تجزیه و تحلیل چند متغیره برای صفات مرفولوژیک ، عملکرد دانه و اجزای آن در ارقام بومی و اصلاح شده برنج

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان.

2 دانشیار دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان.

چکیده

بررسی خصوصیات کمی جوامع گیاهی همواره برای اصلاح کنندگان گیاهی از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. در این مطالعه، تعداد 110 ژنوتیپ برنج شامل 39 رقم بومی ایرانی، 20 رقم اصلاح شده ایرانی و 51 رقم اصلاح شده خارجی از نظر 14 صفت زراعی در قالب طرح لاتیس مستطیل در موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین ارقام از نظر کلیه صفات مورد مطالعه اختلاف معنی‌داری وجود دارد که دلالت بر وجود تنوع ژنتیکی بالا در بین آن‌ها می باشد. ضرایب همبستگی نشان داد که عملکرد دانه بیشترین ضریب همبستگی را با تعداد پنجه در بوته دارا بوده (699/0 rp= و 711/0rg=) و پس از آن صفات عملکرد تک خوشه (544/0 rp= و 572/0rg=) و تعداد دانه پر در خوشه (454/0 rp=و 455/0rg=) قرار داشتند. نتایج حاصل از تجزیه به عامل‌ها نشان داد که هفت عامل اصلی و مستقل به نام‌های تیپ خوشه، عملکرد، طول، شکل بوته، شکل برگ، ریشک و دانه، 68/77 درصد از تغییرات کل داده‌ها را توجیه می‌نمایند همچنین ضریب KMO برابر با 64/0 بود که بیانگر مزیت نسبی استفاده از تجزیه به عامل‌ها بود. تجزیه خوشه‌ای به روش حداقل واریانس وارد، ارقام را در سه گروه و صفات را در شش گروه قرار داد. صحت گروه‌بندی حاصل از تجزیه خوشه‌ای با انجام تجزیه تابع تشخیص خطی در حدود 95 و 91 درصد برای گروه‌بندی ارقام و صفات بود. نتایج تجزیه به عامل‌ها و تجزیه خوشه‌ای یکدیگر را تایید نمودند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Multivariate Analysis of Morphologic Traits , Grain Yield and Yield Componets of Native and Improved Rice Varieties

نویسندگان [English]

  • dina kebriyayi 1
  • babak rabiyi 2
  • habibollah samizade 2
1
2
چکیده [English]

Studies of genetic diversity of plant populations are very important tools for plant breeders. In this study, 110 rice genotypes, including 39 Iranian local, 20 Iranian improved and 51 foreign improved varieties were studied for 14 agronomic traits in the the rectangular lattice design at the Rice Research Institute of Iran (Rasht). The analysis of variance showed that there were significant differences between cultivars for all the studied traits that indicates high genetic diversity among cultivars. Correlation analysis showed that grain yield was highly correlated with tillers per plant (rp =0.669 and rg =0.711), single panicle yield trait (rp =0.544) and number of filled grains per panicle (rp=0.454 rg=0.455), respectively. The results of factor analysis showed that seven main factors including panicle type, plant yield, plant height, plant shape, leaf shape, awn and seed shape, explain 77.68 percents of the total variance. Also the KMO coefficient was 0.64 that showed the relative preference of using of analysis factor. Cluster analysis using ward's minimum variance method, classified cultivars and characters in three and six groups, respectively. The accuracy of the cluster analysis was measured with the discriminant function and the respected amount was about 95 and 91 percent for the grouped varieties and characters. Results of factor analysis and cluster analysis confirmed each other.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cluster analysis.
  • factor analysis
  • Genetic diversity
  • Local and Improved varieties