اثر رقابت دو گونه علف‌ هرز سوروف بر عملکرد، اجزای عملکرد و شاخص های رشد برنج

نویسندگان

1 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

2 استاد ، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

3 استادیار مؤسسه تحقیقات برنج کشور- رشت

4 مربی، مؤسسه تحقیقات برنج کشور- رشت

5 استادیار، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران

چکیده

سوروف همواره به عنوان مهمترین علف‌هرز برنج در دنیا مطرح بوده است. بعلاوه پیدایش گونه‌های جدید و سازگارتر سوروف در اکوسیستم شالیزار سبب افزایش خسارت این جنس به محصول برنج شده است. این آزمایش به منظور ارزیابی اثر تداخل دو گونه علف‌هرز سوروف بر روی شاخص‌های رشد، عملکرد و اجزای عملکرد برنج، در موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) در سال زراعی 87-1386 به اجرا درآمد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با آرایش افزایشی جزئی و با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل دوگونه علف‌هرز (سوروف معمولی و سوروف برنج) و تراکم‌ علف‌هرز (0، 10، 20 و 40 بوته در متر مربع) بود. برنج رقم هاشمی با تراکم ثابت 20 کپه در متر مربع به صورت خالص و مخلوط با دو گونه علف‌هرز در تراکم‌های مذکور نشاءکاری گردید. با نمونه‌گیری تخریبی از دو هفته پس از کاشت تا زمان برداشت، روند تجمع ماده خشک، روند توسعه سطح برگ، سرعت رشد گیاهی، سرعت رشد نسبی و در آخرین مرحله نمونه‌گیری، عملکرد و اجزاء عملکرد برنج اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که اثر تداخل علف‌هرز و تراکم علف‌هرز بر عملکرد دانه، اجزاء عملکرد، عملکرد بیولوژیک و شاخص‌های رشد برنج معنی‌دار ولی اثر گونه ها معنی‌دار نگردید. متوسط کاهش عملکرد برنج در تداخل با تراکم های مختلف سوروف معمولی و سوروف برنج به ترتیب 60 و 65 درصد بود. تجزیه رگرسیونی داده‌ها و برازش مدل کاهش عملکرد هیپربولیک بر داده‌های عملکرد دانه برنج در برابر تراکم‌های مختلف دو گونه علف‌هرز نشان داد که همواره شیب کاهش عملکرد در گونه سوروف برنج بیشتر از سوروف معمولی بود، اما دو گونه از نظر آماری دارای اختلاف معنی‌داری نبودند. به عبارت دیگر میزان خسارت گونه جدید سوروف مشابه گونه قدیم این علف‌هرز است. شباهت مورفولوژیک و برتریهای اکولوژیکی گونه جدید سوروف از جمله مقاومت به غرقاب و تشابه به گیاه زراعی که امکان وجین دستی آنرا دشوار می‌سازد، سوروف برنج را به عنوان تهدیدی جدید برای زراعت برنج در شمال کشور مطرح می‌سازد. بررسی‌ بیولوژی این گونه به منظور ارائه راهکاری عملی برای مدیریت آن ضروری به نظر می‌رسد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Competitive Effects of Barnyardgrass (Echinochloa Crusgalli (L.) Beauv) and Early Watergrass (Echinochloa Oryzoides (Ard) Fisher) on Yield, Yield Components and Growth Indices of Rice (Oryza sativa L.)

نویسندگان [English]

  • mohammad javad golmohammadi 1
  • hasan alizade 2
  • bijan yaghoobi 3
  • majid nahvi 4
  • mostafa oveisi 5
چکیده [English]

Barnyardgrass has always been considered as the most important weed of rice all over the world. Meanwhile, establishment of new species of this genus which is more adaptable to paddy ecosystem will increase the importance of this genus as a new threat to rice. In order to evaluate the competition of two species of barnyardgrass with rice, an experiment was conducted at Rice Research Institute of Iran (Rasht) in 2007. The experimental design was a randomized complete block with three replications arranged in a partial additive series. The treatments included two barnyardgrass species (E. crus-galli and E. oryzoides), and species density at four levels (0, 10, 20 and 40 plant.m-2), transplanted with Hashemi land races cultivar rice in local normal density (20 bunches.m-2) and each bunch included three seedlings. Destructive samples were taken two weeks after transplanting up to harvesting, that is, 5 times by 10 days interval in 0.25 m-2. Rice total dry matter accumulation (TDM), Leaf area index (LAI), crop growth rate (CGR), relative growth rate (RGR), yield and yield components were measured. Results showed that yield, yield components and growth indices were affected by both weed species significantly and no interaction between species occurred. Fitting the hyperbolic yield loss model to rice grain yield in barnyardgrass density showed that two weed species were not significantly different. Morphological similarity and ecological adaptability of new barnyardgrass species including resistance to flooding and also high similarity to crop plant that makes its hand weeding less efficient, implies E. oryzoides as a new threat for rice cultivation in northern paddy field of Iran. More investigation on biology of this species is suggested in order to present an applied integrated method for E. oryzoides management.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Barnyardgrass
  • Biomass
  • Competition index
  • Density
  • Monoculture
  • Transplanting