تأثیر دو روش آبیاری شیاری و قطره‌ای نواری و سطوح مختلف نیتروژن و فسفر بر کمیت و کیفیت بذر چغندرقند

نویسندگان

1 مربی پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان

2 دانشیار مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند، کرج

چکیده

در این تحقیق تأثیر توأم میزان عناصر نیتروژن و فسفر در دو روش آبیاری شیاری و قطره‌ای نواری بر عملکرد و کیفیت بذر چغندرقند رقم 7233 مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت اسپیلت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال‌های 83 و 84 در ایستگاه اکباتان مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان انجام شد. روش‌های آبیاری در کرت‌های اصلی و چهار سطح نیتروژن (0، 60، 120 و180 کیلوگرم در هکتار) و سه سطح فسفر (0، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار) به صورت ترکیب فاکتوریل به کرت‌های فرعی اختصاص داده شدند. سپس عملکرد بذر، و برخی صفات کیفی و تکنولوژیکی بذر چغندرقند مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد حجم کل آب مصرفی در آبیاری قطره‌ای نواری نسبت به نشتی حدود 50 درصد کاهش یافت، اما کارایی مصرف آب در روش آبیاری قطره‌ای نواری معادل 59/0 کیلوگرم بر مترمکعب آب مصرفی بود که نسبت به روش آبیاری شیاری به بیش از دو برابر افزایش یافت. عملکرد کمی بذر به طور معنی‌داری تحت تأثیر مقادیر مختلف نیتروژن و همچنین اثر متقابل نیتروژن×سال و اثر متقابل آبیاری×فسفر×سال قرار گرفت. اثر متقابل روش آبیاری×نیتروژن و اثر متقابل روش آبیاری×فسفر×سال روی جوانه‌زنی بذرها معنی‌دار بودند. اگرچه هیچ ‌یک از تیمارها بر غلظت فسفر بذر تأثیر معنی‌دار نداشتند. لیکن سطوح مختلف نیتروژن و اثر متقابل فسفر×سال، بر غلظت پتاسیم بذر تأثیر معنی‌دار داشت. غلظت سدیم بذور نیز تحت اثر دو روش آبیاری، اثر متقابل روش آبیاری×سال، اثر متقابل روش آبیاری×فسفر×نیتروژن و سال قرار گرفت. با افزایش مصرف نیتروژن، در روش آبیاری قطره‌ای نواری عملکرد بذر و عملکرد بذر استاندارد افزایش بیشتری داشتند. عدم مصرف نیتروژن باعث کاهش معنی‌دار درصد جوانه‌زنی بذر چغندرقند در روش آبیاری قطره‌ای نواری گردید، اما در روش آبیاری شیاری با افزایش مصرف نیتروژن تفاوت معنی‌دار درصد جوانه‌زنی بذر بوجود نیامد. به طور کلی، روش آبیاری قطره‌ای نواری و مصرف 120 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن جهت برداشت حداکثر عملکرد بذر استاندارد و بیشترین درصد جوانه‌زنی و همچنین کارایی مصرف آب برای تولید بذر چغندرقند در شرایط مشابه قابل توصیه می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of the Drip Tape and Furrow Irrigation Methods and Different Levels of Nitrogen and Phosphorus on Yield and Quality of Sugar Beet Seed

نویسندگان [English]

  • Mohammadreza Mirzaei 1
  • Ali Ghadami Firouzabadi 1
  • Mohammad Abdolahian Noghabi 2
چکیده [English]

In the present experiment, the effects of nitrogen and phosphor fertilizer application in two methods of furrow and trickle irrigation on the yield and quality of sugar beet seed cultivar 7233 were studied. The experiment was conducted as a split factorial in a completely randomized block design with three replications during 2003 and 2004 in Hamedan province. Main plots were allocated to irrigation methods (furrow and trickle irrigation systems) and sub plots to four nitrogen levels (0, 60, 120, 180 kg/ha) and three phosphor levels (0, 30, 60 kg/ha). Yield, quality and technological particular of sugar beet seed were evaluatged. The results of combined analysis showed that total consumed water in trickle irrigation system relative to furrow irrigation decreased about 50%, however, water use efficiency in trickle irrigation was 0.59 kg/m3 and twice as much as furrow method. By increasing nitrogen in trickle irrigation relative to furrow irrigation, the highest sugar beet seed yield and sugar beet seed yield standard was achieved. In trickle irrigation, nitrogen application did not reduce significantly germination percentage of sugar beet seed. However, by increasing nitrogen level in furrow irrigation method no significant difference for germination percentage was detected. Yield seed was affected by nitrogen and also by the interaction of nitrogen × year and irrigation × phosphor × year interaction. The interaction between irrigation systems with nitrogen levels and interaction effect of irrigation × phosphor × year were significant. Seed phosphor concentration was not affected by any treatment. Seed potassium concentrations were affected by nitrogen levels and the interaction effect of phosphor and year. Sodium content of sugar beet seeds were affected by irrigation method, interaction of irrigation × year and the interaction of irrigation × nitrogen × phosphor × year. In conclusion, to produce maximum standard sugar beet seed with good germination percentage under high water use efficiency, trickle irrigation systems with application of 120 kg/ha, nitrogen fertilizer may suggest for similar conditions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Furrow Irrigation
  • nitrogen
  • Nutrition.
  • phosphor
  • Seed yield
  • Sugar beet
  • Trickle irrigation
  • Water use efficiency