اثر مقادیر و نحوه تقسیط کود نیتروژن بر شاخص‌های رشد و عملکرد برنج رقم خزر

نویسندگان

1 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان،‌

2 دانشیار دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان

3 دانشیار پژوهش موسسه تحقیقات برنج کشور

4 استادیار پژوهش موسسه تحقیقات برنج کشور

5 دانشیار دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان،‌

چکیده

به منظور ارزیابی تأثیر مقادیر و تقسیط کود نیتروژن بر شاخص‌های رشد و روابط آنها با عملکرد دانه برنج رقم خزر، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 11 تیمار در 3 تکرار در سال زراعی 1387 در موسسه تحقیقات برنج کشور در رشت به اجرا گذاشته شد. مقادیر کود نیتروژن در سه سطح (10N، 20N و 30N کیلوگرم در هکتار) بر اساس محتوای کلروفیل بالغ‌ترین برگ که با استفاده از دستگاه کلروفیل‌متر دستی (SPAD-502) که در سه حد آستانه 36S، 38S و 40S اندازه‌گیری می‌شد،?به خاک افزوده شدند. نتایج نشان داد که به ترتیب در تیمار S38N30 (SPAD38+30 kgN) و S40N30 (SPAD40+30 kgN) که بالاترین مقدار کود نیتروژن (103 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) را دریافت کرده بودند، بالاترین شاخص سطح برگ (28/3 و 13/3 ) و سرعت رشد گیاه (86/29 و 34/29 گرم بر مترمربع در روز) و در تیمار S40N30 بالاترین دوام سطح برگ (86/1392 سانتی‌مترمربع در روز) بدست آمد. نتایج تجزیه رگرسیونی نشان داد که در مرحله گلدهی بین عملکرد دانه و سرعت رشد گیاه (**87/0= r2)، شاخص سطح برگ (**88/0= r2) و دوام سطح برگ (**76/0= r2) رابطه خطی و مثبتی وجود داشت. با توجه به اینکه بالاترین میزان عملکرد دانه و کارایی زراعی مصرف نیتروژن نیز در تیمار S40N30 مشاهده شد (به ترتیب 5955 کیلوگرم در هکتار و 5/23 کیلوگرم بر کیلوگرم)، به نظر می‌رسد که دلیل اصلی افزایش عملکرد دانه در این تیمار، بهبود شاخص‌های رشد (به ترتیب سرعت رشد گیاه، شاخص سطح برگ و دوام سطح برگ) و استفاده بهینه از کود نیتروژن مصرف شده بوده است. مصرف نوبتی(تقسیط شده) کود نیتروژن به مقدار مناسب و مطابق با نیاز گیاه، باعث جلوگیری از تلفات آن در برنج شده و به صرفه‌جویی در مصرف کود کمک خواهد کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effects of Split Application and Levels of Nitrogen Fertilizer on Growth Indices and Grain Yield of Rice (Oryza sativa Cv. Khazar)

نویسندگان [English]

  • farnaz faraji 1
  • massod esfehani 2
  • masood kavoosi 3
  • majid nahvi 4
  • babak rabiyi 5
چکیده [English]

In order to evaluate the effects of nitrogen levels and its split application on growth indices and their relationship with grain yield of rice (cv. Khazar), a field experiment was conducted at Rice Research Institute of Iran with 11 treatments arranged in a randomized complete block design with 3 replications in 2008. Nitrogen fertilizer levels (10, 20 and 30 kg.ha-1) were applied according to three chlorophyll meter (SPAD-502 reading thresholds) (36, 38 and 40) of fully developed leaf of rice plant. Results showed that in S38N30 (SPAD38+30 kgN) and S40N30 (SPAD40+30 kgN) treatments which were received maximum rate of nitrogen fertilizer (103 kgN.ha-1), maximum LAI (3.13 and 3.28) and CGR (29.86 and 29.34 g.m-2) were observed and in S40N30 treatment maximum LAD (1392.86 cm2.day-1) was observed. Analysis of regression showed that there was a significant linear relationship between grain yield and CGR (r2= 0.87**), LAI (r2= 0.88**) and LAD (r2= 0.76**). Maximum grain yield and nitrogen agronomic efficiency (5955 kg.ha-1 and 23.5 kg.kg-1, respectively) were also observed in S40N30 treatment. It seems that the main reason of increasing grain yield in this treatment was improvement of growth indices (CGR, LAI and LAD, respectively) and effective consumption of nitrogen fertilizer. Considering higher grain yield and nitrogen use efficiency in this treatment, it seems that split application of nitrogen in proper rate according to plant demand, may economize nitrogen fertilizer and prevent of its losses in rice production.

کلیدواژه‌ها [English]

  • CGR
  • LAD
  • LAI
  • rice
  • Yield and NUE.
علوم گیاهان زراعی ایران
دوره 43، شماره 2 - شماره پیاپی 1110756
مجله علوم گیاهان زراعی
مهر 1391
صفحه 323-333

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار