بررسی‌ وراثت‌پذیری صفات مهم زراعی گندم نان در شرایط تنش خشکی با استفاده از روش تجزیۀ میانگین نسل‌ها در تلاقی روشن×کویر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید باهنر کرمان

2 دانشیار، دانشگاه شهید باهنر کرمان

3 دانشیاران، دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

با توجه به اینکه غلات در مراحل مختلفی تحت تأثیر تنش خشکی قرار می‌گیرند. بدین منظور بررسی تعیین نحوۀ عمل ژن در گندم نان در شرایط تنش خشکی، روش تجزیۀ میانگین نسل‌ها، با نسل‌های F1، F2 و  F3به‌دست‌آمده از تلاقی رقم‌های روشن و کویر استفاده شد. تجزیۀ میانگین نسل­ها با استفاده از آزمون مقیاس مشترک انجام شد. فراسنجه‌های ژنتیکی شامل اثر افزایشی [d]، غالبیت [h]، اثر متقابل غیر همردیف ژنی (اپیستازی) افزایشی × افزایشی [i] و غالبیت × غالبیت [l] برای صفات شمار پنجه، ارتفاع بوته، طول ریشک، طول سنبله، طول پدانکل، شمار دانه در سنبله، شمار دانه در بوته، طول برگ پرچم و عملکرد دانه در بوته محاسبه شد. در بیشتر صفات اثر غالبیت ژن‌ها مهم‌تر از اثر افزایشی بود، بنابراین برای این صفات گزینش باید تا نسل­های دیرتر یعنی تا دسترسی به سطح بالایی از تثبیت ژنی به تأخیر بیافتد. همچنین اثر متقابل غیر همردیف ژنی افزایشی × افزایشی یا [i] نسبت به اثر غالبیت × غالبیت یا [l] اهمیت بیشتری داشت. وراثت‌پذیری عمومی برای صفات مورد بررسی بین 95/0-52/0 بود. درحالی‌که، وراثت‌پذیری خصوصی 76/0-32/0 بود. میزان دورگ برتری (هتروزیس) نسبت به میانگین والدین برای همۀ صفات مثبت بود. انتخاب در نسل‌های پیشرفته، در این جمعیت در حال تفرق می‌تواند برای بهبود عملکرد در شرایط تنش خشکی مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Heritability study of important bread wheat agronomic traits under drought stress condition using generation mean analysis of Roushan×Kavir cross

نویسندگان [English]

  • Mahdiye Salarpour Ghoraba 1
  • Rohollah Abdoshahi 2
  • Ghasem Mohammadi-Nejad 3
1 Former M. Sc. Student of Plant Breeding, Shahid Bahonar University of Kerman, Iran
2 Associated Professor of Plant Breeding, Shahid Bahonar University of Kerman, Iran
3 Associated Professor of Plant Breeding, Shahid Bahonar University of Kerman, Iran
چکیده [English]

Due to Cereal are affected by drought stress in their lifetime. In order to study gene action of bread wheat under drought stress condition, a generation mean analysis was performed using F1, F2 and F3 generations derived from Roushan and Kavir. Generation mean analysis was performed based on joint scaling test. Genetic parameters including additive effect (d), dominance effect (h), additive×additive epistatic effect [i] and dominance×dominance effect [l] were calculated for number of tillers, plant height, awn length, spike length, peduncle length, grain number per spike, grain number per plant, flag leaf length and grain yield. Dominance effect was more important than additive for most of evaluated traits, Therefore, for these traits selection should be made in later generations till desirable genes are fixed. Furthermore, additive×additive epistasis effect, [i], was more important than dominant×dominant effect, [l]. Broad sense heritability for evaluated traits ranged 0.52 to 0.95. While it was ranged 0.32 to 0.76 for narrow sense heritability. Positive heterosis was observed for all traits. selection in later generation in the segregating populations can be effective to improve yield under drought stress condition.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Drought stress
  • gene action
  • hetrerosis

مراجع

  1. Abdolshahi, R., Safarian, A., Nazari, M., Pourseyedi, S. & Mohamadi-Nejad, G. (2013). Screening drought-tolerant genotypes in bread wheat (Triticum aestivum L.) using different multivariate methods. Archives of Agronomy and Soil Science, 59(5), 685-704.
  2. Ahmadi, J., Orang, S. F., Zali, A. A., Yazdi-Samadi, B., Ghannadha, M. R. & Taleei, A. R. (2007). Study of yield and its components inheritance in wheat under drought and irrigated conditions. JWSS-Isfahan University of Technology, 11(1), 201-214. (in Farsi)
  3. Akhtar, N. & Chowdhry, M. A. (2006). Genetic analysis of yield and some other quantitative traits in bread wheat. International Journal of Agriculture and Biology, 4, 523-527.
  4. Anderson, V. L. & Kempthorne, O. (1954). A model for the study of quantitative inheritance. Genetics, 39(6), 883.
  5. Bajji, M., Lutts, S. & Kinet, J. M. (2001). Water deficit effects on solute contribution to osmotic adjustment as a function of leaf ageing in three durum wheat (Triticum durum Desf.) cultivars performing differently in arid conditions. Plant Science, 160(4), 669-681.
  6. Cheloei, G. R., Mohammadi, A., Bihamta, M. R., Ramshini, H. A. & Najafiyahn, G. (2012). Inheritance of drought tolerance in bread wheat using generation mean analysis. Journal of Plant Production, 19(1), 43-66. (in Farsi)
  7. Erkul, A., Aydin, U. N. A. Y. & Konak, C. (2010). Inheritance of yield and yield components in a    bread wheat (Triticum aestivum L.) cross. Turkish Journal of Field Crops, 15(2), 137-140.
  8. Golabadi, M. A. R. Y. A. M., Arzani, A. & Maibody, S. M. (2008). Genetic analysis of some morphological traits in durum wheat by generation mean analysis under normal and drought stress conditions. Seed and Plant Improvment Journal, 24(1), 99-116. (in Farsi)
  9. Heidari Rodbali, M. (2013), Study association of SSR marker and drought related traits in bread wheat, graduate university of advance technology faculty of science and modern technology department of plant breeding. (in Farsi)
  10. HongBo, S., ZongSuo, L. & MingAn, S. (2005). Changes of anti-oxidative enzymes and MDA content under soil water deficits among 10 wheat (Triticum aestivum L.) genotypes at maturation stage. Colloids and Surfaces B: Biointerfaces, 45(1), 7-13.
  11. Khattab, S. A. M., Esmail, R. M. & Al-Ansary, A. M. F. (2010). Genetical analysis of some quantitative traits in bread wheat (Triticum aestivum L.). New York Science Journal, 3(11), 152-157.
  12. Khodarahmi, M. & Vazan, S. (2010). Trends in morphological and quantitative traits in bread wheat using introduced varieties during the last six decades in Iran. Agriculture and Plant Breeding, 6(1), 29-42. (in Farsi)
  13. Mather, K. & Jinks, T. L. (1982). Biometrical genetics. Chapman & Hall. London. 396PP.
  14. Mohammadi, M., Karimizadeh, R. & Abdipour, M. (2011). Evaluation of drought tolerance in bread wheat genotypes under dryland and supplemental irrigation conditions. . Australian  Journal  of Crop  Science, 5(4), 487-493
  15. Moradi Ashour, B., Arzani, A., Rezaei, A. & Mirmohammady Maibody, S. A. M. (2006). Study of inheritance of yeild and related traits in five crosses of bread wheat (Triticum aestivum L.). Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources, 9(4), 123-136. (in Farsi)
  16. Nakhjavan, S., Bihamta, M. R., Darvish, F., Sorkhi, B. & Zahravi, M. (2012). Heritability of  agronomic  traits  in  the progenies of  a  cross between  two drought  tolerant  and susceptible barley genotypes  in  terminal drought  stress conditions.Iranian Journal of Crop Sciences, 14(2), 136-154. (in Farsi)
  17. Novoselovic, D., Drezner, G., Lalić, A., Grljusic, S. & Gunjaca, J. (2007). Comparison of different planting methods in relation to grain yield of wheat. Cereal Research Communications, 35(1), 141-149.
  18. Prakash, V., Saini, D. D. & Pancholi, S. R. (2006). Genetic basis of heterosis for grain yield  and  its  traits  in  wheat  (Triticum  aestivum  L.) under normal  and  late  sown conditions. Crop Res, 31, 245-249.
  19. Rajaram, S. (2001). Prospects and promise of wheat breeding in the 21st century. In Wheat in a global environment. (pp. 37-52).
  20.  Sharma, S. N. & Sain, R. S. (2002). Genetics of peduncle area in durum wheat (Triticum durum Desf.). The Indian Journal of Genetics and Plant Breeding, 62, 97-100.
  21. Sharma, S. N., Sain, R. S. & Sharma, R. K. (2003). Genetics of spike length in durum wheat. Euphytica, 130(2), 155-161.
  22. Sultan, M. S., Abd EI-Latif, A. H., Abd EI-Moneam, M. A. & EI-Hawary, M. N. A.  (2011). Genetic parameters for yeild and yield components characters in four cross of bread wheat under two water regime treatments. Plant Production, 2(2), 351-366.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 09 مهر 1394
  • تاریخ بازنگری: 03 آذر 1394
  • تاریخ پذیرش: 30 دی 1394
  • تاریخ انتشار: 01 آذر 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار