پایداری عملکرد رگه‌های امیدبخش برنج در استان مازندران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 دانشیار، دانشکدۀ علوم کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

3 استادیار، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مؤسسۀ تحقیقات برنج کشور، آمل، ایران

4 مربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مؤسسۀ تحقیقات برنج کشور، آمل، ایران

چکیده

این پژوهش به‌منظور بررسی پایداری عملکرد دانۀ ده ژنوتیپ برنج شامل هشت رگۀ (لاین) امید­بخش و دو رقم زراعی (فجر و شیرودی) به‌عنوان شاهد، در سال­های زراعی 1389 و 1390 در سه منطقه از استان مازندران (آمل، ساری و تنکابن) در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تجزیۀ واریانس جداگانه گویای وجود تفاوت معنی‌داری در بین ژنوتیپ‌ها از لحاظ عملکرد دانه در همۀ محیط­ها (شش آزمایش) بود. در تجزیۀ واریانس مرکب با فرض تصادفی بودن سال و مکان و ثابت بودن تیمار، تأثیر ژنوتیپ، اثر متقابل سال×مکان، اثر متقابل ژنوتیپ×مکان و اثر متقابل ژنوتیپ×سال×مکان معنی­دار به دست آمد. برای تعیین پایداری عملکرد ژنوتیپ‌های مورد بررسی، مقادیر واریانس و ضریب تغییرپذیری محیطی، واریانس درون مکانی، اکوالانس ریک، واریانس پایداری شوکلا، شیب‌خط رگرسیون، واریانس انحراف از خط رگرسیون، میانگین رتبۀ عملکرد و انحراف معیار آن برای هر ژنوتیپ محاسبه شد. نتایج این پژوهش نشان داد رگه­های امیدبخش 1-1-33-27610 و 2-1-5-3-2765 از نظر عملکرد نسبت به رقم شاهد فجر برتری داشته ولی نسبت به رقم شیرودی تفاوت معنی­داری نداشتند. در نهایت بر پایۀ بیشتر فراسنجه‌های پایداری رگه‌های امیدبخش بالا و رقم شیرودی به ترتیب با میانگین عملکرد 7531، 6424 و 6501 کیلوگرم در هکتار به‌عنوان ژنوتیپ‌های پایدار انتخاب شدند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Yield stability of rice promising lines in Mazandaran Province

نویسندگان [English]

  • Iman Eshghi 1
  • Rasool Asghari Zkaria 2
  • Alireza Nabipour 3
  • Omid Sofalian 2
  • Mohamad Norouzi 4
1 Former M.Sc. Student of Plant Breeding, College of Agricultural Science, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
2 Associate Professor, College of Agricultural Science, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, I.R. Iran
3 Assistant Professor, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Rice Research Institute of Iran, Mazandaran, Amol, Iran
4 Instructor, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Rice Research Institute of Iran, Mazandaran, Amol, Iran
چکیده [English]

In order to investigate the yield stability of eight promising rice genotypes, these lines along with Shiroudi and Fajr cultivars as control were sown in three regions of Mazandaran province (Amol, Sari and Tonekabon) as randomized complete block arrangements with three replications in 2012 and 2013. Analysis of variance for grain yield indicated significant differences among the genotypes in all environments (six experiment). Combined analysis of variance with assumption of random effects for year and location and fixed effect for genotype, revealed significant genotype main effect and year×location, genotype×location and genotype×year×location interactions. To determine the yield stability of the genotypes, were calculated several stability parameters including the variance and coefficient of environmental variability, Wricke’s equivalence, Shukla’s stability variance, regression coefficient, variance of deviation from regression, variance within locations, mean rank and its standard deviation. The results showed that the promising lines 27610-33-1-1 and 2765-3-5-1-2 were superior than Fajr cultivar and without significant differences with Shiroudi cultivar in respect of grain yield. Based on the majority of stability parameters, lines 27610-33-1-1, 2765-3-5-1-2 and Shiroudi cultivar were recognized as stable genotypes with average yield of 7531, 6424 and 6501 kg per hectare, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • coefficient of environmental variability
  • Genotype × environment interaction
  • rice
  • stability parameter

مراجع

  1. Allahgholipour, M., Mohammad Salehi, M. S., Ali, J. A., Nahvi, M., Padasht Dehkaei, F., Tvazo, M. & Mehregan, H. (2006). Effect of genotype × environment interaction and yield stability in promising rice lines. Iranian Journal of Agricultural Sciences, 16(4), 51-58. (in Farsi)
  2. Barah, B. C., Binswanger, H. P., Rana, B. S. & Rao, G. P. (1981). The use of risk aversion in plant breeding; concept and application. Euphytica, 30, 451-458.
  3. Choukan, R. (2008). Methods of genetical analysis of quantitative traits in plant breeding. Seed and Plant Improvement Institute. Karaj. P270. (in Farsi)
  4. Cooper, M. & Byth, D. E. (1996). Understanding plant adaptation to achieve systematic applied crop improvement - A fundamental challenge. In M. Cooper & G.L. Hammer, (eds.) Plant adaptation and crop improvement, p. 5-23. Wallingford, UK, CABI.
  5. Das, S., Misra, R. C., Das, S. R., Patnaik, M. C. & Sinha, S. K. (2011). Integrated analysis for genotypic adaptation in rice. African Crop Science Journal, 19, 15-28.
  6. Dushyanthakumar, D. M. & Shadadshari, Y. G. (2007). Stability analysis of P.U. Belliyappa local rice mutants. Karnataka Journal of Agricultural Sciences, 20, 724-726.
  7. Eberhart, S. A. & Russell, W. A. (1966). Stability parameters for comparing varieties. Crop Science, 6, 36-40.
  8. Evans, L.T. 1993. Crop evolution, adaptation, and yield. New York, Cambridge Univ. Press.
  9. Finlay, K. W. & Wilkinson, G. N. (1963). The analysis of adaptation in a plant breeding program. Australian Journal of Agricultural Research, 14, 742-754.
  10. Francis, T. R. & Kannenberg, L. W. (1978). Yield stability studies in short season-maize. I. A descriptive method for grouping genotypes. Canadian Journal of Plant Science, 58, 1029-1034.
  11. Freeman, G. H. (1973). Statistical methods for the analysis of genotype environment interaction. Heredity, 31, 339-354.
  12. Honarnajad, R., Dorosti, H., Mohammad Salehi, M. S. & Tarang, A. (1997). Assessment of stability and adaptability in rice varieties in different environmental conditions. Seed and Plant Improvement Journal, 4, 32-42. (in Farsi)
  13. Honarnejad, R., Abdollahi, S., Mohammad-Salehi M. S. & Dorosti, H. (2000). Consideration of adaptability and stability of grain yield of progressive rice (Oryza sativa L.) lines. Research Agricultural Science, 1, 1-9.
  14. Honarnejad, R., Moin M. J. & Dorosti, H. (1998). Stability analysis of rice cultivars in some locations of Gillan province. Iranian Journal of Agricultural Sciences, 29, 723-31. (in Farsi)
  15. Kanbar, A., Katsuhiko, K. & Shashidhar, H. E. (2011). Comparative efficiency of pedigree, modified bulk and single seed descent breeding methods of selection for developing high-yielding lines in rice (Oryza sativa L.) under aerobic condition. Electronic Journal of Plant Breeding, 2(2), 184-193.
  16. Ketata, H. 1988. Genotype environment interaction. ICARDA. Proceeding of Biometrical Technique for Cereal Breeders. pp. 16-32.
  17. Lin, C. S. & Binns, M. R. (1988). A method of analyzing cultivar x location x year experiment: a new stability parameter. Theoretical and Applied Genetics, 76, 425 430.
  18. Lin, C. S., Binns, M. R. (1991). Genetic properties of four types of stability parameter. Theoretical and Applied Genetics, 82, 505-509.
  19. Lin, C. S., Binns, M. R. & Lefkovitch, L. P. (1986). Stability analysis; where do we stand? Crop Science, 26, 894-900.
  20. Mahalingam, L., Mahendran, S., Chandra Babu, R. & Atlin, G. (2006). AMMI analysis for stability of grain yield in rice (Oryza sativa L.). International Journal of Botany, 2, 104-106.
  21. Nassir, A. L. & Ariyo, O. J. (2011).Genotype x environment interaction and yield stability analyses of rice grown in tropical inland swamp. Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj- Napoca,39, 220-225.
  22. Rahim Soroush, H. & Eshraghi, A. (2006). Study of stability and performance of the rice lines. Agriculture Journal, 7, 25-36. (in Farsi)
  23. Rahim Soroush, H. & Rabiei, B. (2008). Evaluation of yield stability of rice genotypes in different regions of Guilan Province. Iranian Journal of Agricultural Sciences, 18, 105-114. (In Farsi).
  24. Rahim Soroush, H. (2005). Yield Stability of promising rice genotypes (Oryza sativa L). Iranian Journal of Agricultural Sciences, 7, 112-122. (in Farsi)
  25. Rahim Soroush, H., Eshraghi, A., Mohadesi, H. & Sharafi, N. (2008). Study on morphological traits, cooking quality and yield stability analysis in some rice genotypes (Oryza sativa L.). Seed and Plant Improvement Journal, 23, 515-529. (in Farsi)
  26. Ramazani, A. (2012). The study of yield stability of rice genotypes in Isfahan Province. Cereal Research, 2, 181-192. (in Farsi)
  27. Romer, T. H. (1917). Sind die ertragreicheren sorten ertragssicherer? Mitteilungen der Deutschen Landwirtschaftlichen Gesellschaft,32, 87-89.
  28. Shukla, G. K. (1972). Some statistical aspects of partitioning genotype environmental components of variability. Heredity, 29, 237-245.
  29. Wricke, G. (1962). Űber eine methode zür erfassung der őkologischen streubreite in feldrersuchen. Pflanzenzuecht, 47, 92-96.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 13 مرداد 1394
  • تاریخ بازنگری: 20 آبان 1394
  • تاریخ پذیرش: 17 بهمن 1394
  • تاریخ انتشار: 01 آذر 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار