بررسی تنوع مورفولوژیکی در جمعیت‌های گندم‌های وحشی Aegilops tauschii در ایران و واکنش آنها به نژاد A+134E134 زنگ زرد در مرحله گیاهچه

نویسندگان

1 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

2 استاد پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

3 استادیار پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

4 استادیار بانک ژن گیاهی ملی ایران، مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، کرج

چکیده

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت‌های گندم‌های وحشی Aegilops tauschii موجود در کلکسیون بانک ژن گیاهی ملی ایران که از مناطق مختلف کشور جمع‌آوری شده اند، تعداد 188 نمونه بر اساس صفات مورفولوژیک و 100 نمونه از این مجموعه برای ارزیابی مقاومت به نژاد بیماری زایA+134E134 زنگ زرد به ترتیب در مزرعه تحقیقاتی بانک ژن ملی گیاهی و گلخانه مؤسسه تحقیقات اصلاح نهال و بذر کرج، مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه خوشه‌ای بر اساس ارزیابی صفات مورفولوژیک، جمعیت‌های آجیلوپس تاوشی کلکسیون ایران را بر مبنای استانهای محل جمع‌آوری نمونه‌ها در 2 گروه شامل نمونه‌های مرکز تنوع و حاشیه تنوع دسته‌بندی کرد. نمودار پراکنش نمونه‌ها در فضای دو بعدی ایجاد شده توسط 2 عامل اول تجزیه به عامل‌ها، نمونه‌های تاوشی و استرانگولاتا را از هم مجزا کرد ولی قادر به تفکیک نمونه‌ها بر اساس منشأء جمع‌آوری آنها نبود. ضریب تغییرات فنوتیپی و شاخص تنوع فنوتیپی شانون به عنوان معیارهایی از تنوع ژنتیکی بر اساس صفات کمی و کیفی محاسبه شدند که صفات رنگ گلوم، تعداد دانه در سنبلچه و ارتفاع گیاه بالاترین تنوع را نشان دادند. آنالیز تابع تشخیص بر اساس صفات مورد مطالعه برای گروه‌بندی نمونه‌ها در 2 زیرگونه تاوشی و استرانگولاتا انجام شد. نتایج ارزیابی جمعیت‌های آجیلوپس تاوشی برای نژاد A+134E134 زنگ زرد نشان داد که 76% از جمعیت‌ها در مرحله گیاهچه کاملاً مقاوم به این نژاد بودند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study on Morphological Diversity in Iranian Wild Wheat (Aegilops tauschii) Populations and Their Responses to Yellow Rust, Pathotype 134E134A+ at Seedling Stage

نویسندگان [English]

  • Raheleh Ghasemzadeh 1
  • Mohammadreza Bihamta 2
  • Mansour Omidi 2
  • Vali-allah Mohammadi 3
  • Mohammad Jafar Aghaei 4
چکیده [English]

In order to study genetic diversity of Aegilops tauschii populations, 188 populations of National Plant Gene Bank collection of Iran were evaluated for morphological traits according to IPGRI descriptors in Research Station of National Plant Gene Bank. Moreover, 100 out of 188 populations were evaluated in Research Station of Seed and Plant Improvement Institute for resistance to yellow rust, Pathotype 134E134A+. According to their origins, populations were grouped in two clusters and this analysis separated populations in two centers of diversity and margin of diversity groups. All populations were separated in two subspecies, Tauschii and Strangulata, based on two first factors. Factor analysis could not grouped all populations based on geographic distribution. Coefficient of variance and Shnon-Weaver were calculated and the highest value for Shanon-Weaver index was determined in glum color and the highest value for C.V was determined in seed number per spike and plant height. Using discriminant analysis, Ae. tauschii accessions were allocated in two subspecies, namely,Tauschii and Strangulata. The results of yellow rust resistance evaluation showed that 76% of populations were resistant at seedling stage.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Aegilops tauschii
  • Cluster Analysis
  • morphological traits
  • Yellow rust.