تأثیر سطوح مختلف شوری و نیتروژن بر فاکتورهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیائی دو رقم حساس و متحمل به شوری گندم نان

نویسندگان

1 استاد یار پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای، پژوهشکده تحقیقات کشاورزی، پزشکی و صنعتی کرج

2 استاد دانشکده کشاورزی ، دانشگاه فردوسی مشهد

3 دانشیار، دانشکده کشاورزی ، دانشگاه فردوسی مشهد

4 استادیاران پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای، پژوهشکده تحقیقات کشاورزی، پزشکی و صنعتی کرج

چکیده

به منظور مطالعه اثرات سطوح مختلف شوری و نیتروژن بر مکانیسم های بیوشیمیائی و عملکرد گندم، آزمایشی در دو سال زراعی 88-87 و 89-88 در مزرعه تحقیقات شوری، قطب علمی گیاهان زراعی ویِژه دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. این مطالعه به صورت آزمایش اسپلیت فاکتوریل و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار طراحی گردید. تیمارهای مورد بررسی عبارت بودند از سه سطح شوری شاهد، (آب آبیاری و بدون افزایش نمک با هدایت الکتریکی 3/1دسی زیمنس بر متر)، 5 و 10 دسی زیمنس بر متر به عنوان فاکتور اصلی، سه سطح کود نیتروژن 50، 100 و150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و دو رقم گندمِ حساس(طوس) و متحمل به شوری (بم) که به صورت فاکتوریل به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. کود نیتروژنه نیز به شکل سولفات آمونیوم و در سه مرحله تقسیط گردید. نتایج نشان داد، در طی بروز تنش شوری، کاربرد مقادیر 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار تغییرات مفید و معنی داری در میزان پروتئین های محلول برگی، فعالیت آنزیمهای SOD، CAT، APX و عملکرد دانه هر دو ژنوتیپ ایجاد کرد. بیشترین و کمترین میانگین مالوندآلدئید نیز به ترتیب در شوری 10 دسی زیمنس بر متر و رژیم های کودی 50 و 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل شد. در شرایط شور ارقام بم و طوس به ترتیب در سطوح کودی 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بهترین واکنش را در صفات مورد مطالعه از خود نشان دادند. در این شرایط این نتایج نشان داد که نیتروژن می تواند به عنوان یک راهکار فیزیولوژیکی تحمل در برابر صدمات مضر شوری در گندم باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of Different Levels of Salinity and Nitrogen Fertilizer on Physiological and Biochemical Characteristics of Two Salt Sensitive and Salt-Tolerant Wheat Cultivars

نویسندگان [English]

  • azam borzooyi 1
  • mohammad kafi 2
  • hamid reza khazayi 3
  • nejat pirvali 4
1
2
3
4
چکیده [English]

The objective of this experiment was to determine the effects of different levels of nitrogen (N) and salinity on biochemical mechanisms of two wheat genotypes. A field experiment was carried out in a three replicate RCBD split factorial experiment in salinity station of College of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran in 2007-2008 and 2008-2009. Three levels of salt stress (1.3, 5, 10 dS/m) served as main plots and a combination of three levels of sulfate ammonium (50, 100, 150 kg N/ha) and 2 genotypes namely, Bam (resistance) and Toos (susceptible to salt stress) served as subplots. Results indicated that the effect of year on most characteristics was significant. Also under salinity stress, N application (100 and 150 kg N/ha) caused a significant effect on both genotypes with respect to biochemical and yield attributes [soluble proteins, SOD, CAT and APX activity]. Also the highest and the lowest MDA content was observed at 10 dS/m salinity level with 50 and 150 kg N/ha, respectively. The salt-tolerant and sensitive genotypes exhibited maximum value for physio-biochemical and yield attributes at 100 and 150 kg N/ha, respectively. These results suggest that application of N may improve most of the traits and is demonstrated to have physiological benefits and/or reduce the injurious effects of salt stress in wheat.

کلیدواژه‌ها [English]

  • APX
  • Cat
  • MDA
  • nitrogen
  • Protein
  • salinity
  • SOD
  • Wheat
  • yield