شکست خواب و تحریک جوانه‌زنی بذر توق (Xanthium strumarium L.)

نویسندگان

چکیده

به منظور ارزیابی برهمکنش عوامل محیطی نظیر دما (سرما و گرما)، شرایط نگهداری و نیز مواد تنظیم کننده رشد گیاهی بر شکست خواب بذر توق که در پاییز سال 1384 از مزارع کرج جمع‌آوری شده بود، آزمایشاتی انجام شد. بر اساس نتایج بدست آمده، بذرهای تازه برداشت شده از گیاه مادری دارای خواب بودند. تلفیقی از پس‏رسی، سرما و نوسانات دمایی منجر به افزایش معنی‌دار در تعداد بذرهای جوانه زده شد. به طوری که از مجموع تیمارهای آزمایشی، بذرهای نگهداری شده در عمق 5 تا 7 سانتی‏متری خاک در شرایط طبیعی خاک به مدت 4 ماه و سپس انتقال آنها به سردخانه (دمای 2±5) به مدت سه ماه و در نهایت انتقال آنها به سطح خاک مزرعه به مدت 6 ماه (B4cC3S6) بالاترین درصد جوانه‏زنی به میزان 5/82 درصد را بدست آوردند. تلفیق سرما (دو ماه در دمای 2±5 درجه سانتی‌گراد) با اسید جیبرلیک تأثیر اندکی بر جوانه‏زنی بذر توق داشت. آبشویی، شکاف پوسته بذر و تیمار بذرها با آب گرم باعث افزایش معنی‌داری در جوانه‏زنی نشدند. تیمار بذور با اتفن و خراش‌دهی با اسید سولفوریک 98 درصد هیچ تأثیری بر شکست خواب بذر توق نداشتند. در تمامی تیمارهایی که باعث شکست خواب شد، از دو بذر موجود در میوه توق تنها بذر بزرگتر جوانه زد و هیچ یک از تیمارهای مربوطه نتوانستند باعث تحریک جوانه‏زنی بذر کوچک‌تر شوند. ماهیت تیمارهایی که باعث شکست خواب شد، نشان از تأثیر عوامل فیزیکی و درونی بر خواب بذر توق داشت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Dormancy Breaking of Cocklebur (Xanthium strumarium L.) Seeds

نویسندگان [English]

  • Hasan KarimMojeni
  • Ahmad Zare
  • Eshagh Keshtkar
  • Hamid Rahimian Mashhadi
  • Hasan Alizadeh
چکیده [English]

In order to investigate the environmental factors including temperature, moisture, and plant hormones on dormancy breaking of seeds of Xanthium strumarium L. a number of experiments were conducted. X. strumarium seeds were dormant soon after being harvested. Seed germination of cocklebur increased through a combination of cooling, temperature fluctuations following ripening. Most seed germination (82.5%) occurred in buried seeds in 5-7 cm depths of soil in natural conditions for 4 months in addition to keeping them in cool room temperature (5±2) for 3 months, followed by retaining the seeds on the surface of soil (0 cm) in field conditions for 6 months. A combination of cold (5±2?C for 2 months) and GA3 resulted in a slight significant increase in seed germination of X. strumarium L. (p<0.05). Washing of seeds, immersing them in hot water and scarification (crust split of seeds) had no significant effect on seed germination. Sulfuric acid (%98), scarification and Ethephon did not show any effect on seed germination (p<0.05). In all the treatments, between two seeds treated through burring only the larger seeds germinated while none of the treatments resulted in the germination of smaller seeds. Based upon on the experimental treatments in this study, it can be said that dormancy of X. strumarium L. seeds is a physical as well as a physiological dormancy phenomenon.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Breaking of dormancy
  • Cocklebur (Xanthium strumarium L.)
  • environmental factors
  • plant growth regulators
  • Scarification