نقش پرایمینگ در روند مصرف مواد ذخیره¬ای و جوانه¬زنی بذر چاودار کوهی (Secale montanum) تحت تنش شوری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد علوم و تکنولوژی بذر، گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

2 استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

3 دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

چکیده

درصد جوانه زنی پایین و استقرار گیاهچه از مشکلات اساسی در مناظق شور می­باشند. امروزه تکنیک پیش­تیمار بذر به عنوان عامل بهبود دهنده­ی جوانه­زنی و استقرار تحت تنش­های محیطی معرفی شده است. این تحقیق به منظور بررسی تاثیر پرایمینگ بذر با جیبرلین (25 پی پی ام) ، کلرید­سدیم  (15- بار) و آب بر جوانه­زنی و مصرف مواد ذخیره­ای بذر چاودار کوهی در شرایط تنش شوری انجام شد. تیمارها شامل 5 سطح تنش شوری (صفر، 4-، 8-، 12- و 16- بار) و 4 سطح (بذرهای تیمار شده و شاهد) با 3 تکرار بودند. نتایج نشان داد که ا افزایش تنش شوری مولفه­های جوانه­زنی شامل درصد­جوانه­زنی، شاخص جوانه­زنی، متوسط مدت زمان جوانه­زنی، وزن خشک گیاهچه، وزن مواد مصرف شده بذر، بازده استفاده از مواد ذخیره­ای بذر و درصد کاهش مواد ذخیره­ای بذر کاهش یافت. اما میزان این کاهش برای بذر­های تیمار شده کمتر بود. بیشترین درصد جوانه زنی از پرایمینگ بذر با آب و کلرید سدیم  (3/85 %) بدست آمد. بیشترین شاخص جوانه­زنی (2/42) و کمترین متوسط مدت زمان جوانه زنی (02/1) مربوط به تیمار با آب در شرایط بدون تنش بود. ولی در سطوح بالاتر تنش شوری، بیشترین درصد جوانه­زنی، شاخص جوانه­زنی و کمترین متوسط مدت زمان جوانه­زنی از پرایمینگ با جیبرلیک اسید به دست آمد. در تمام سطوح شوری اعمال شده بالاترین وزن مواد مصرف شده بذر از پرایمینگ کلرید سدیم  بدست آمد. بیشترین بازده استفاده از مواد ذخیره­ای بذر از بذر­های شاهد در پتانسیل 8- بار و بیشترین وزن خشک گیاه­چه و درصد کاهش مواد ذخیره­ای بذر در شرایط بدون تنش از پرایمینگ با کلرید­سدیم  بدست آمد. همچنین پرایمینگ بذر فعالیت آنزیم­های کاتالاز، آسکوربیک پروکسیداز و گلوتاتیون پروکسیداز را در مقایسه با بذر شاهد در طی جوانه­زنی افزایش می دهد. به طور کلی می­توان نتیجه گرفت که پیش­تیمار بذر باعث بهبود مولفه­های جوانه­زنی چاودار کوهی در شرایط تنش شوری می­شود و مقاومت گیاه چاودار کوهی را در مقابل تنش شوری در مرحله جوانه­زنی افزایش می­دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Priming on Seed Reserve Utilization and Germination of Mountain Rye (Secale montanum) Seeds Under Salinity Stress

نویسندگان [English]

  • OMID ANSARI 1
  • Reza TAVAKKOL AFSHARI 2
  • Farzad SHARIF-ZADEH 3
  • ALI SHAYANFAR 1
1 M.Sc Student College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
2 Professor College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
3 Associate Professor College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
چکیده [English]

Low seed germination and seedling emergence is one of the main problems in saline areas. Seed priming technique has been known as a challenge to improve germination and seedling emergence under different environmental stress. The objective of this research was to evaluate the effect of seed priming with gibberellin, NaCl and water on seed germination and seed reserve utilization and germination of Mountain Rye (Secale montanum) seeds under salinity stress in the Seed Laboratory of Department of Agronomy and Plant Breeding, the University of Tehran, Karaj, Iran. Treatments were combinations of 5 levels of salinity stress (0, -4, -8, -12 and -16 bar) and 4 levels of seed priming and control with 3 replications. Results indicated that with increase in salinity stress, germination components such as germination percentage, germination index, mean time to germination, seedling dry weight of utilized (mobilized) seed, seed reserve utilization efficiency and seed reserve depletion percentage decreased, but seed priming showed lower reduction. The highest germination percentage (85.3%) was obtained by hydro-priming and halo-priming in control conditions. The highest germination index (42.2) and the minimum mean germination time (1.02) were obtained from hydro-priming in control conditions. But in higher levels of osmotic pressures, the highest germination percentage, germination index and the minimum means germination time were obtained from priming with gibberellin. In all of the drought levels, primed seeds possessed more germination rate and seedling dry weight than control. Across salinity osmotic pressures, halo-priming had a greater weight of utilized (mobilized) seed reserve. The highest seed reserve depletion percentage and seedling dry weight were achieved from halo-priming and minimum osmotic pressure. Also, seed priming increased antioxidant enzyme activity during seed germination process. It is concluded that priming results in improvement in germination components of Mountain Rye in salinity stress conditions and increases the resistance of Mountain Rye to salinity stress in germination phase.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Secale montanum
  • Seed priming
  • Enzyme activity
  • Salinity stress
  • germination characteristics