ارتباط تغییرات فنولوژیک و تکمیل نیاز بهاره سازی با روند انباشت قندهای محلول و تحمل به سرما در گندم نان (Triticum aestivum)

نویسندگان

1 استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی کرمانشاه

2 استاد پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

3 دانشیار موسسه تحقیقات نهال و بذر کرج

4 استاد مرکز تحقیقات کشاورزی استرالیا

چکیده

در این پژوهش پاسخ تیمارهای خوگیری به سرما با طول دوره های متفاوت سرمادهی در چهار رقم گندم نان (نورستار، شهریار، الوند، کویر) با نیازهای متفاوت بهاره سازی از زمستانه تا بهاره) در شرایط مزرعه و نیز شرایط محیط تحت کنترل) بررسی گردید. اوج تحمل انجماد در فاز رویشی گیاه و توأم با مرحله برجستگی ساده در مریستم انتهایی ساقه بود به گونه ای که پس از این مرحله بروز تحمل گیاه به سرما کاهش یافته و ظهور برجستگی دوگانه مقارن با کاهش میزان تحمل گیاه به انجماد بود. بیشینه تحمل انجماد پیش از محدوده تکمیل نیاز بهاره سازی به وقوع پیوست که در این محدوه تداوم تیمار سرمادهی تأثیری بر تسریع زمان گلدهی نداشت. کاهش در تعداد نهایی برگ و وهله تثبیت در این تعداد که از آن به عنوان شاخصی فیزیولوژیک در تعیین مرحله تکمیل نیاز بهاره سازی یاد می شود و همسویی این کاهش با خوگیری به سرما، در ارقام بینابین و به ویژه در زمستانه لحاظ گردید. در همین راستا بیشینه توانایی خوگیری به سرما در رقم زمستانه نورستار معادل 18- درجه سانتیگراد ملاحظه شد که این رقم دارای طولانی ترین دوره نیاز بهاره سازی است. افزایش تحمل انجماد که پس از اعمال تیمارهای سرمادهی بر گیاهان مشاهده گردید، با کاهش محتوای آب و افزایش محتوای قندهای محلول در بافتهای برگ و طوقه همبستگی داشت، با استقرار گیاهان در شرایط خوگیری به سرما، محتوای آب طوقه و برگ رو به کاهش نهاد، در همین راستا، همبستگی بالایی بین تحمل سرما و افزایش محتوای فروکتان در طوقه ملاحظه گردید، به طوری که سطوح افزایش فروکتان متناسب با طول دوره اعمال تیمار سرما بود و این روند افزایشی تا محدوده زمانی تکمیل نیاز بهاره سازی تداوم می یافت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Relationships among the Vernalization Response, Carbohydrate Accumulation, Developmental Stages and Frost Tolerance in Bread Wheat Cultivars

نویسندگان [English]

  • shahriyar sasani 1
  • reza tavakkol afshari 2
  • sirus mahfoozi 3
  • ben tervasekis 4
چکیده [English]

Frost tolerance of winter wheat depends primarily on a strong vernalization requirement, delaying the transition to reproductive phase. The responses of four bread wheat cultivars (Triticum aestivum L.) to low-temperatures were examined in controlled environment and field conditions. Prolonged cold treatment accelerated the transition to reproductive development in winter wheats (cv. Norstar and cv. Shahryar) and facultative wheat (cv. Alvand), but not in a spring wheat (cv. Kavir). Exposure to low temperatures also enhanced frost tolerance of the winter and facultative wheats. Maximum frost tolerance was achieved around the point where further cold treatment caused no additional acceleration of flowering time; the vernalization saturation point.This greatest frost tolerance potential was observed in the winter wheat Norstar, which required the longest cold treatments to fulfill the vernalization response. The increased frost tolerance observed after exposure to low-temperatures (cold acclimation) was associated with reduced water but increased sugar content, and there was a strong association between frost tolerance and increased fructan content in the crowns. Fructan levels increased proportional to the length of cold treatment until the vernalization saturation point was reached. These data support the hypothesis that vernalization and cold acclimation pathways are interconnected in cereals and that the delay of floral development until spring is critical to allow acclimation to lowtemperatures during winter.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Carbohydrate
  • Cold acclimation
  • Final leaf number
  • Freezing tolerance
  • Fructan
  • vernalization
  • Wheat