تاثیر نظام های کم آبیاری و کود شیمیایی و زیستی فسفر بر خصوصیات کمی و کیفی شلغم علوفه‏ای (L. Brassica rapa)

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری

2 دانشیار دانشگاه تهران

3 استادیار دانشگاه تهران

4 استادیار دانشگاه گیلان

چکیده

به منظور بررسی تاثیر باکتری‏های حل کننده فسفات و کود شیمیایی فسفر بر عملکرد شلغم علوفه‏ای در شرایط کم آبیاری، آزمایشی در سال 1388 در مزرعه آموزشی- پژوهشی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران به صورت کرت‏های خرد شده در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. عامل اول شامل پنج سطح کم آبیاری (شاهد بدون آبیاری، یک مرتبه آبیاری در زمان کاشت، آبیاری در زمان کاشت + آبیاری در آغاز تشکیل غده‏ها، آبیاری در زمان کاشت + آبیاری در آغاز تشکیل غده‏ها + آبیاری در آغاز رشد ساقه و آبیاری کامل در تمام دوره رشد بر اساس نیاز آبی گیاه) به کرت اصلی و عامل دوم شامل چهار سطح کودی (شاهد بدون کود فسفر، 100% کود شیمایی فسفره بر اساس آزمون خاک، 50% کود شیمیایی+ تلقیح بذر با زاد مایه باکتری سودوموناس پوتیدا سویه‏های 41 و 168 و تلقیح بذر با زاد مایه باکتری‏های سودوموناس پوتیدا به تنهایی) به کرت فرعی تخصیص داده شدند. نتایج نشان داد که گیاه شلغم علوفه‏ای به تنش خشکی به ویژه در مرحله جوانه زنی و سبز شدن، بسیار حساس است و در صورت اعمال کم آبیاری، تامین آب در این مرحله می‏تواند نقش بسیار مهمی در افزایش عملکرد داشته باشد. این در حالی است که آبیاری در زمان آغاز رشد ساقه، تاثیری بر افزایش عملکرد علوفه این گیاه نداشت. همچنین نتایج نشان داد استفاده از کود شیمیایی و زیستی فسفر در کاهش اثرات نامطلوب تنش خشکی بر رشد و عملکرد این گیاه موثر بود. با افزایش شدت تنش خشکی، قابلیت هضم ماده خشک و انرژی متابولیسمی علوفه شلغم از یک روند کاهشی پیروی نمود در حالی که در همین شرایط مقدار الیاف نامحلول در شوینده‏های اسیدی، کربوهیدرات محلول در آب و پروتئین خام از یک روند افزایشی پیروی کرد. به طور کلی در تولید شلغم علوفه‏ای می‏توان کود تلفیقی را جایگزین کود کامل شیمیایی فسفر نمود. عملکرد علوفه کل در تیمار کود تلفیقی تنها 8 درصد در مقایسه با تیمار کود کامل شیمیایی کاهش یافت. این در حالی است که با مصرف کود تلفیقی 50 درصد در مصرف کود شیمیایی صرفه جویی شد. شایان ذکر است که تیمار کود تلفیقی توانست اثر تنش خشکی را بر رشد و عملکرد شلغم تعدیل نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of Limited Irrigation Regimes and Chemical and Biological Phosphorous Fertilizers on Quantitative and Qualitative Characteristics of Turnip (Brassica rapa L.)

نویسندگان [English]

  • reza keshavarz afshar 1
  • mohammad reza chaichi 2
  • hossein moghadam 3
  • seyed mohammad reza ehteshami 4
1
2
3
4
چکیده [English]

To evaluate the effects of phosphate solubilizing bacteria and chemical phosphorous fertilizer on turnip (Brassica rapa) forage yield under limited irrigation regimes, a field experiment was conducted in Research Farm of College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran, in Karaj/Iran during 2009 growing season. The experimental treatments were arranged as split plots. Five levels of irrigation consisted of: IR0 (no irrigation), IR1 (Irrigation at sowing time), IR2 (Irrigation at sowing time + commencement of tube formation), IR3 (Irrigation at sowing time + commencement of tube formation + commencement of flowering) and IRN (normal irrigation) were assigned to the main plots. Four levels of fertilizing systems viz: F0 (no phosphorous fertilizer), 100% Fch (100% chemical phosphorous fertilizer according to soil test), FBI (seed inoculation by pseudomonas putida bacteria strains 41 and 168), 50%Fch+FBI (50% chemical phosphorous fertilizer + seed inoculation by pseudomonas putida strains 41 and 168) were assigned to the subplots. A randomized complete block design with four replications was employed to analyze the data. The results showed that turnip is very sensitive to water stress in germination and emergence stage of growth. Irrigation at sowing time was the most efficient irrigation in turnip forage production. However, irrigation at stem elongation stage did not affect forage yield. The results also revealed that application of chemical and biological phosphorous fertilizer could moderate negative effect of water stress on turnip forage yield. As the severety of drought stress increased, dry matter digestibility and metabolizable energy of turnip forage followed a decreasing trend, while acid detergent fiber, water soluble carbohydrates and crude protein content followed an increasing trend. Based on the results of the experiment, integrated fertilizer could be a good substitute for chemical fertilizer. Total forage yield of turnip reduced by 8% in integrated fertilizer application compared to chemical fertilizer treatment. However, in integrated fertilizer treatment 50% reduction in chemical fertilizer utilization was achieved. Also integrated fertilizer could moderate the adverse drough stress effects on turnip growth and forage yield.

کلیدواژه‌ها [English]

  • forage quality
  • limited irrigation
  • Pseudomonas bacteria
  • turnip