عکس‌العمل بنیه و سختی بذر دو گونه یونجه یکساله به تنش خشکی و محلول پاشی ریزمغذی‎های آهن و روی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تربیت مدرس

2 دانشیار، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، تخصص: فیزیولوژی گیاهان زراعی، اثر تنش های محیطی بر گیاهان زراعی

3 استاد دانشگاه ازاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران

4 استاد دانشگاه تربیت مدرس

5 استاد پردیس کشاورزی کرج

چکیده

به منظور بررسی اثر تنش خشکی و محلول پاشی آهن و روی بر دو گونه یونجه یک ساله(Medicago. polymorpha cv Serena و (Medicago. scutellata cv Comertial)، آزمایش مزرعه‌ای به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجراء گردید. تیمار‌های محلول‌پاشی شامل:آب مقطر (تیمار شاهد)، آهن از منبع کلات آهن، روی از منبع کلات روی و آهن+ روی و تیمارهای تنش خشکی شامل : 1- تیمار شاهد (بدون تنش 412 میلی‌متر) 2- قطع آبیاری در مرحله 50 درصد گل‌دهی (198 میلی‌متر ) 3- قطع آبیاری از رسیدگی اولین غلاف از پایین (358 میلی‌متر) و 4- قطع آبیاری 10 روز قبل از گل‌دهی (124 میلی‌متر) در نظر گرفته شدند. تیمارهای خشکی با استفاده از پلی اتیلن گلیکول(PEG-6000) با پتانسیل‌های اسمزی 3-، 6- و 9- بار پلی‌اتیلن‌گلیکول و آب مقطر(تیمارشاهد) جهت برآورد مقاومت گیاهچه‌ها در برابر تنش خشکی مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج آزمون‌های آزمایشگاهی نشان داد که میزان آهن بذر در تیمار محلول‌پاشی آهن و آهن + روی بترتیب 68 و 13 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش یافت. میزان آهن بذر گونه اسکوتلاتا 181 میلی‌گرم در کیلوگرم کمتر از گونه پلی‌مورفا و مقدار روی بذر 10 درصد بیشتر از گونه پلی‌مورفا بود. همبستگی منفی و معنی‌داری بین روی و آهن در بــذر (** 62/0r=-) حاصل گردید. برهمکنش گونه و محلول‌پاشی در سطوح مختلف تنش خشکی نشان داد که مقدارآهن بذر در گونه اسکوتلاتا درتیمارهای 2، 3 و 4 تنش خشکی، به ترتیب 8، 6 و 33 درصد نسبت به شاهد افزایش یافت. درصد سختی بذر در تیمارهای 2، 3 و 4 تنش خشکی در مزرعه، بترتیب در تیمارهای محلول‌پاشی روی، آهن + روی و آهن + روی 28، 30 و 22 درصد برآورد گردید. میزان رشد گیاهچه با افزایش پتانسیل اسمزی از 3- نسبت به تیمار 9- بار تحت شرایط تیمار محلول‌پاشی آهن + روی تولید شده بودند نسبت به بذرهای تولید شده ذر شرایط تیمار شاهد 5/0 تا 15 برابر افزایش یافت.

عنوان مقاله [English]

Response of Seed Vigor and Hardseedness of Two Annual Medics under Drought Stress and Foliar Application of Iron and Zinc

نویسندگان [English]

  • mirza hosien rashno 1
  • Zeinolabedin Tahmasebi 2
  • hosien HEIDARI SHARIFABAD 3
  • s. ali mohammad MODARES SANAVAI 4
  • reza TAVAKKOL AFSHARI 5
1
2
3
4
5
چکیده [English]

To determine the effects of drought stress and Fe and Zn spraying on two annual medics, namely, Medicago polymorph cv Serena and Medicago scutellata cv Comertial, a field experiment as a split factorial based on a randomized complete blockdesign in 3 replications in Allborze Agricultural Research Center, in Karaj was conducted. Spraying treatments include distilled water (control), Fe, Zn and Fe+Zn, and drought stress include complete irrigation as control, irrigation until 10 days before flowering, irrigation until %50 flowering, and irrigation until maturity of first pod from the lower part of plant. For laboratory experiments, osmotic treatments of -3, -6 and -9 bars using polyethyleneglycol 6000 and distilled water as control were used to evaluate produced seed response to drought stress. The result showed that Fe content of seed in spraying treatment of Fe and Fe+Zn increased by 68% and %13, respectively. Amount of Fe in spraying treatment of Zn, was lower than control (by %15). Fe content in Scutellata seed was 181 mg/kg lower than Polymorpha and Zn content was %10 higher than Polymorpha. Significant and negative correlation between Zn and Fe in seeds (r=-62**) was achieved. Interaction of genotypes and spraying in different levels of drought stress showed that Fe content in Scutellata seeds in the second, third and fourth levels of drought were 8, 6 and %33 higher than complete irrigation, respectively. Percentage of seed hardness in the second, third and fourth levels of stress under spraying treatments of Zn, Fe+Zn and Fe+Zn was 28, 30 and %22, respectively. By increasing osmotic potential from -3 to -9 bars, seedling growth was increased under Fe+Zn spraying up to 0.5-15 fold in all level of stress in compare to control treatment. Moreover, under the aforementioned conditions dry weight of root was 10-48% higher in Scutellata than control. Also shoot dry weight increased by 20-60 % in spraying treatment of Fe+Zn under stress conditions. Seedling vigor in spraying treatment of Fe+Zn was 1.5 -3 fold better than control. Generally, iron plus zinc and iron spray treatments were valuable treatments to produce seedlings with high vigor and ability to withstand drought conditions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Annual Medics
  • Hardseedness and Seedling Growth Rate
  • Iron and Zinc Micronutrient
  • Seed vigor