بررسی اثر متقابل ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی ژنوتیپ‌های توتون ویرجینیا با محیط

نویسندگان

1 استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی لاهیجان

2 استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان

3 کارشناسی ارشد اصلاح نباتات و عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد، واحد رشت

4 دانشجوی سابق دکتری پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

چکیده

به منظور بررسی اثر محیط بر ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی، پنج ژنوتیپ توتون ویرجینیا در سال 1386 پنج رقم توتون در یک طرح نیمه دی‌آلل با یکدیگر تلاقی داده شدند. در سال 1387، 10 جمعیت F1 به همراه 5 لاین والدینی، در دو آزمایش جداگانه (تنش خشکی و بدون تنش) و در دو منطقه (مرکز تحقیقات توتون تیرتاش و رشت) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار کشت شدند. صفات طول برگ، عرض برگ، تعداد برگ در بوته، شاخص سطح برگ، ارتفاع ساقه و عملکرد برگ خشک مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه دی‌آلل در تمام محیط‌ها برای تمامی صفات حاکی از معنی‌دار شدن اثر متقابل E GCA است که ضرورت محاسبه جداگانه اثرات GCA را در هر محیط بیان می‌کند. اثر متقابل E SCA به جز شاخص سطح برگ برای بقیه صفات معنی‌دار بود که نشان‌دهنده ناپایداری هیبریدهای خاص در تمام محیط‌هاست. اثرات متقابل معنی‌دار نشان می‌دهد که مقدار تفاوت میان اثرات GCA و SCA ژنوتیپ‌ها با محیط تغییر می‏یابد. به طور کلی، نسبت GCA به SCA برای تمام صفات مورد بررسی به جز طول برگ در تمام محیط‌ها معنی‌دار بود که بیانگر نقش چشمگیر اثرات افزایشی در توارث این صفات است. ارقام NC89 و K394 بهترین ترکیب‌شونده عمومی و K394 NC89، VE1×Coker254 و Coker347×Coker254 بهترین ترکیبات خصوصی برای صفت عملکرد برگ خشک در تمام محیط‌ها بودند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Interaction Effects of General Combining Ability and Specific Combining Ability with Environment in Virginia Tobacco Genotypes

نویسندگان [English]

  • Seyed Mostafa Sadeghi 1
  • Habib-allah Samizadeh 2
  • Fatehmeh Javid 3
  • Foad Fatehi 4
1
2
3
4
چکیده [English]

To evaluate the effect of environment on the general and specific combining ability of Virginia tobacco genotypes, five varieties were intercrossed in combination in 2007 in a Half – diallel design. In 2008, the ten F1 population and the five parental lines were sown in two different conditions (drought stress and non-stress) using a complete randomized block design with three replications and two locations (Tirtash and Rasht Tobacco Research Center). The studied traits were: leaf length, leaf width, leaf numbers per plant, leaf area index, plant height and dry leaf yield. Dialle analysis in all environments revealed interactions of GCA×E for most traits, emphasizing the importance of calculation of effects for each environment separately. SCA×E was highly significant for all traits except for the chlorophyll content and leaf area index, indicating that the specific hybrids weren’t stable across the environments. The significant interactions indicated that the magnitude of differences among GCA and SCA effects of genotypes changed with environment. In general, the GCA/SCA ratio over all environments was significant for all quantitative traits except for leaf length, indicating the predominant role of additive genetic effects in the inheritance of most traits. The cultivars NC89 and k394 were the best general combiners, while NC89×k394, VE1×Coker254, Coker347×Coker254 were the best specific combinations for dry leaf yield over all investigated environments.

کلیدواژه‌ها [English]

  • combining ability
  • diallel
  • Drought stress
  • gene action
  • Tobacco.