اثر تنش شوری و منبع نیتروژن بر انتقال مجدد نیتروژن در دو رقم یونجه بمی و قره‌یونجه

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

2 استاد پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

3 استاد مؤسسه اصلاح نهال و بذر کرج

چکیده

به منظور بررسی واکنش انتقال مجدد نیتروژن به تنش شوری و نحوه عرضه نیتروژن، پژوهشی در قالب آزمایش فاکتوریل با طرح پایه بلوک کامل تصادفی در سه تکرار و شامل تیمارهای: شوری: شاهد 1/1 دسی‌زیمنس بر متر (S0) و شوری 12 دسی‌زیمنس بر متر (S1)، نحوه عرضه نیتروژن: الف) تلقیح بذرها پیش از کاشت با باکتری ریزوبیوم ملیلوتی (N1)، ب) مصرف 400 میلی‌گرم در لیتر نیترات‌آمونیوم در محلول غذایی بدون تلقیح بذرها با باکتری (N2)، ج) تلقیح بذرها پیش از کاشت با باکتری ریزوبیوم ملیلوتی به همراه مصرف 400 میلی‌گرم در لیتر نیترات‌آمونیوم در محلول غذایی (N3)، بر روی دو رقم یونجه ایرانی شامل بمی و قره‌یونجه در گلخانه طرح حبوبات دانشکده کشاورزی کرج انجام پذیرفت. تنش شوری قابلیت جذب و تثبیت نیتروژن در ریشه و انتقال مجدد نیتروژن از ریشه به شاخساره را به طور معنی‌داری کاهش داد و درصد این کاهش در رقم قره‌یونجه از رقم بمی بالاتر بود. با توجه به وجود همبستگی مثبت میان انتقال مجدد نیتروژن از ریشه به شاخساره و تولید ماده خشک شاخساره پس از برگ‌زدایی، می‌توان گفت یکی از دلایل کاهش سرعت رشد مجدد شاخساره یونجه در شرایط تنش شوری، کاهش انتقال مجدد نیتروژن به شاخساره می‌باشد. بر این اساس انتقال مجدد نیتروژن از ریشه به شاخساره پس از برگ‌زدایی و تجدید رشد شاخساره در رقم بمی نسبت به رقم قره‌یونجه از تحمل نسبی بالاتری به تنش برخوردار است. بالاترین مقدار انتقال مجدد در تیمارهای N2 و N3 وجود داشت هر چند درصد بهره‌برداری از منابع نیتروژن ریشه برای انتقال مجدد نیتروژن در این تیمارها به طور معنی‌داری از تیمار N1 کمتر بود. در اثر تنش شوری انتقال مجدد نیتروژن در هر سه شکل عرضه نیتروژن کاهش یافت اما درصد این کاهش در تیمارهای N2 و N3 به طور معنی‌داری از تیمار N1 بالاتر بود. محتوای سدیم ریشه و شاخساره در تیمار N1 به طور معنی‌داری از دو تیمار دیگر کمتر بود و درصد افزایش در محتوای سدیم ریشه و شاخساره در مواجهه با تنش شوری هم در این تیمار پایین‌تر بود. بنابراین ممکن است که کاهش کمتردر انتقال مجدد نیتروژن و رشد مجدد پس از برگ‌زدایی در تیمار N1 از افزایش کمتر در محتوای سدیم ریشه و شاخساره در این تیمار ناشی شده باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Salinity Stress and Nitrogen Source on Nitrogen Remobilization in Two Alfalfa Cultivars

نویسندگان [English]

  • Amin Namdari 1
  • Kazem Poustini 2
  • Hossein Heydari sharifabad 3
1
2
3
چکیده [English]

In order to study the effect of salinity stress and nitrogen forms on nitrogen remobilization from root to shoot following defoliation and shoot dry matter production, a research in the form of factorial experiment based on randomized block, was designed in three replications. Treatments include: 1) nitrogen forms containing a) biological N fixation (N1), b) 6mM NH4NO3(N2), c) biological N fixation+, 6mM NH4NO3(N3), 2) salinity in two levels containing 1/1 ds/m (S0) and 12 ds/m(S1) and 3) two Iranian alfalfa cultivars (Bami and Gharehyonjeh). Salinity stress decreased nitrogen availability in root and shoot, nitrogen remobilization and shoot dry matter. Percentage of this reduction in Ghareyonjeh cultivar was higher than Bami cultivar. According to positive correlation between nitrogen remobilization to shoot following defoliation and shoot dry matter production (r = 0.86), it was hypothesized that the effect of salinity on reduction of alfalfa shoot regrowth resulted from reduction in nitrogen remobilization. The highest nitrogen remobilization was related to N2 and N3 treatments although the percent of remobilization in N1 treatment was higher. Due to salinity, amount of nitrogen remobilization decreased in all nitrogen forms but percentage of this reduction was higher in N2 and N3 treatments. Percentage of increase in sodium content due to salinity in N2 and N3 treatments was higher than N1. According to appositive correlation between root sodium content and nitrogen remobilization (r = -0.83), it is possible that greater decrease in nitrogen remobilization and shoot dry matter production following defoliation in N2 and N3 treatments resulted from greater increase in sodium content in these treatments.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Alfalfa
  • defoliation
  • Nitrogen remobilization
  • Salinity stress.