شناسایی ژنوتیپ‌های مقاوم به تنش خشکی در لوبیای چشم بلبلی با استفاده از شاخص‌های مقاومت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران

2 استاد، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران

چکیده

برای بررسی و گزینش ژنوتیپ‌های مقاوم به خشکی لوبیای چشم‌بلبلی و تعیین مناسب‌ترین شاخص‌های مقاومت، سال زراعی 91-1390 پژوهشی در مزرعۀ تحقیقاتی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه تهران واقع در کرج انجام گرفت. در این پژوهش 31 ژنوتیپ لوبیای چشم‌بلبلی تهیه‌شده از بانک ژن دانشکدۀ کشاورزی در دو وضعیت آبیاری معمولی (بدون تنش) و آبیاری محدود (تنش خشکی از مرحلۀ گلدهی تا پایان دورۀ رشد) در طرح بلوک‌های تصادفی در سه تکرار ارزیابی شد. ژنوتیپ‌ها از نظر مقاومت به خشکی با شاخص‌های میانگین بهره‌وری (MP)، میانگین هندسی بهره‌وری (GMP)، میانگین هارمونیک بهره‌وری (HARM)، مقاومت به تنش (STI)، حساسیت به تنش (SSI)، مقاومت (TOL) و پایداری عملکرد (YSI) ارزیابی شدند. با توجه به وضعیت همبستگی آنها با عملکرد در دو وضعیت تنش و بدون تنش، چهار شاخص MP، GMP،HARM  و STI بهترین شاخص‌ها در جداسازی ژنوتیپ‌های مقاوم انتخاب شدند. پس از ترسیم نمودار بای‌پلات، ژنوتیپ‌های 6، 10 و 23 ژنوتیپ‌های مقاوم با عملکرد بالا و ژنوتیپ‌های 28، 3، 9، 14، 26، 17، 20، 30، 27 و 12 ژنوتیپ‌های حساس به تنش خشکی شناسایی شدند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Determination of drought tolerant genotypes in cowpea based on drought tolerance indices

نویسندگان [English]

  • Seyed Hamzeh Hoseyniyan 1
  • Naser Majnon Hoseiyni 2
1 MSc. Student, College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Professor, College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

In order to evaluate and drought tolerance selection in cowpea genotypes and to identify the best indices for drought tolerance, an experiment was conducted at research field University of Tehran in Karaj during 2011-2012 growing season. In this study, 31 cowpea genotypes were evaluated in a randomized complete block design (RCBD) with three replications under normal irrigation (non- stress) and drought stress (non- irrigation from flowering stage until the end of the growing season) conditions. Genotypes were evaluated by indicators of drought tolerance including mean productivity (MP), geometric mean productivity (GMP), stress tolerance index (STI), stress susceptibility index (SSI), tolerance index (TOL) and yield stability index (YSI). Based on correlation with the yield under stress and non-stress condition, four indices MP, GMP, HARM, and STI were selected as the best indicators for selection of tolerant genotypes. Biplot pattern revealed genotypes No. 6, 10 and 23 as tolerant genotypes and 28, 3, 9, 14, 26, 17, 20, 30, 27 and 12 as drought-sensitive genotype.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Biplot
  • cowpea
  • Drought stress
  • drought tolerance indices