تأثیر شوری آب آبیاری بر برخی صفات فیزیولوژیک و وزن مادۀ خشک ژنوتیپ‌های بزرک در مرحلۀ رشد رویشی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان

2 دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان

چکیده

      شوری آب و خاک از مهم­ترین تنش­ها برای رشد گیاهان در مناطق خشک و نیمه­خشک به‌شمار می‌رود. به‌منظور بررسی تأثیر شوری آب بر برخی صفات فیزیولوژیک و تولید مادۀ خشک ژنوتیپ­های بزرک، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی اجرا شد. تیمار­های بررسی‌شده در این آزمایش، شوری در چهار سطح (0، 35، 70 و 105 میلی‌مولار نمک طعام خالص) به‌عنوان عامل اول؛ و ژنوتیپ­های C1،C2،C3، B، خراسان و 33 به‌عنوان عامل دوم بودند. نتایج نشان داد شوری 105 میلی‌مولار در بزرک به‌ترتیب به کاهش 37، 33، 36، 3 و 61 درصدی غلظت کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، نسبت کلروفیل a/b و کاروتنوئید منجر شد. میانگین محتوای پرولین برگ و ریشۀ ژنوتیپ­های بزرک با افزایش شوری افزایش یافت و بیشترین افزایش در میانگین مقدار پرولین برگ و ریشه در سطح شدید شوری و به‌ترتیب به‌مقدار 35/6 و 54/1 برابر سطح شاهد مشاهده شد. بیشترین و کمترین افزایش میانگین مقدار پرولین به‌ترتیب در ژنوتیپ­هایC3 (4/6 برابر) و 33 (8/2 برابر) مشاهده شد. با افزایش شوری از سطح شاهد به سطح 105 میلی‌مولار، میانگین غلظت کربوهیدرات­های محلول برگ و ریشه افزایش یافت و ژنوتیپ خراسان بیشترین (81/3 برابر) و ­C3 کمترین (97/1 برابر سطح شاهد) افزایش غلظت کربوهیدرات­های محلول برگ را در سطح اخیر شوری دارا بودند. با افزایش شوری میانگین فعالیت تمامی آنزیم­های آنتی‌اکسیدانتی نسبت به شاهد افزایش یافت و میانگین این افزایش در سطح شوری 70 میلی‌مولار بیشتر از سطوح 35 و 105 میلی‌مولار بود. اگرچه در دو ژنوتیپ خراسان و 33، فعالیت این آنزیم­ها تا سطح 105 میلی‌مولار افزایش نشان داد، در بقیۀ ژنوتیپ­ها فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدانت تحت شوری 105 میلی‌مولار NaCl دچار کاهش شد. میانگین وزن خشک بوته با تشدید شوری کاهش پیدا کرد و ژنوتیپ خراسان کمترین کاهش را نشان داد. از یافته‌های مطالعۀ حاضر می­توان نتیجه­ گرفت که حتی سطوح متوسط شوری نیز بر صفات فیزیولوژیک، رشد و تولید مادۀ خشک بزرک تأثیر منفی داشته­اند. در میان ژنوتیپ­های مطالعه‌شده، ژنوتیپ­هایی مانند خراسان و C3 احتمالاً به‌دلیل حفظ یا افزایش سطح فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدانت از مقاومت بیشتری به شوری برخوردار بودند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effect of salinity of irrigation water on some physiological characteristics and dry mass of linseed at vegetative stage

نویسندگان [English]

  • Samira Fatholahi 1
  • Parviz Ehsanzadeh 2
1 Graduate Student, respectively, Department of Agronomy & Plant Breeding, College of Agriculture, Isfahan University of Technology, Isfahan
2 Associate Professor, respectively, Department of Agronomy & Plant Breeding, College of Agriculture, Isfahan University of Technology, Isfahan
چکیده [English]

Soil and water salinity is a major constraint in arid and semi-arid regions. In order to study the impact of water salinity on physiological characteristics and dry matter production of six linseed genotypes, a 4-replicate factorial randomized complete block pot experiment was conducted. Salinity consisted of four levels: 0 (control), 35 (low salinity), 70 (intermediate salinity) and 105 mM (severe salinity) of NaCl and genotypes consisted of C1, C2, C3, B, 33 and Khorasan. Severe salinity led to 37, 33, 36, 3, and 61% decreases in chlorophyll a (chl a), chl b, chl total, chl a/chl b and carotenoids contents, respectively. Mean proline content of plant leaf and root increased by 6.35- and 1.54-fold under 105 mM, compared to the control, respectively. Genotypes C3 and 33 indicated the greatest (6.4-fold) and smallest (2.8-fold) increases in leaf proline content, respectively. Khorasan indicated the greatest increases (3.81-fold) and C3 the smallest (1.97-fold) increase in leaf soluble carbohydrate content. While mean antioxidant activities increased with salinity, the greatest mean enzymes activities were detected with the intermediate level of salinity. In contrast to the rest of genotypes, Khorasan and 33 indicated increases in their catalase, ascorbate peroxidase and glutation peroxidase activities when subjected to the severe salinity, compared to the intermediate salinity. Mean plant dry mass decreased with increase in salinity, with Khorasan indicating the smallest decrease. It could be concluded that physiological attributes, growth and dry mass production in linseed is negatively affected by NaCl, even with intermediate water salinity. Genotypes Khorasan and C3 seemed to be more resistant to the NaCl salinity due, at least in part, to maintaining or increasing the level of antioxidants activity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • NaCl
  • Soluble carbohydrate
  • Antioxidative enzymes
  • Dry Mass
  • Linseed

مراجع

1. Arkava, K., Mizuno, K. T. Takaba & Murata, K. (1994). Immunological studies of betaine aldehyde dehydrogenase in barley. Photosynth. Res, 4, 243-246.
2. Asada, K. (1992). Ascorbate peroxidase: a hydrogen peroxide scavenging enzyme in plants,” Physiol. Plant, 85, 235–241.
3. Ashraf, M. & Ali, Q. (2008). Relative membrane permeability and activities of some antioxidant enzymes as the key determinants of salt tolerance in canola (Brassica napus L.). Environ. Exp. Bot, 63, 266–273.
4. Ashraf, M. (1994). Organic substances responsible for salt tolerance in Eruca sativa. Biol. Plant, 36: 255-259.
5- Ashraf, M. & Foolad, M.R. (2007). Roles of glycine betaine and proline in improving plant abiotic stress tolerance. Environ. Exp. Bot, 59: 206-216.
6. Bates, L. S., Waldren, R. P. & Teare, I. D. (1973). Rapid determination of free proline for water- stress studies. Plant and Soil, 39, 205-207.
7. Bergmeyer, N. (1970). Method of enzymatic analysis. Acad. Verlag. Berl. 1,636-647.
8. Bor, M., Ozdemir, F. & Tutkan, I. (2002). The effect of salt stress on lipid peroxidation and antioxidants in leaves of sugar beet (Beta vulgaris L.) and wild beet (Beta maritima L.). Plant  Sci, 164, 77-84.
9. Bradford, M. M. (1976). A rapid and sensitive method for the quantitation of microgram quantities of protein utilizing the principle of protein-dye binding. Anal. Biochem, 72, 248-254.
10. Cicek, N. & Cakirlar, H. (2008). Change in some antioxidant enzyme activities in six soybean cultivars in response to long-term salinity at two different temperatures. Gen. Appl. Plant  Physiol, 34:267-280.
11. Cicek, N. & Cakirlar, H. (2002). The effect of salinity on some physiological parameters in two maize cultivars. Bulg. J. Plant Physiol, 28, 66-74.
12. Demiral, T. & Türkan, I. (2005). Comparative lipid peroxidation, antioxidant defense systems and proline content in roots of two rice cultivars differing in salt tolerance. Environ. Exp. Bot, 53, 247–257.
13. Dhanapackiam, S. & Ilyas, M. H. M. (2010). Effect of salinity on chlorophyll and carbohydrate content of Sesbania grandiflora seedlings. Ind. J. Sci. Technol, 3, 64-66.
14. Ebrahimian, E., Roshdi, M. & Bybordi, A. (2011). Influence of salt stress on cations accumulation, quantity and quality of sunflower cultivars. J. Food Agric. Environ, 9, 469-476.
15. Greenway, H. (1962). Plant response to saline substrates. І: Growth and ion uptake of several varieties of Hordeum during and after NaCl treatment. Aust. J. Biol. Sci, 5, 16-36.
16. Havaux, M. (1998). Carotenoids as membrane stabilizers in chloroplasts. Trends Plant Sci, 3, 147–151.
17. Herzog, V. & Fahimi, H. (1973). Determination of activity of peroxidase. Anal. Biochem, 55, 554-562.
18. Kadkhodaee, A. & Ehsanzadeh, P. (2011). Grain yield, leaf chlorophyll, proline and soluble carbohydrates content of linseed under different irrigation regimes. Iranian. J. Field Crop Sci, 42: 125-131 (In Farsi).
19. Kaya, C., Higges, D. & Kirnak, H. (2001). The effects of high salinity (NaCl) and supplementary phosphorus and potassium on physiology and nutrition development of spinach. Bulgar. J. Plant Physiol, 27: 47-59.
20. Knox, J. P. & Dodge, A. O. (1985). Singlet oxygen and plants. Phytochem, 24, 889-896.
21. Kobayashi, K., Kumazawa, Y. Miwa, K. & Yamanaka, S. (1996). “ε-(γ- Glutamyl) lysine cross-links of spore coat proteins and transglutaminase activity in Bacillus subtilis,” FEMS  Microbiol. Letters, 144, 157–160.
22. Koca, H., Bor, M. Ozedmir, F. & Turkan, I. (2007). The effect of salt stress on lipid peroxidation, antioxidative enzymes and proline content of sesame cultivars. Environ. Exp. Bot, 60, 344–351.
23. Lichtenthaler, H. K. (1994). Chlorophylls and carotenoids pigments of photosynthetic biomembranes. Methods Enzymol, 148, 350-382.
24. Madan, S., Nainwatee, H. S. Jain, R. K. & Chowdhury, J. B. (1995). Proline and proline metabolizing enzymes in in vitro selected NaCl tolerant Brassica juncea L. under salt stress. Ann. Bot, 76, 51-57.
25.  Mahmood, S., Iram, S. & Athar, H. R. (2003). Intra- specific variability in sesame (Sesamum indicum) for various quantitative and qualitative attributes under differential salt regimes. Bahauddin Zakariya University, Multan, Pakistan. 14, 177-186.    
26. Mckersie, D. B. & Leshem, Y. (1994). Stress and stress coping in cultivated plants. Biologia Plantarum, 37, 380.
27. Munns, R. (1993). Physiological processes limiting plant growth in saline soil: some dogmas and hypotheses. Plant Cell Envi, 16, 15-24.
28. Murakeozy E. P., Nagy, Z. Duhaze, C. Bouchereau, A. & Tuba, Z. (2003). Seasonal changes in the levels of compatible osmolytes in three halophytic species of inland saline vegetation in Hungary. J. Plant Physiol, 160, 395–401.
29. Nakano, Y. & Asada, K. (1981). Hydrogen peroxide is scavenged by ascorbate-specific peroxidase in spinach chloroplasts. Plant Cell Physiol, 22, 867-880.
30. Nazarbeygi, E., Lari Yazdi, H. Naseri, R. & Soleimani, R. (2011). The effects of different levels of salinity on proline and a-, b- Chlorophylls in canola. Ame. Eur. J. Agric. Environ. Sci, 10, 70-74.
31. Omidbeygi, R. (2005). Production and processing of medicinal plants. Razavi Press, Mashhad, Iran (In Farsi).
32. Pattanagule, W. & Thitisakakul, M. (2008). Effect of salinity stress on growth and carbohydrate metabolism in three rice (Oryza sativa L.) cultivars differing in salinity tolerance. Ind. J. Exp. Biol, 46, 736-742.
33. Rios-Gonzalez, K., Erdei, L. & Lips, S. H. (2002). The activity of antioxidant enzymes in maize and sunflower seedlings as affected by salinity and different nitrogen sources. Plant Sci, 162, 923-/930.
      34. Sairam, R. K., Rao, K. V. & Srivastava, G. C. (2002). Differential response of wheat genotypes to long term salinity stress in relation to oxidative stress, antioxidant activity and osmolyte concentration. Plant Sci, 163, 1037-1046.
35. Sanada, Y., Ueda, H. Kuribayashi, K. Andoh, T. Hayashi, F. Tamai, N. & Wada, K. (1995). Novel light-dark change of proline levels in halophyte (Mesembryanthemum crystallium) and glycophytes (Hordeum vulgare L. and Triticum aestivum L.)leaves and  roots under salt stress.  Plant Cell Physiol, 36, 965-970.
36. Shahlaby, E. E., Epstein, E. & Qualset, C. O. (1993). Variation in salt tolerance among some wheat and triticale genotypes. Crop Sci, 17, 298-304.
37. Shen, B., Jensen, R. G. & Bohnert, H. J. (1997). Mannitol protects against oxidation by hydroxyl radicals. Plant Physiol, 115, 527-532.
38.  Siosemardeh, A. (1998). Effect of salt stress on ion changes of different plant organs and growth stages of three wheat cultivars. MSc dissertation, University of Tehran, Iran (In Farsi).
 
 
 
39. Srivastava, A. K., Suprasanna, P. Srivastava, S. & D’Souza, S. F. (2010). Thiourea mediated regulation in the expression profile of aquaporins and its impact on water homeostasis under salinity stress in Brassica juncea roots. Plant Sci, 178, 517–522.
40. Stuciffe, J. & Baker, D. A. (1981). Plants and Mineral Salts. PP: 16-18. Edward Arnold Publisher, Southampton.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 26 شهریور 1391
  • تاریخ بازنگری: 29 اردیبهشت 1394
  • تاریخ پذیرش: 20 اسفند 1391
  • تاریخ انتشار: 01 مهر 1393

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار