شناسایی QTL‌ها و ارزیابی شاخص‌های سادۀ کمیت و کیفیت عصارۀ مالت دانۀ جو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور، دانشجوی دکتری اصلاح نباتات دانشگاه تبریز

2 استاد دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه تبریز

3 دانشیار، دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه تبریز

4 استاد پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

چکیده

     به‌منظور شناسایی نواحی ژنومی کنترل‌کنندۀ صفات کمی (QTLs) مرتبط با مالت در دانۀ جو و ارزیابی شاخص‌های مربوط، آزمایشی در سال زراعی 91-1390 با استفاده از 72 لاین هاپلویید مضاعف و والدین آنها (استپتو و مورکس) در دو مزرعۀ تحقیقاتی دانشگاه مهاباد و مرکز تحقیقات کشاورزی میاندواب، در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با دو تکرار اجرا شد. صفات انرژی جوانه‌زنی، درصد کل جوانه‌زنی، خواب بذر، پروتئین دانه، مقدار عصارۀ مالت دانه، مقدار پوستۀ دانه، وزن هکتولیتر دانه، چاقی بذر، ارتفاع بوته، روز تا سنبله‌دهی، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، طول پدانکل، وزن هزاردانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت دانه اندازه‌گیری شد. تجزیۀQTL  به‌روش مکان­یابی فاصله‌ای مرکب براساس میانگین دو محیط انجام گرفت. برای بررسی تأثیرات اپیستازی افزایشی×  افزایشی و آزمون تأثیرات اصلی QTLهای شناسایی‌شده در یک مدل رگرسیون چند‌گانه، از روش مکان‌یابی فاصله­ای چندگانه استفاده شد. در مجموع 56  QTLبا LOD≥2.5 برای صفات مختلف شناسایی شد. واریانس فنوتیپی کل توجیه‌شده به‌وسیلۀ این QTL‌ها برای صفات مختلف از 15/37 تا 24/77 درصد متغیر بود که به‌ترتیب به شاخص برداشت و مقدار پروتئین دانه تعلق داشت. بیشترین مقدار LOD برایQTL  کنترل‌کنندۀ وزن هزاردانه (36/6) روی کروموزوم 4H به‌دست آمد و بیشترین QTL‌ها مربوط به شاخص کیفیت و کمیت مالت دانۀ جو روی کروموزوم‌های 1H،2H ،3H ،4H ،  5Hو 7H مکان­یابی شدند. 12 اثر اپیستازی افزایشی × افزایشی بین QTL های شناسایی‌شده معنادار شدند. در لاین­های تحت مطالعه، تفکیک متجاوز در دو جهت مثبت و منفی با تنوع زیاد از نظر صفات مرتبط با کمیت وکیفیت مالت دانۀ جو مشاهده شد که از این تنوع می‌توان برای اهداف مختلف به‌نژادی استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identification of QTLs and evaluation of simple indices of malting quality and quantity in barely

نویسندگان [English]

  • Marouf Khalili 1
  • Mahmoud Tourchi 2
  • Saeed Aharizade 3
  • Mohamad Moghadam 2
  • Seyed Ali Peyghambari 4
1 Faculty Member, Payame Noor University, Iran
2 Professor, College of Agriculture, University of Tabriz, Iran
3 Associate Professor, College of Agriculture, University of Tabriz, Iran
4 Professor, College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
چکیده [English]

To investigate variation and detect of genomic regions controlling quality and quantity of malt extract in barely, a study was conducted using a set of 72 double haploid barley lines as well as their parents (Stepto & Morex) at experimental stations of University of Mahabad and Agricultural Research Center of Mian'doab in RCBD with two replications during cropping season (2011-12). Different characteristics including germination energy, total percentage of germination, seed dormancy, seed protein, seed malt extract, seed hull, hectoliter weight, seed plumpness, plant height, days to heading, spike length, seeds per spike, peduncle length, one thousand seeds weight, seed yield and harvest index were measured. QTL analysis was done using composite interval mapping (CIM) method for each trait by means of two environments; and Multiple Interval Mapping (MIM) method was exploited for assessment of significant interactions between loci, additive × additive epistasis and testing major effects of detected QTLs at a multiple regression model. For most of traits, transgressive segregation was observed in both positive and negative directions. For this study, a total of fifty-four QTLs with LOD ≥ 2.5 (LR ≥11.5) were identified. Explained genetic variance by these QTLs was varied by 37.15 to 77.24 and maximum LOD for the QTL controlling 1000 seed weight was obtained on chromosome 4H (QW4H) with a LOD =6.36. The largest single QTLs belonging to the quantity and quality of barley grains malt were located on chromosomes 1H, 2H, 3H, 4H and 7H. Twelve additive × additive epistatic effects between identified QTLs were significant. The results revealed that water normal compared with the place had a significant role in the manifestation of malt quality traits. Meanwhile, in the studied haploids and their parents great variation was observed in terms of quantity and quality characteristics of barley malt. This variation can be exploited for different breeding purposes. In addition, identified stable and clustered QTLs could be used for qualitative and quantitative traits of barley malt in marker assisted selection (MAS). However, some detected markers can be identified as an informative marker for selection and increment of the concentration in the final malt extract and malt performance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • barley (Hordeum vulgare L.)
  • malt extraction
  • QTL analysis