تعیین زمان قطع آبیاری ژنوتیپ‌های کلزا در شرایط شمال خوزستان

کلانتر احمدی, سید احمد; فتحی, قدرت اله

doi:10.22059/ijfcs.2014.53532

تعیین زمان قطع آبیاری ژنوتیپ‌های کلزا در شرایط شمال خوزستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ محقق مرکز تحقیقات کشاورزی صفی‌آباد دزفول و دانشجوی دکتری دانشگاه محقق اردبیلی

² استاد دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان

10.22059/ijfcs.2014.53532

چکیده

به‌منظور ارزیابی واکنش ژنوتیپ‌های کلزا نسبت به قطع آبیاری، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار به‌مدت دو سال در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی‌آباد به مورد اجرا گذاشته شد. عامل اصلی شامل قطع آبیاری در چهار سطح (قطع آبیاری در مراحل پایان گلدهی، پایان خورجین‌دهی، 10 درصد رسیدگی خورجین‌های ساقۀ اصلی و 30 درصد رسیدگی خورجین‌های ساقۀ اصلی) و عامل فرعی نیز شامل چهار ژنوتیپ بود (SG10-86369، SG19-86369، SG63-86369 و Hyola401). نتایج تجزیۀ مرکب آزمایش نشان داد که اثر سال، قطع آبیاری، ژنوتیپ و همچنین اثر متقابل قطع آبیاری و ژنوتیپ بر تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزاردانه، شاخص برداشت و عملکرد دانه معنی‌دار بود. مقایسۀ میانگین‌های مربوط به اثر متقابل قطع آبیاری و ژنوتیپ نشان داد که حداکثر تعداد خورجین در بوته (62/97) در شرایط قطع آبیاری در مرحلۀ 30 درصد رسیدگی خورجین‌های ساقۀ اصلی به ژنوتیپ Hyola401 و حداقل مقدار (44/37) نیز در شرایط قطع آبیاری در پایان گلدهی به ژنوتیپ SG10-86369 اختصاص یافت. بیشترین وزن هزاردانه (18/4 گرم) نیز در تیمار قطع آبیاری در مرحلۀ 30 درصد رسیدگی خورجین‌های ساقۀ اصلی و ژنوتیپ Hyola401مشاهده شد. واکنش ژنوتیپ‌ها نسبت به زمان قطع آبیاری متفاوت بود. بیشترین عملکرد دانه (5/2743 کیلوگرم در هکتار) به ژنوتیپ Hyola401 و قطع آبیاری در مرحلۀ 30 درصد رسیدگی خورجین‌های ساقۀ اصلی و کمترین عملکرد دانه (83/1465 کیلوگرم در هکتار) به ژنوتیپ SG63-86369 و قطع آبیاری در مرحلۀ پایان گلدهی اختصاص یافت. با توجه به اینکه واکنش ژنوتیپ Hyola401 نسبت به قطع آبیاری در مراحل 10 و 30 درصد رسیدگی خورجین‌های ساقۀ اصلی یکسان است، می‌توان زمان مناسب برای قطع آبیاری را مرحلۀ 10 درصد رسیدگی خورجین‌های ساقۀ اصلی است.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.20084811.1393.45.3.4.5

عنوان مقاله [English]

Determination of Stopping Irrigation Time for Canola Genotypes in North Khouzestan Conditions

نویسندگان [English]

Seyyed Ahmad Kalantar Ahmadi ¹
Ghodratollah Fathi ²

¹ Researcher, Safiabad Agricultural Research Center of Dezful and Ph.D student of University of Mohaghegh Ardabili

² Professor, University of Ramin Agricultural and Natural Resources

چکیده [English]

Canola genotypes reaction to stopping irrigation was surveyed. This experiment was carried out as a split plot randomized block design whit three replications in the Safiabad Argicultural Research Center for two years. Main plot was considered of different levels of stopping irrigation (Stopping irrigation at the ending flowering, poding, 10% and 30% ripening of pods in main stem ) and sub plot was included 4 canola genotypes (SG10-86369, SG19-86369, SG63-86369 and Hyola401). Combined results showed that the effects of year, stopping irrigation, genotypes, and interaction stopping irrigation × genotypes were significant on number of pods per plant, number of grain per pod, 1000 seeds weight, harvest index and grain yield. Means of interaction stopping irrigation × genotypes showed the highest number of pods per plant (97.62) at stopping irrigation at 30% ripening of pods in main stem belonged to Hyola401 genotype and the lowest amount achieved in SG10-86369 with stopping irrigation at ending of flowering. The highest 1000 seeds weight (4.18 gr) appointed to Hyola401 genotype with stopping irrigation at 30% ripening of pods in main stem. Genotypes reaction were been different to time of stopping irrigation. The highest grain yield (2743.5 kg/ha) belonged to Hyola401 genotype with stopping irrigation at 30% ripening of pods in main stem and the lowest amount (1465.83 kg/ha) appointed to SG63-86369 genotype with stopping irrigation at the ending of flowering. By considering the same reaction of Hyola401 genotype to stopping irrigation at 10% and 30% ripening of pods in main stem, it can be noted that the stage of 10% ripening pods in main stem is optimum stage for stopping irrigation.

کلیدواژه‌ها [English]

Canola
Cultivar
drought and last irrigation

مراجع

1- Azizi, M., Soltani, A. & Khavari Khorasani, S. (1998). Canola. Culture and Research Mashhad. P, 230.

2- Bengtsson, A. (1988). Current winter rape Cultivars. Aktulla hostrapssorter. Svensk Frotidning, 57, 115-117.

3- Bilsborrow, P. E. & Norton, G. (1993). A consideration of factors affecting the yield of oilseed rape. Aspects of Applied Biology, 6, 91-99.

4- Dogan, E., H. Kirnak, & O. Copur. 2007. Deficit irrigations during soybean reproductive stages and CROPGRO-soybean simulations under semi-arid climatic conditions. Field Crops Res. 103 (2): 154–159.

5- Getient, A., G. Rakow., J. P. Roney & R.K. Downey. 1996. Agronomic performance and seed quality of Ethiopian mustard in Saskatchewan. Can.J. Plant Sci. 76: 387-392.

6- Ghosh,R.K., P.Bandyopadhyay & N. Mukhopadhyay. 1994. Performance of rapeseed-mustard cultivars under various moisture regimes on the gangetic alluvial plain of west Bengal. J. Agron. and Crop Sci. 173(1): 5-10.

7- Gunacekera, C. P, L. D. Mortin, R. J. French, K.H. M. Sidgue, & G. H. Walton. 2001. Effect of water stress on water relations and yield of Indian mustard (Brassica juncea L.) and canola (Brassica napus L.). www. Canola Council.org.

8- Jensen, C.R., V.O. Morgensen, G.Mortensen & J.K.Fieldsend. 1996. Seed glucosinolate, oil and protein contents of field grown rape (Brassica napus L.) affected by soil drying and evaporative demand. Field Crops Res. 47: 93-105.

9- Kafi, M., B. Kamkar, H. Sharifi & M. Goldani. 1999. Plant Physiology. 2^nd Edition, Culture and Research Mashhad. P, 379.

10- Kalantar Ahmadi, S.A. 2007. Effect of limited irrigation on canola cultivars yield in North Khouzestan Conditions. Final Report of Research Project. Ministry of Jahad-E-Agriculture Research and Education Organization. Seed and Plant Improvement.Register No, 87/1485. P, 1-40.

11- Kimber, D. S., & D. L. Mc Gregor. 1995. Brassica oil seeds: production and utilization CAB international.

12- Kolte, S.J., R.P.A. Wasthi & Vishwanath. 2000. Divya mustard: a useful source to create alternaria black spot tolerant dwarf varieties of oilseed Brassica. Plant Varieties and Seeds. 13:107-111.

13- Mendham, N.J. & P. A. Salisbury. 1995. Physiology, crop development, growth and yield. In: Kimber., D. and McGregor, D. I. (eds). CAB International. pp: 11-64.

14- Mendham, N.J., J. Russel & G.C.Buzza, 1984. Yhe contribution of seed survival to yield in new Australian cultivars of seed rape (Brassica napus. L). J.Agric. Sci. Camb., 103: 303-316.

15- Mohammad, T., A. Ali, M.A. Nadeem, A. Tanveer & Q.M. Sabir. 2007. Performance of canola (Brassica napus)and Indian mustard (B. juncea) to soil water deficits: yield and yield components. Field Crops Res. 42: 1-13.

16- Muhammad., T, A. Ali, A. Nadeem, A. Tanveer, A., & Q. M. Sabir. 2007. Performance of canola (Brassica napus L.) under different irrigation levels. Pak. J. Bot. 39: 739–746.

17- Munir, M. & T.Mc Neilly.1992. Comparison of variation in yield and yield components in forage and winter oilseed rape. Pak.J. Agric. Res. 13:289-292.

18- Niknam, S. R., Q.Ma & D.W. Turner. 2003. Osmatic adjustment and Seed yield of Brassica napus and B.juncea genotypes in a water-limited environment in South-Western Australia. Aus J Exp Agr. 43: 1127-1135.

19- Norton, G. P., & E. Bilsborrow. 1991. Comparative physiology of divergent type of winter rapeseed. In: Proc. Int. Canola Conf. Saskatoon, Canada. P.180.

20- Pazouki, A.R. 1999. Study and measurement the effect of water stress on physiological characteristics and parameters of drought tolerance in two canola cultivars. Thesis of Ph.D . Islamic Azad University Ahwaz Science and Research branch. P, 259.

21- Poma, I., G. Venezia & L. Gristina. 1999. Rapeseed (Brassica napus L. var Oleifera D.C.) Echophysiological and Agronomical aspects as affected by soil water availability. Proceedings of the 10^th Internationl Rapeseed Congress. Canberra. Australia: 8 pp.

22- Richards, R. A. & N. Thurling. 1978. Variation between and within species of rapeseed (Brassica campestris and Brassica napus) in response to drought stress. I. Sensitivity at different stages of development. Aust. J. Agric. Res. 29: 469-477.

23- Sana, M., A. Ali., M. Asghar Malik., M. Farrukh Saleem. & M. Rafiq. 2003. Comparative yield potential and oil contents of different canola cultivars (Brassica napus L.). Pak. J. Agron. 2(1): 1-7.

24- Shirani Rad, A.H. 2000. Karaj Seed and Plant Improvement. Annual Report. P, 20.

25- Wright, P.R., J.M. Morgan, R.S. Jessop, & A. Gass. 1995. Comparative adaptation of Canola (Brassica napus)and Indian mustard (B. juncea) to soil water deficits: yield and yield components. Field Crops Res. 42: 1-13.