ارزیابی قدرت رقابتی گندم و چاودار با استفاده از روش سری‌های جایگزینی در جنوب آذربایجان غربی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد

2 استاد دانشگاه تهران

3 استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی

چکیده

چاودار در سال‌های اخیر برای مزارع گندم خسارت زیادی در پی داشته است. به منظور ارزیابی قدرت رقابتی گندم و چاودار، در سال‌های 90-1389 آزمایشی به‌صورت دسته‌های جایگزین انجام شد. این آزمایش به‌صورت بلوک‌های کامل تصادفی در ایستگاه کشاورزی و منابع طبیعی میاندوآب سه بار تکرار شد. کشت خالص گندم که 100درصد در نظر گرفته شده بود، به ترتیب 10 تا 100درصد از تراکم گندم کاسته و به جای آن چاودار کشت شد. درنتیجه ضرایب نسبی تراکم  (RCC)و محصول نسبی کل (RYT)در مخلوط دو گونه کمتر از یک بود که نشانگر آثار منفی حضور دو گیاه کنار یکدیگر است؛ و کاهش چشمگیری در عملکرد دانۀ گندم مشاهده شد. در تراکم‌های مختلف آثار منفی چاودار بر گندم بیشتر از آثار منفی گندم بر چاودار بوده است؛ برای نمونه چنانچه چاودار گیاه زراعی اصلی و گندم گیاه ناخواسته در نظر گرفته شود، آثار منفی گندم بر چاودار در تراکم‌های بیش از 45 بوته در مترمربع بروز می‌کند، در حالی که در زراعتی که گندم گیاه اصلی است، آثار منفی چاودار در تراکم‌های کمتر از 45 بوته در مترمربع نیز بروز می‌کند. با توجه به نتایج این آزمایش توان رقابتی چاودار نسبت به گندم بالاتر است و مخلوط دو گیاه در تراکم‌های مختلف نسبت به کشت خالص دو گونه سودمند نیست زیرا دو گونه بر هم آثار بازدارندگی دارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of wheat (Triticum aestivum L) and rye (Secale cereal L) competitiveness using replacement design at south west of Azerbaijan Province in Iran

نویسندگان [English]

  • Mansour Sohrabi 1
  • Hamid Rahimian Mashhadi 2
  • Solaiman Mohammadi 3
1 Assistant Professor, Islamic Azad University, Mahabad Branch, Iran
2 Professor, University of Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Agriculture Research Center and Natural Resources of West Azarbaijan, Iran
چکیده [English]

In recent years, rye caused heavy damages in wheat farms in Iran. In order to evaluate wheat competitiveness ability against rye, an experiment was conducted in replacement series design. Field experiment was carried out at the Agricultural and Natural Resources Research Station in Miandoab during 2009-2010 (for 2 years). The experimental design was a randomized complete block design with 3 replacements. In this study, treatments include pure wheat sowing and rye replacement by 10% upto pure rye sowing. The result showed that rye replacement decreased wheat yield. Relative density coefficient (RCC) and total relative yield (RYT) was <1, indicating the negative effects of these two plants on each other. The results showed that when rye is the main crop and wheat is the volunteer crop, wheat will damage rye when its density is over 45 plants per m2. However, when wheat is the main crop, the negative role of rye was detected by its density under 45 plants per m2. Therefore, the result showed that rye had better competitive ability than wheat. The planting of these two crops was not recommended because it seems these two had antagonistic effect on each other.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Competition
  • replacement series
  • rye
  • Wheat