تجزیه چند متغیره صفات مختلف زراعی در ژرم پلاسم بومی گندم نان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

استادیار بانک ژن گیاهی ملی ایران

چکیده

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و روابط بین صفات، 615 نمونه ژنتیکی گندم بومی ایران از کلکسیون گندم بانک ژن گیاهی ملی ایران مورد مطالعه قرار گرفتند. بذر هر نمونه ژنتیکی در یک ردیف به طول 5/2 متر در قالب طرح مشاهده‌ای کشت و 17 صفت زراعی و مورفولوژیکی ارزیابی شد. مقادیر ضریب تغییرات نشان داد صفات  وزن دانه پنج سنبله، تعداد پنجه و تعداد دانه در سنبله  از بین صفات کمّی دارای بیشترین تنوع بودند. بر اساس شاخص شانون رنگ گلوم از بین صفات کیفی دارای بیشترین تغییرات بود. در تجزیه رگرسیون گام به گام برای وزن دانه پنج سنبله دو صفت تعداد دانه در سنبله و وزن صد دانه با ضریب تبیین 98 درصد در مدل وارد شدند. نتایج تجزیه به مؤلفه‌های اصلی نشان داد پنج مؤلفه اصلی اول در مجموع 28/63 درصد از تغییرات کل داده‌ها را در بر داشتند. بر اساس ضرایب متغیرها، مؤلفه‌های اصلی به ترتیب تحت عنوان شاخص درشتی بذر و عملکرد بالا، شاخص اجزاء عملکرد، شاخص تولید بیوماس، شاخص خصوصیات کیفی سنبله و شاخص مقاومت به ورس نام‌گذاری شدند. براساس نتایج تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، نمونه‌های ژنتیکی 200 (آذربایجان غربی)، 763 (گیلان)، 835 (لرستان)، 845 و 846 (هر دو از اصفهان) به عنوان نمونه‌های برتر شناسایی شدند. تجزیه خوشه‌ای منشاء نمونه‌های مورد بررسی را در پنج گروه قرار داد. نتایج این تحقیق نشان‌دهنده وجود تنوع ارزشمند در ژرم‌پلاسم گندم بومی ایران می‌باشد و لذا مواد ژنتیکی برتر شناسایی شده می‌توانند در برنامه‌های اصلاحی مورد استفاده قرار گیرند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Multivariate Analysis of Different Agronomic Traits of Iranian Germplasm of Bread Wheat

نویسندگان [English]

  • Yousef ARSHAD
  • Mehdi ZAHRAVI
Assistant Professor, National Plant Gene Bank of Iran, Karaj, Iran
چکیده [English]

In order to study genetic variation and relationship between traits, 615 accessions of local bread wheat from wheat collection of National Plant Gene Bank of Iran were evaluated. Seeds of the accessions were planted in 2.5 meter long rows in an observatory design and 17 agro-morphological traits were measured. Grain yield of 5 spikes, number of tillers and number of seeds per spike were of highest diversity among quantitative traits based on coefficient of variation. Among qualitative traits, glume color had the highest Shannon index. Two independent variables of number of seeds per spike and 100-seed weight were entered the model of stepwise regression determining 98% of grain yield of 5 spikes as dependent variable. The results of PCA indicated that the first five components comprised 63.28% of the total variation in data. Based on coefficient of variables the components were designated as large seed size and high yield, yield components, biomass production, qualitative characteristics of spike and lodging resistance indices, respectively. The results of principlal component analysis distinguished accessions 200 (West Azarbayjan), 763 (Gilan), 835 (Lorestan) and 845, 846 (Isfahan, Both) as superior ones. The cluster analysis distinguished origins of the accessions in four groups. The result of this investigation showed a valuable variation in local wheat germplasm which could be exploited in breeding programs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wheat
  • Genetic diversity
  • Landrace
  • PCA
  • Shannon