واکنش عملکرد، اجزای عملکرد و شاخص‌های مقاومت به تنش در ارقام گندم نان و دوروم به تنش خشکی پس از گلدهی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز

2 استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز

چکیده

عملکرد دانه گندم در اغلب مناطق زراعی ایران در نتیجه بروز تنش خشکی پس از گلدهی کاهش می‌یابد. به منظور بررسی اثر تنش خشکی آخر فصل بر ارقام گندم آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز در سال زراعی 89-1388 انجام شد، عامل اصلی رژیم آبی (آبیاری تا انتهای فصل رشد و قطع آبیاری در مرحله گلدهی) و عامل فرعی پانزده رقم مختلف گندم شامل ده رقم گندم نان و پنج رقم گندم دوروم بود . نتایج نشان داد که تنش خشکی بعد از گلدهی باعث کاهش معنی‌دار عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و شاخص برداشت می شود. بیشترین میزان عملکرد دانه در شرایط با و بدون تنش خشکی آخر فصل به ترتیب در ارقام مغان2 و شیرودی مشاهده شد. از بین شاخص‌های مقاومت به تنش سه شاخص میانگین بهره‌وری(MP)، میانگین هندسی بهره‌وری(GMP) و شاخص تحمل تنش(STI) همبستگی مثبت و معنی‌داری با عملکرد در شرایط تنش و بدون تنش نشان دادند و به نظر می‌رسد شاخص‌های مناسبی برای شناسایی ارقام گندم مقاوم به تنش خشکی آخر فصل باشند. در این آزمایش ارقام مغان2 و عدل پتانسیل عملکرد زیادتر و مقاومت نسبی بیشتری نسبت به تنش خشکی آخر فصل نشان دادند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Responses of Yield, Yield Components and Drought Resistance Indices in Bread and Durum Wheat Cultivars to Post-Anthesis Drought Stress

نویسندگان [English]

  • hedayatollah karimzadeh 1
  • yahya emam 2
  • saeed moori 1
1
2
چکیده [English]

Wheat grain yield is adversely affected by post-anthesis drought stress conditions in most wheat growing areas of Iran. To evaluate the effect of late drought stress on wheat cultivars, a field experiment was conducted as split plot in a completely randomized block design with four replications at experimental farm of Collage of Agriculture, Shiraz University during 2009-2010 growing season. Irrigation regime (normal and cut off after flowering) and wheat cultivars were in main plots and subplots, respectively. There were ten bread wheat and five durum wheat cultivars. The result showed that post-anthesis drought stress reduced biological yield, grain yield, number of grain per spike, 1000 grain weight, and harvest index significantly. Maximum grain yield in the normal irrigation and late season drought stress was detected in Moghan2 and Shiroudi, respectively. Mean productivity (MP), geometric mean productivity (GMP) and stress tolerance index (STI) showed positive and significant correlation with yield in both stress and non-stress conditions. It appeared that MP, GMP and STI were appropriate indices for selection of cultivars resistant to late season drought stress conditions. In this experiment, Moghan2 and Adl cultivars showed higher potential yield as well as greater relative resistance to late season drought stress.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cut off irrigation
  • Durum
  • Late season drought stress
  • Wheat