مطالعه ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی مقاومت به بولتینگ و سرکوسپورا، صفات تکنولوژیک و عملکرد در لاین‌های چغندرقند با استفاده از تجزیه تلاقی دای‌آلل

نویسندگان

1 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران

2 دانشیار پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران

3 محقق مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند کرج

4 محقق مرکز تحقیقات کشاورزی صفی‌آباد دزفول

چکیده

به منظور بررسی ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی مقاومت به لکه برگی سرکوسپورا، بولتینگ و برخی صفات مهم زراعی و تکنولوژیک چغندرقند، تعداد 36 هیبرید حاصل از تلاقی 9 والد O- تایپ چغندرقند به صورت یک دای‌آلل 9×9 به همراه چهار شاهد در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد دزفول در سال زراعی 88-1387 مورد بررسی قرار گرفتند. هیبریدها همراه با 9 والد در یک آزمایش 49 رقمی در قالب طرح لاتیس سه گانه در 3 تکرار کشت شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که بین تیمارها برای کلیه صفات به جز عیار قند، سدیم، شکر قابل استحصال و ضریب استحصال شکر تفاوت معنی‌دار وجود دارد. بر اساس نتایج تجزیه تلاقی دای‌آلل، ترکیب‌پذیری عمومی لاین‌ها برای کلیه صفات مورد بررسی در سطح احتمال 1 درصد معنی‌دار بود. همچنین ترکیب‌پذیری خصوصی برای صفات عملکرد ریشه، عملکرد قند، عملکرد قند قابل استحصال و پتاسیم در سطح احتمال 1 درصد و برای صفت مقاومت به سرکوسپورا و مقاومت به بولتینگ در سطح احتمال 5 درصد معنی‌دار بود. در مجموع اثرهای افزایشی و غیرافزایشی در کنترل مقاومت به سرکوسپورا و بولتینگ، عملکرد ریشه، عملکرد قند و عملکرد قند قابل استحصال دخالت داشتند، اما سهم اثرهای غیرافزایشی در کنترل صفات مقاومت به بولتینگ، عملکرد ریشه، عملکرد قند و عملکرد قند قابل استحصال بیشتر بود. بهترین والد برای مقاومت به سرکوسپورا و بولتینگ RR607 بود اما این لاین از لحاظ عملکرد ریشه مناسب نبود. بهترین هیبرید برای مقاومت به سرکوسپورا، عملکرد ریشه، عملکرد قند و عملکرد قند قابل استحصال از تلاقی 452×RR607، بهترین هیبرید برای مقاومت به بولتینگ از تلاقی 261×SB-FIROZ و بهترین هیبرید از لحاظ مقاومت به سرکوسپورا و بولتینگ از تلاقی 436RR607× حاصل گردید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

General and Specific Combining Ability for Resistance to Bolting and Cercospora Leaf Spot, Technological Traits and Yield in Sugar Beet Lines Using Diallel Cross Analysis

نویسندگان [English]

  • Mohsen Niazian 1
  • Reza Amiri 2
  • Abazar Rajabi 3
  • Mohammadreza Orazizade 3
  • Hamid Sharifi 4
چکیده [English]

To evaluate general and specific combining ability for resistance to bolting and Cercospora leaf spot, 36 hybrids derived from crosses between 9 sugar beet lines along with four checks were planted in Safiabad Agricultural Research Center (Dezful) in 2008-2009. The experimental design was a triple lattice design with three replications. Analysis of variance showed significant differences among genotypes for all of the traits with exception of sugar content, sodium, white sugar content and purity. Analysis of combining ability using Griffing's method II indicated that general combining ability of the lines was significant for all of the traits in probability level of 1%. Also, specific combining ability was significant for root yield, sugar yield, white sugar yield and potassium in probability level of 1% and for resistance to bolting and Cercospora leaf spot in probability level of 5%. In general, both additive and non-additive effects were effective in controlling the resistance to Cercospora and bolting, root yield, sugar yield and white sugar yield. However, resistance to bolting, root yield, sugar yield and white sugar yield were found to be mainly determined by the non-additive gene effects. The best parent for resistance to Cercospora and bolting was RR607, however, its root yield was not suitable. The best hybrid for resistance to Cercospora, root yield, sugar yield and white sugar yield was F1 of RR607×452. Furthermore, the best cross for resistance to bolting was SB-FIROZ×261. Nonetheless, cross of RR607×436 produced the best hybrid for resistance to bolting and Cercospora.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bolting
  • Cercospora
  • diallel
  • monogerm
  • Sugar Beet.