تجزیۀ تنوع ژنتیکی در صفات زراعی ژنوتیپ‌های نخود (Cicer arietinum L.) با استفاده از روش‌های آماری چند متغیره

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، اصلاح نباتات، دانشگاه ولی‌عصر(عج) رفسنجان

2 استاد، اصلاح نباتات، دانشگاه ولی‌عصر(عج) رفسنجان

3 استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

4 دانشیار، اصلاح نباتات، دانشگاه ولی‌عصر(عج) رفسنجان

چکیده

به‌منظور بررسی تنوع ژنتیکی در ژنوتیپ­های نخود زراعی، 57 ژنوتیپ مختلف نخود به همراه شش شاهد (جم، کوروش، هاشم، آزاد، آرمان، بومی) در دو سال در سال­های زراعی 94-1392 در منطقۀ شهربابک کشت شدند و صفات زراعی روز از کاشت تا گلدهی، شمار کل غلاف­ها در بوته، شمار غلاف‌های پر و خالی در هر بوته، شمار دانه در بوته، عملکرد در بوته ، وزن خشک بوته، شاخص برداشت و وزن صددانه اندازه‌گیری شدند. بیشتر صفات، دامنۀ گسترده‌ای از تغییرپذیری‌ها را نشان دادند که بیانگر وجود تنوع بالا در ژنوتیپ­های مورد بررسی بود. بالاترین ضریب تغییرپذیری برای صفت شمار غلاف پر در بوته (56/35 درصد) و پایین­ترین ضریب تغییرپذیری فنوتیپی، برای صفت شمار روز از کاشت تا گلدهی (50/7 درصد) مشاهده شد. ژنوتیپ­ها در سه خوشه (کلاستر) گروه‌بندی شدند. در تجزیه به عامل­ها  پنج عامل، 9/89 درصد از کل تغییرپذیری بین داده­ها را توجیه کردند. تجزیۀ رگرسیون مرحله­ای نشان داد که صفات شمار غلاف پر در بوته، شاخص برداشت، وزن خشک زیست‌تودۀ (بیوماس)  بوته و وزن صددانه بیشترین تأثیر را بر عملکرد داشتند. در نهایت، بر پایۀ مجموع رتبۀ ژنوتیپ‌ها در صفاتی که بیشترین تأثیر را  بر عملکرد داشتند و همچنین شاخص پایداری عملکرد، ژنوتیپ­های Mahan (606)، ILC482، Esfahan(478) و Uromyeh (129) انتخاب شدند تا مجددا همراه با نمونۀ بومی شهربابک در یک آزمایش تکرار­دار در منطقۀ شهربابک کشت ‌شده و بهترین ژنوتیپ برای منطقه انتخاب و معرفی شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analysis of genetic diversity in agronomic traits of Chickpea (Cicer arietinum L.) genotypes using multivariate methods

نویسندگان [English]

  • Malihe Usefi 1
  • Hossein Dashti 2
  • Mohammad Reza Bihamta 3
  • Shahab Madah Hosseini 4
1 M.Sc. Student, Vali-e-Asr University of Rafsanjan, Iran
2 Professor, Vali-e-Asr University of Rafsanjan, Iran
3 Professor, University College of Agriculture & Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
4 Associate Professor, Vali-e-Asr University of Rafsanjan, Iran
چکیده [English]

To study the genetic diversity of chickpea cultivars, 57 chickpea genotypes along with six controls (Jam, Korosh, Hashem, Azad, Arman and local variety) were planted in Shahrbabak during 2014-2015. Agronomic traits including, number of days to flowering, the total number of pod per plant, number of empty pods per plant, number of full pod per plant, number of seeds per plant, biologic dry weight, harvest index and seed weight  was measured. Results indicated that most traits have a wide range of variation, as indicating high variability in genotypes. The highest coefficient of variability for the number of pods per plant (34.8%) and the lowest coefficient of phenotypic variations was observed for the number of days to flowering (7.52%). Genotypes were grouped in three clusters. Five factors extracted in factor analysis explained 89.59 % of total variations. The results of stepwise regression showed that the number of pods per plant, harvest index, biological dry weight per plant and 100KW had the greatest impact on yield. Finally, based on genotypes rank in traits that had most effectiveness on grain yield and yield stability index, the genotypes: Mahan (606), ILC482, Esfahan (478) and Uromyeh (129) were selected to replanting along with local genotype in an experimental desgin in Shahrbabak for selecting the best genotype and  introduce for  shahbabak  region.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Chickpea
  • Cluster
  • factor
  • Rank
  • Stability

مراجع

  1. Acikgoz, N. (1994). Path analysis for evaluation of characters affecting seed yield in chickpeas at different sowing time. Crop Science Congress, 2, 121-125.
  2. Aghaali, Z., Alipour Yamchi, H., Bihamta, M. R. & Abdollahi, B. (2016). Identification of molecular markers associated with yield. Modern Genetic, 1, 675-684. (in Farsi)
  3. Arshad, M., Bakhsh, A., Bashir, M. & Haqqani, M. (2002). Determining the heritability and relationship between yield and yield componentsin chickpea (Cicer arietinum L.). Pakistan Journal of Botany, 34, 237-245.
  4. Bagheri, A., Nezami, A., Ganjali, A. & Parsa, M. (1997). Crop peas. Mashhad University Press. (in Farsi)
  5. Bahram Ahmadi, A. (1997). Genetic diversity in 633 white chickpea cultivars using multivariate statistical methods. Master Thesis College of Agriculture, Tehran University. (in Farsi)
  6. Cheghamirza, Sh., Cheghamirza, K. & Muhammadi, R. (2012). Genetic diversity in different lines pea cultivars for agronomic characteristics in dryland conditions. Journal of Iranian Dryland Farming, 1, 119-108. (in Farsi)
  7. Dasgupta, T., Slam, S. & Gayem, P. (1992). Genetic variability and analysis of yield components in chickpea. Annuals of Agriculture Research, 132, 157-160.
  8. Dashtaki, M., Bihamta, M. R. & Puryamchy, H. (2012). Genetic diversity and relationships between morphological assessment germplasm Kabuli and Desi chickpea. Iran Bean Journal of Preceding Studies, 3(1), 16-7. (in Farsi)
  9. Ebrahimi, P., Farshadfar, A. A. & Farshadfar, M. (2010). Relationships between agronomic traits and physiological lines peas in normal and drought conditions. Conference on New Ideas in Agriculture, 111-100. (in Farsi)  
  10. Farshadfar, E. (2005). Principles of multivariate statistics (Second Edition). Press Taghe Bostan in Kermanshah, 73. (in Farsi)
  11. Farshadfar, E. (1998). Apphication of biometrical genetics in plant breeding. Razi University Publication.
  12. Farshadfar, M. & Farshadfar, E. (2008). Genetic variability and path analysis of chickpea (Cicer arientinum L.) landraces and lines. Journal Applied Science, 8, 3951-3956.
  13. Fayyaz, F. & Talebi, T. (2009). Determining relationships among yield and some yield components using path coefficient anahysis in chickpea (Cicer arientinum L.). Journal of Iran Agronomy Researchs, 7, 135-141.
  14. Food and Agriculture Organization. (2010). Food outlook, global market analysis in FAO. Retrieved May 22, 2012. From: http://www.fao.food outlook.com
  15. Guler, M., Adak, M. S. & Ulukan, H. (2001). Determining relationships among yield and some yield components using path coefficient analysis in chickpea (Cicer arientinum L.). Journal Agronomy, 14, 161-166.
  16. Habibpour mehranan, F., Maali, R., Zynali, H. & Dashtaki, M. (2014). Morphological variations black chickpeas by using multivariate analysis methods. Journal of Iran Agronomy Researchs, 1, 23-30. (in Farsi)
  17. Jahansouz, M. R., Naghavi, M. R. & Dolati-Tapehrasht, M. (2004). Study of relationships between the different characteristics in white and black chickpea. Iranian Journal of Agricultural Science, 2(35), 579-573. (in Farsi)
  18. Majnoon Hossini, N. (2008). Agriculture and grain production. Publications University of Tehran. (in Farsi)
  19. Malhk, Sh. R., Shabbir, Gh., Zubir, M., Iqbal, S. M. & Ali, A. (2014). Genetic diversity anahysis of morpho-genetic ttaits in desi chickpea (Cicer arientinum L.). International Journal of Agriculture and Biology, 16(5), 956-960.
  20. Mardi, M., Taleei, A. R. & Omidi, M. (2003). A study of genetic diversity and identification of yield components in Desi chickpea. Iranian Journal of Agricalture Science, 34, 345-351. (in Farsi)
  21. Naghavi, M. R. & Jahansouz, M. R. (2005). Variation in the agronomic and morphological traits of Iranian chickpea accessions. Journal of Integrative Plant Biology, 47, 375-379.
  22. Naghdi Pour, A., Khodarahmi, M., Poorshahbazi, A. & Esmaeil Zade, M. (2011). Factor analysis for yield and other traits in durum wheat. Journal of Agronomy and Plant Breeding, 7(1), 84-96.
  23. Nezami, A. & Bagheri, A. (2005). Responsiveness of cold tolerant chickpea characteristics in fall and spring planting- phenology and morphology. Iran Journal of Field Crops Research, 3, 143-155.
  24. Nezami, A., PourAmir, F., Mumeni, S., Presa, H., Ganjali, A. & Bagheri, A. R. (2012). Evaluation germplasm pea seed bank is part of Ferdowsi University of Mashhad Part II: Kabuli peas. Iran Bean Journal of preceding Studies, 3(1), 30-17. (in Farsi)
  25. Ozveren Yucel, D., Anlarsal, A. E. & Yucel, C. (2006). Genetic variability, correlation and path analysis of yield, and yield components in chickpea (Cicer arientinum L.). Journal Agriculture, 30, 183-188.
  26. Parsa, M. & Bagheri, A. (2008). Beans. Publications University of Mashhad. (in Farsi)
  27. Singh, K. B., Bejiga, G. & Malhorta, R. S. (1990). Associations of some characters with seed yield in chickpea collections. Euphytica, 49, 83-88.
  28. Syahpush, M. R., Imam, Y. & Saidi, A. (2003). Genetic variation, inheritance and phenotypic and genotypic correlation coefficients of grain yield, its components and some morpho-physiological traits in bread wheat (Triticum aestivum L.). Iranian Journal of Crop Sciences, 5(2), 86-98. (in Farsi)
  29. Toker, C. & Cagirgan, M. I. (2004). The use of phenotype correlations and factor analysis in determining characters for grain yield selection in chickpea (Cicer arietinum L.). Hereditas Lund Sweden, 140, 226-228.
  30. Walton, P. D. (1971). Use of factor analysis in determining characters for yield selection in wheat. Euphytica, 20, 416-421.
  31. Yucel, D. O., Anlarsal, A. E. &Yucel, C. (2006). Genetic variability, correlation and path analysis of yield, and yield components in chickpea (Cicer arientinum L.). Turkey Journal Agriculture, 30, 183-188.
  32. Zali, H., Farshadfar, A. A. & Sbaghpour, S. H. (2008). Genetic variability and interrelationships among agronomic traits in chickpea (Cicer arietinum L.) genotypes. Crop Breeding Journal, 1(2), 127-132.
  33. Zoble, R. W., Wright, M. J. & Gauch, H. G. (1988). Statistical analysis of yield traits. Journal of Agronomy, 88, 388-393.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 07 تیر 1395
  • تاریخ بازنگری: 13 بهمن 1395
  • تاریخ پذیرش: 02 اسفند 1395
  • تاریخ انتشار: 01 شهریور 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار