ارزیابی نژادگان‌های مقاوم و حساس گندم نان به بیماری پاخوره از نظر صفات زراعی در مزرعه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه ولی‌عصر(عج) رفسنجان

2 استاد، گروه ژنتیک و تولید گیاهی، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه ولی‌عصر(عج) رفسنجان

3 دانشیار، گروه گیاه‌پزشکی، دانشگاه ولی‌عصر(عج) رفسنجان

4 استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

چکیده

گندم نان یکی از منابع غذایی با ارزشی است که در معرض بیماری­های زیادی قرار گرفته که موجب کاهش کمیت و کیفیت آن می‎شود. از بیماری­های مهم گندم، پاخورۀ گندم با عامل Gaeumannomycs graminis var. tritici است، که اغلب در مناطق مرطوب شیوع دارد. هدف از این بررسی، ارزیابی نژادگان (ژنوتیپ)­های گندم نان با سطوح مقاومتی مختلف که از غربالگری گلخانه­ای انتخاب شده بودند، در شرایط مزرعه و بررسی رابطۀ بین شاخص مقاومت به بیماری و صفات زراعی و عنصرهای کم­مصرف بذر بود. برای این منظور ۱۵ نژادگان در شرایط آلوده به بیماری و بدون آلودگی در مزرعه کشت شدند و صفات: میزان سبزینه (کلروفیل)، کاروتنوئید، سطح برگ پرچم، ارتفاع، شمار سنبلچه در خوشه، طول خوشه، طول دمگل (پدانکل)، وزن صددانه، وزن دانه در خوشه، شمار دانه در خوشه، وزن کل دانه در بوته، وزن کل زیست‌توده (بیوماس)، شاخص برداشت و میزان عنصرهای کم­مصرف بذر (آهن، منگنز و روی) اندازه­گیری شد. میزان آهن موجود در بذر، در شرایط آلوده افزایش معنی­داری نسبت به شاهد نشان داد. در نهایت نژادگان­های 485، 1528، 501، 8031 و 585 از نظر بیشتر صفات اندازه­گیری‌شده در مزرعه در شرایط آلوده به بیماری نسبت به دیگر نژادگان­ها برتری داشتند و شدت بیماری اندازه‎گیری‌شده در گلخانه، با ارتفاع گیاه، وزن دانه در خوشه، سطح برگ پرچم، وزن صددانه و میزان آهن موجود در بذر که در مزرعه در شرایط آلوده به بیماری اندازه­گیری شد، همبستگی منفی و معنی­دار داشت که نشان می‎دهد، می­توان از ارزیابی­های گلخانه‎ای برای گزینش نژادگان­های متحمل به بیماری پاخوره استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Evaluation agronomic traits of resistant and susceptible genotypes to take-all disease in bread wheat at field

نویسندگان [English]

  • Mojgan Gholizadeh Vezvani 1
  • Hossein Dashti 2
  • Rouh-ollah Saberi Riseh 3
  • Mohammadreza Bihamta 4
1 M. Sc. Student, Department of Plant Breeding, Faculty of Agriculture, Vali-e-Asr University of Rafsanjan, Iran
2 Professor, Department of Genetics & Plant Production, Faculty of Agriculture, Vali-e-Asr University of Rafsanjan, Iran
3 Associate Professor, Department of Plant Protection, Faculty of Agriculture, Vali-e-Asr University of Rafsanjan, Iran
4 Professor, Department of Crop Sicence & Plant Breeding, University College of Agriculture & Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
چکیده [English]

Bread wheat is a valuable food sources that has been attacked by many diseases and reduces its quantity and quality. One of the major diseases of wheat is wheat take-all caused by Gaeumannomycs graminis var. tritici that is often prevalence in humid regions. Aim of this study was to evaluate bread wheat cultivars with different levels of resistance to take-all that had been selected from screening at greenhouse, in field conditions and study on relationship between the disease resistance index and agronomic traits and micronutrients. For this purpose, 15 genotypes were planted in infected and non-infected conditions at field and the traits: chlorophyll, carotenoids, flag leaf area, height, number of spikelets per spike, spike length, peduncle length, 100kernel weight, seed weight per spike, number of grains per spike, total grain weight per plant, biological weight, harvest index and micronutrients in grain (Fe, Mn and Zn) were measured. The amount of Fe (in grain) in infected treatment showed a significant increase in compared to control. Finally genotypes 485, 1528, 501, 8031 and 585 were better than the others in the point of above traits at infected environment. The results showed that disease index measured in the greenhouse had a negative correlation with plant height, seed weight per spike, flag leaf area, 100kernel weight and amount of grain iron in infected conditions at field shows that greenhouse evaluations can be used for selection of tolerant genotypes to take-all disease.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bread wheat germplasm
  • field evaluation
  • Resistance
  • take-all

مراجع

Arnon, D. I. (1949). Copper enzymes in isolate chloroplasts polyphenol oxidas in Beta vulgaris. Journal of Pant Physiology, 24, 1-15.
Asher, M. J. C. (1972). Effect of Ophiobolus graminis infection on the growth of wheat and barley. Annals of applied Biology, 70(3), 215-223.
Awasthi, L. P. (2015). Singh, In: D. P. (Ed). Plant nutrition in the management of plant disease with particular reference to wheat. (pp. 273-284) Springer Science.
Bailey, D. J., Kleczkowski, A. & Gilligan, C. A. (2006). An epidemiological analysis of the role of disease-induced root growth in the differential response of two cultivars of winter wheat to infection by Gaeumannomyces graminis var. tritici. Phytopathology, 96, 510-516.
Champam, B., Jones, D. & Jung, R. (1983). Processes controlling metal ion attenuation in acidmine draingge streams. Geochemical and Cosmochimica Acta, 47, 1957-1973.
Colbach, N., Lucas, P. & Meynard, J. M. (1997). Influence of crop management on take-all development and disease cycles on winter wheat. Phytopathology, 87, 26-32.
Fei, X., Gongqiang, Y., Wenlan, H., Yuli, S., Junmei, W. & Yahong, L. (2013). Evaluation of resistance to take-all disease in different wheat cultivars or lines. Plant Protection, 2, 31-45.
Gholizadeh Vazvani, M., Dashti, H., Saberi Riseh, R. & Bihamta, M. R. (2015). Comparison Between spring and autumn growth types of different wheat (Triticum aestivum) genotypes in response to Take-all disease. Iranian Journal of Plant Protection, 46(2), 307-316. (in Farsi)
Gholizadeh Vazvani, M., Dashti, H., Saberi Riseh, R. & Bihamta, M. R. (2016). Study of relationship between of vegetative traits and resistance to take-all disease in greenhouse condition. Iranian Journal of Plant Protection. (in Farsi). (Un Published)
Harman, G. E., Howell, C. R., Viterbo, A., Chet, I & Lorito, M. (2004). Trichoderma species opportunistic, avirulent plant symbionts. Microbiology, 2: 43-56.
Hornby, D., Bateman, G. L. & Gutteridge, R. J. (1998). Take-all disease of cereals: A regional perspective. CAB International.
Liatukas, Z., Ruzgas, V. & Razbadu Skiene, K. (2010). Take-all resistance of Litvanian winter wheat breeding lines. Agronomy Research, 3, 653-662.
Mattsson, B. 1973. Screening of varieties for resistance to the take-all fungus and the transference of resistance to Swedish material. Sveriges Utsades Forenings Tidskrift, 83, 281-297
McMillan, V. E. (2012). Identification and characterization of resistance to the take-all fungus in wheat. Ph. D. thesis. University of Exeter.          
McMillan, V. E., Gutteridge, R. J. & Hammond-Kosack, K. E. (2014). Identification variation in resistance to the take-all fungus, Gaeumannomyces graminis var. tritici between different ancestral and modern wheat sepsis. BMC Plant Biology, 14, 212.
Montgomery, D. C. (1991). Design and analysis of experiments. (3rd edition). John Wiley & Sons.
Nilsson, H. E. (1969). Studies of root and foot rot diseases of cereals and grasses. I. On resistance to Ophiobolus graminis Sacc. Annals of the Agricultural College of Sweden, 35, 275-807.
Ownley, B. H., Duffy, B. K. & Weller, D. M. (2003). Identification and manipulation of soil properties to improve the biological control performance of phenazine-producing Pseudomonas fluorescens. Applied and Environmental Microbiology, 69, 3333-3343.
Rothrock, C. S. (1988). Effect of chemical and biological treatments on take-all of winter wheat. Crop Protection, 7, 20-24.
Sieling, K., Ubben, K. & Christen, O. (2007). Effects of preceding crop, sowing date, N fertilization and fluquinconazole seed treatment on wheat growth, grain yield and take-all/Einfluss von Vorfrucht, Aussaattermin, N-Düngung und Saatgutbehandlung mit Fluquinconazol auf die Entwicklung und den Kornertrag von Weizen sowie den Befall mit Schwarzbeinigkeit. Journal of Plant Diseases and Protection, 213-220.
Singh, D. P. (2015). Plant nutrition in the management of plant disease with particular reference to wheat. Springer Science, 273-284.
Wallwork, H. (1987). Screening for resistance to take-all in wheat, triticale and wheat-triticale hybrid lines. Printed in the Netherlands, 40, 103-109.
Wiese, M. V. (1987). Compendium of wheat disease. (2nd ed.). APS Press.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 23 خرداد 1395
  • تاریخ بازنگری: 06 آذر 1395
  • تاریخ پذیرش: 13 آذر 1395

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار