شناسایی ارقام متحمل کلزا با استفاده از شاخص‌های تحمل به خشکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان

2 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان

3 استاد، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان

چکیده

کمبود آب از مهم‌ترین مشکلات تولید موفق محصولات کشاورزی در کشور ایران است. این پژوهش به‌منظور بررسی شاخص‌های تحمل به تنش و شناسایی ژنوتیپ­های متحمل به خشکی ارقام کلزا انجام گرفت. در این آزمایش 28 رقم کلزا در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در دو محیط رطوبتی نرمال و تنش خشکی ارزیابی شد. به‌منظور ارزیابی تحمل به خشکی از شاخص حساسیت به خشکی (SSI) فیشر و مورر، شاخص­های تحمل (TOL) و متوسط تولید (MP) روزیل و هامبلین و شاخص­های میانگین هندسی تولید (GMP) و تحمل به تنش (STI) فرناندز استفاده شد. براساس نتایج همبستگی شاخص­های تحمل با عملکرد دانه، شاخص­های STI، GMP و MP مناسب‌ترین شاخص­ها برای شناسایی و معرفی ارقام متحمل به خشکی شناخته شدند. مقایسة میانگین شاخص­ها براساس شاخص STI، نشان داد که رقم Nk fair متحمل­ترین، و رقم Rpc 2023، حساس­ترین رقم به شرایط تنش خشکی بودند. نمودار سه­بعدی براساس Yp، Ys و STI نیز نشان داد که ارقام Nk fair و Oase ضمن داشتن عملکرد زیاد در شرایط عدم تنش دارای عملکرد به‌نسبت خوب و قابل قبولی در شرایط تنش‌اند؛ ازاین‌رو این ارقام برای اصلاح و ایجاد ارقام متحمل و دارای تولید زیاد در شرایط خشکی مناسب‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identification of canola cultivars with drought tolerance indices

نویسندگان [English]

  • Mohammad Mahdi Majidi 1
  • Mohsen Jafarzadeh Ghahdrijani 2
  • Fatemeh Rashidi 2
  • Aghafakhr Mirlohi 3
1 Associate Professor, Faculty of Agriculture, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran
2 Former Graduate Student, Faculty of Agriculture, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran
3 Professor, Faculty of Agriculture, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Abstract
Water deficit is a major problem for the successful production of agricultural products in Iran. This research was conducted to evaluate drought tolerance indices and identifying drought tolerant cultivars of canola. Twenty eight canola cultivars were sassed implementing complete block designs experiments in normal and drought stress conditions at Isfahan University of Technology Research Farm during 2008-2009. Fisher and Maurer Stress Sensitivity Index (SSI), Tolerance Index (TOL), Rosielle and Hamblin Mean Productivity (MP), Geometric Mean Productivity (GMP) and Fernandez Stress Tolerance Index (STI) were used to compare reactions of genotypes in two moisture conditions. Based on correlation of tolerance indices with the grain yield the results showed that STI, GMP, and MP are the most appropriate in selection for drought tolerance. Mean comparison of tolerance and sensitivity indices for canola cultivars showed that based on STI index ‘NK fair’ cultivar was the most tolerance and ‘RPC 2023’ was the most sensitive cultivar to drought stress. According to 3-D plot of Yp, Ys and STI cultivars Nk fair and Oase were identified as high yield under non-stress condition and had relatively good yield under stress condition. These cultivars can be introduced to region with deficit irrigation.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Biplot
  • Canola
  • Drought stress
  • yield

مراجع

  1. Allen, R. G., Pereira, L. S., Raes, D. & Smith, M. (1998). Crop evapotranspiration guidelines for computing crop water requirements, Irrigation and Drainage. Paper 56, Rome, Italy, 300 pp.
  2. Angadi, S. V. & Cut forth, H. V. (2003). Yield adjustment by canola grown at different by plant population under semiarid condition. Crop Science, 43, 1357-1366.
  3. Blum, A. (2012). Drought resistance. In: A. Blum (Ed.), Plant Breeding for water-limited environments. Springer, New York, Dordrecht Heidelberg London. PP. 2-57.
  4. Clark, J. M., Ronald and, M. D. & Towenly-smith, T. F. (1992). Evaluation of method for quantification of drought tolerance in wheat. Crop Science, 32, 723-728.
  5. Ebrahimiyan, M., Majidi, M. M., Mirlohi, A. & Noroozi, A. (2013). Physiological traits related to drought tolerance in tall fescue. Euphytica, 190, 401-414.
  6. FAO. Food out look.Globalomarket analysis. (2005). http://www.fao food outlook.com.
  7. Farshadfar, E., Zamani, A., Matlabi, M. R. & Emam-jome, E. E. (2001). Selection for drought resistance chichpea lines. Journal of Agricultural Science, 32(1), 65-77.
  8. Fernandez, G. C. J. (1992). Effective selection criteria for assessing plant stress tolerance. In: C. G. Kuo (Eds.), Adaptation of Food Crops to Temperature and Water Stress. AVRDC, Shanhaue, Taiwan. PP. 257-270.
  9. Fisher, R. A. & Maurer, R. (1978). Drought resistance in spring wheat cultivars. I. Grain yield responses. Australian Journal of Agricultural Research, 29, 897-912.
  10. Jamshid moghaddam, M. & Pourdad, S. (2009). Evaluation of drought tolerant in three species of brassica oilseeds. Iranian Journal of Field Crop Science, 4, 81-90. (In Farsi)
  11. Majidi, M. M., Tavakoli, V. Mirlohi, A. & Sabzalian, M. R. (2011). Wild safflower species (Carthamus oxyacanthus Bieb.): A possible source of drought tolerance for arid environment. Australian Journal of Agricultural Research, 5, 1055-1066.
  12. Malekshahi, F., Dehghani, H. & Alizadeh, B. (2009). Evaluation of drought tolerance index in some winter rapeseed cultivars (Brassica napus L.). Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources, 13, 77-89. (In Farsi)
  13. Moghaddam, A. & Hadizade, M. H. (2002). Response of corn hybrids and their parental lines to drought using different stress tolerance indices. Plant and Seed Journal, 18(3), 255-272. (In Farsi).
  14. Naeemi, M., Akbari, Gh. A., Shirani Rad, A. H., Modares Sanavi, S .A. M., Sadat Nuri, S. A. & Jabari, H. (2008). Evaluation of drought tolerance in different Canola cultivars based on stress evaluation indices in terminal growth duration. Electronic Journal of Crop production, 1(3), 83-98 (In Farsi).
  15. Rosielle, A. A. & Hamblin, J. (1981). Theoretical aspects of selections for yield in stress and non-stress environments. Crop Science, 21, 943-946.
  16. Sadeghzadeh-Ahari, D. (2006). Evaluation for tolerance to drought stress in dryland promising durum wheat genotype. Crop Science, 8(1), 30-45.
  17. Siddique, M. R. B., Hamid, A. & Islam, M. S. (2000). Drought stress effects on water relations of wheat. Botanical Bulletin of Academia Sinica, 41, 35-39.
  18. Sio-se Marde, A., Ahmadi, A., Poustini, K. & Mohammady, V. (2006). Evalution of drought resistance indices under various environmental conditioning. Field Crop Research, 98, 222-229.
  19. Srivastava, J. p., Acevedo, E. & Varma, S. (1987). Drought tolerance in winter cereal. John Wiley, PP: 79-87.
  20. Ud-Din, N., Carver, B. F. & Clutter, A.C. (1992). Genetic analysis and selection for wheat yield in drought stressed and irrigated environments. Euphytica, 62, 89-96.
  21. Viets, F. G. (1971). Effective drought control for successful dry land agriculture. In: K. L. Larson and J. D. Eastin (Eds). Drought Injury and Resistance in Crops. CSSA. Special Publication. No. 2. Crop Sci. Soc. Amer. Madison. Wisconsin. PP: 57-76.
  22. Wood, A. J. (2005). Eco-physiological adaptations to limited water environments. In: M. Ajenks and. P. M. Hasegawa (Eds.), Plant Abiotic stress. Blackwell. New York. PP: 10-41.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 25 آذر 1392
  • تاریخ بازنگری: 23 تیر 1393
  • تاریخ پذیرش: 27 تیر 1393
  • تاریخ انتشار: 01 دی 1393

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار