویسندگان [English]

  • Mostafa Karimi Kakhki
  • Ali Sepehri
  • Mohamad Ali Aboutalebian
چکیده [English]

In order to study the effect of deficit irrigation at reproductive growth stages on growth and grain yield of four sunflower cultivars namely: Azargol, Allstare, Alison and Euroflor, an experiment was conducted during the 2007 growing season at the Experimental Field of the Agricultural Faculty of Bu-Ali Sina University. The experimental design was a split plot one, based upon a randomized complete block arrangement with three replications. The irrigation levels included: full irrigation, deficit irrigation by withholding irrigation at heading, flowering, seed filling, at heading plus seed filling as well as at flowering plus seed filling stages. The indices of Total Dry Weight accumulation (TDW), Leaf Area Index (LAI), Crop Growth Rate (CGR), Harvest Index (HI), Biological and Economical Yield (BY and EY) were assessed. The results indicated that the highest LAI (4.0), CGR (40.1 gm-2 d-1) and TDW (1537.9 g.pl-1) were obtained from Euroflor cultivar when fully irrigated. Euroflor had the highest of these values in deficit irrigation treatments. Deficit irrigation in flowering stage had high decreasing growth indices especially in NAR as well as in RGR and HI. Euroflor cultivar and fully irrigated treatments exhibited the highest BY (1012.7 and 1168.2 g.pl-1 respectively) as well as HI (40 and 42% respectively). The highest EY was obtained from intraction of Euroflor cv. in full irrigation (500.8 g.pl-1) and Euroflor cv. with deficit irrigation at seed filling stage. The same results were obtained for other cultivars in their fully irrigation treatments. The lowest EY belonged to Azargol and Alison in twice withholding irrigation at flowering and seed filling stages, and also in Alison when twice withholding its irrigation at heading and seed filling stages. Finally the treatments of twice withholding irrigation, and deficit irrigation at seed filling stage exhibit the highest and the lowest negative effect on growth and yield of sunflower respectively. Euroflor cv. is finally suggested as a successful cultivar with the highest growth and productivity under various irrigation conditions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Deficit irrigation
  • Growth index
  • Reproductive growth
  • Sunflower
  • yield