ارزیابی تنوع ژنتیکی مقاومت به بیماری برق‌زدگی و برخی از مهم‌ترین صفات مرتبط با عملکرد نخود در شرایط دیم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکدۀ کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه خلیج‌فارس

2 عضو هیات علمی دانشگاه خلیج فارس(بوشهر)

3 دانشیار پژوهشی، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران

4 استادیار، دانشکدۀ کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه خلیج‌فارس

چکیده

این پژوهش به منظور بررسی ارتباط برخی صفات مرتبط با عملکرد دانه 36 ژنوتیپ نخود کابلی و مقاومت نسبی به بیماری برق‌زدگی انجام شد. آزمایش مزرعه‌ای در قالب طرح لاتیس ساده و آزمایش مقاومت به بیماری به صورت فاکتوریل (عامل‌ها شامل ژنوتیپ و چند پاتوتیپ گزارش‌شده از ایران) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام و صفات مختلف پدیدشناختی (فنولوژیک)، ریخت‌شناختی (مورفولوژیک)، عملکرد و اجزای عملکرد و نیز برخی از صفات مربوط به مقاومت به بیماری اندازه‌گیری شد. بین ژنوتیپ­ها  برای صفات شمار غلاف پوک و شاخه‌های اصلی و روز تا رسیدگی در سطح احتمال 5 درصد و عملکرد دانه، ارتفاع بوته و وزن صددانه در سطح احتمال 1 درصد اختلاف معنی‌دار مشاهده شد. ژنوتیپ شمارۀ 32 با میانگین 29/1191 گرم وزن دانه در سانتی‌متر مربع بیشترین میزان عملکرد دانه داشت. صفات شمار غلاف در بوته و شمار دانه در بوته بیشترین همبستگی (**57/0=r) با عملکرد داشتند. تجزیۀ رگرسیون گام‌ به‌گام، سه صفت شمار دانه در بوته، شمار دانه در غلاف و ارتفاع بوته با 51 درصد توجیه تغییرات به‌عنوان صفات تأثیرگذار معرفی کرد. تجزیۀ علیت نشان داد، صفت شمار دانه در بوته بیشترین اثر مستقیم (39/0-) روی عملکرد دارد. در ارزیابی بیماری، تأثیر ژنوتیپ­، پاتوتیپ و اثر متقابل آن‌ها در سطح احتمال 1 درصد معنی دار شد. ژنوتیپ‌ها در سه گروه مقاوم، متحمل و حساس قرار گرفتند. گروه مقاوم یازده ژنوتیپ، گروه متحمل چهار ژنوتیپ و گروه حساس بیست ژنوتیپ داشت. ژنوتیپ شمارۀ 20 بسیار مقاوم و ژنوتیپ‌های شمارۀ 30 و 32 بسیار حساس معرفی شدند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Evaluation of the genetic diversity of resistance to Ascochyta blight and some of the most important traits related to chickpea yield under rainfed conditions

نویسندگان [English]

  • Ali Salimi 1
  • mohammad modarresi 2
  • Homayoun Kanouni 3
  • Fatemeh Jamali 4
1 M.Sc. Student, Persian Gulf University, Bushehr, Iran
2 Academic member of Persian Gulf University(Bushehr)
3 Associate scientist, Field and Horticultural Crops Science Dept., Kurdistan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Sanandaj, Iran
4 Assistant Professor, Persian Gulf University, Bushehr, Iran
چکیده [English]

This study was conducted to assess the relationship of some yield related traits and relative resistance to ascochyta blight disease in 36 Kabuli chickpea genotypes. Field trial was conducted in a simple lattice design with two replications and the genotypes resistance was assayed in a factorial experiment (factors include genotype and some disease pathotypes reported of Iran) based on randomized complete block desingn with three replications. Various phenological and morphological traits, yield, yield components and some of traits related to resistance were measured. Significant differences were showed between genotypes for number of empty pods, number of main branches and days to maturity at 5% and for yield, plant height and 100-kernel weight at 1% probability level. Genotype 32 with an average of 119.29 grams grain per square centimeter had the highest yield. The number of pods and number of seed per plant had the highest correlation(r=0.57**) with grain yield. Stepwise regression analysis introduced number of seeds per plant, number of seeds per pod and plant height with 51% justify changes as most effective traits. Path analysis result showed that the number of seeds per plant has the most direct effect (-0.39) on grain yield. In disease resistance assaying, Effects of genotypes, pathotypes and their interaction were significant at 99% probability. Cluster analysis set the genotypes into three groups; resistant, tolerant and sensitive. 11, 4 and 20 genotypes were placed in resistant, tolerant susceptible groups, respectively. Genotype 20 was highly resistant and genotypes 30 and 32 were identified as highly susceptible.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Disease pathotype
  • Grain yield
  • Kabuli chickpea
  • morphological and phenological traits

مراجع

  1. Bagheri, A. & Parsa, M. (1997). Chickpea cultivation and breeding (first edition). Jahad daneshgahi publications, Mashhad branche. 444pp. (in Farsi)
  2. Cheghamirza, S. H., Cheghamirza, K. & Mohammadi, R. (2013).  Evaluation of accessions and native varieties of chickpea (Cicer arietinum) based on agro-physiological traits under dryland condition. Iranian Journal of Field Crops Research, 11(3), 460-472. (in Farsi)
  3. Eser, D., Gectt, H. H. & Mclier, H. Y. (1991). Evaluation of germplasm in chickpea landraces in Turkey. Chickpea Newsletter, 24, 22-23.
  4. Gaure, P. M., Tripathi, S., Gowda, C. L. L., Ranga, R. G. V., Sharma, H. C., Pande, S. & Sharma, M. (2010). Chickpea seed production manual, Andhra Pradesh, India: International Crops Research Institute for the Semi-Arid Tropics.
  5. Jahansouz, M. R. Naghavi., M. R. & Dolati Tape Rasht, M. (2004). A study of relationships between different traits in white and black chickpea. Iranian Journal of Agricultural Science, 35(3), 56-65. (in Farsi)
  6. Kanooni, H. & Malhotra, R. S. (2003). Genetic variation and relationships between traits in chickpea (Cicer arietinum L.) lines under dryland conditions. Iranian Journal of Crop Sciences, 5(3), 185-194. (in Farsi)
  7. Kanouni, H., Talei, A., Peyghambari, S. A., Okhovat, S. M. & Abang, M. (2011). Impact of pathotypes and spore concentrations on ascochyta blight incidence in two chickpea (Cicer arietinum L.) genotypes. Iranian Journal of Crop Sciences, 13(2), 368-379.‏ (in Farsi)
  8. Meena, H. P., Kumar, J., Upadhyaya, H. D., Bharadwaj, C., Chauhan, S. K., Verma, A. K. & Rizvi, A. H. (2010). Chickpea mini core germplasm collection as rich sources of diversity for crop improvement. Journal of Semi-Arid Tropical Agricultural Research, 8, 1-5.‏
  9. Ozdemir, S. (1996). Path coefficient analysis for yield and its components in chickpea. International Chickpea and Pigeonpea Newsletter, 3, 19-21.‏
  10. Reddy, M. V. & Singh, K. B. (1984). Evaluation of a world collection of chickpea germplasm accessions for resistance to ascochyta blight. Plant Disease, 68, 900-901.
  11. Samdaliri, M., Saiedsharifi, R. & Esmaielpor, B. (2010). Pulse Crops. Islamic Azad University the unit of Challos Publishers. (in Farsi)
  12. Saxena, P. & Hildemann, L. M. (1996). Water-soluble organics in atmospheric particles: A critical review of the literature and application of thermodynamics to identify candidate compounds. Journal of atmospheric chemistry, 24(1), 57-109.‏
  13. Shokouhifar, F., Bagheri, A. & Falahati, R. M. (2006). Identification of resistant chickpea lines against pathotypes causing ascochyta blight disease in Iran. Iranian Journal of Biology, 19(1), 29-42. (in Farsi)
  14. Silim, S. N. & Saxena, M. C. (1993). Adaptation of spring-sown chickpea to the Mediterranean basin: I. Response to moisture supply. Field Crops Research, 34, 121-136.
  15. Singh, K. B., Bejiga, G., & Malhotra, R. S. (1990). Associations of some characters with seed yield in chickpea collections. Euphytica, 49(1), 83-88.‏
  16. Talebi, R., Naji, A. M. & Fayaz, F. (2008). Geographical patterns of genetic diversity in cultivated chickpea (Cicer arietinum L.) characterized by amplified fragment length polymorphism. Plant Soil Environment, 54, 447-452.‏
  17. Yousefi, B., Kazemi, A. H., Rahimzadeh, K. F. & Moghaddam, M. (1997). Study for some agronomic traits in chickpea (Cicer arietinum L.) cultivars under two irrigation regimes and path analysis of traits under study. Iranian Journal of Agricultural Sciences, 28, 147-162.‏ (in Farsi)

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 25 بهمن 1394
  • تاریخ بازنگری: 25 فروردین 1395
  • تاریخ پذیرش: 10 مرداد 1395
  • تاریخ انتشار: 01 شهریور 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار