تأثیر روش‌های مختلف خاک‌ورزی توأم با مدیریت بقایای گیاهی و سطوح نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم دیم (رقم آگوستا) در شرایط استان فارس

نویسندگان

چکیده

به منظور بررسی تغییرات عملکرد و اجزای عملکرد گندم دیم با مدیریت‎های متفاوت بقایای گیاهی و کاربرد سطوح مختلف نیتروژن در روش‎های مختلف خاک‎ورزی آزمایشی مزرعه‎ای در سال زراعی 1385-1384 در اراضی زراعی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز انجام شد. این آزمایش در قالب طرح کرت‎های دو بار خرد شده بر پایه طرح بلوک‎های کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه روش مختلف خاک‎ورزی به عنوان عامل اصلی (1- شخم با گاوآهن برگرداندار + دو دیسک عمود برهم، T1 2- شخم با گاوآهن قلمی + دو دیسک عمود بر هم، T23- تنها دو دیسک عمود برهم، T3)، سه سطح باقی گذاردن بقایای گیاهی (صفر، 50 و 100 درصد وزن بقایای گندم به ترتیب R1، R2 و R3) به عنوان عامل فرعی و سه سطح نیتروژن (صفر، 100 و 200 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص از منبع اوره به ترتیب N1، N2 و N3) به عنوان عامل فرعی- فرعی بود. نتایج بدست آمده نشان داد که نیتروژن، عملکرد و اجزای عملکرد دانه گندم دیم را به صورت معنی‎دار افزایش داد. حفظ بقایای گندم با ازدیاد عملکرد دانه و وزن هزاردانه در سال بعد همراه بود. تیمار خاک‎ورزی بر عملکرد دانه اثر معنی‎داری داشت و بیشترین عملکرد دانه از روش خاک‎ورزی دو دیسک عمود بر هم (g/m2 01/99) به دست آمد. عملکرد دانه تحت تأثیر متقابل تیمارهای آزمایشی قرار گرفت. از بین اجزای عملکرد دانه، وزن هزاردانه و تعداد دانه در سنبله تحت تأثیر متقابل بقایا و نیتروژن قرار گرفت و بیشترین وزن هزاردانه و تعداد دانه در سنبله از تیمار N3 × R3 به دست آمد. به طور کلی نتایج حاکی از آن است که حفظ بقایا همراه با کاربرد کود نیتروژن در شرایط مشابه با پژوهش حاضر می‎تواند موجب بهبود عملکرد گندم دیم از راه ازدیاد وزن هزاردانه و تعداد دانه در سنبله گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effect of Different Methods of Tillage, Accompanied by Plant Residue Management and Different Levels of Nitrogen Application, on Yield and Yield Components of Rainfed Wheat (cv. Agosta) in Fars Province Climatic Conditions

نویسندگان [English]

  • Yahya Emam
  • Ali Ahmadi
  • Mohammad Pesarakli
چکیده [English]

To investigate the changes in yield and yield components of dry land wheat (Triticum aestivum L. cv Agosta), under the influence of residue and nitrogen levels and different tillage practices, a field experiment was conducted during the 2006-2007 growing season, in the Agricultural Research Station of the College of Agriculture, Shiraz University, Iran. The experiment was designed as a split-split one based on completely randomized blocks with 4 replicates. The treatments were comprised of three tillage practices (T1: moldboard plow + two perpendicular passes of disk harrow, T2: chisel plow + two perpendicular passis of disk harrow, T3: two perpendicular passes of disk harrow) as main plot, three levels of residue left on the soil surface (0, 50 & 100 % by weight of past year wheat residue, R1, R2 & R3, respectively) as sub-plot and three nitrogen levels (0, 100 & 200 Kg N/ha N1, N2 & N3, respectively) from urea source as sub-sub plot. The results indicated that nitrogen application significantly increased wheat yield and yield components. Main effect of residue on seed yield and 1000 seed weight was significant, leaving the residue on soil surface was associated with increased 1000 seed weight as well as grain yield. Tillage practices also affected seed yield significantly. The highest level of seed yield was achieved at T3 (99.01 g/m2). Among the grain yield components, 1000 grain weight and grain number per spike were affected by interaction of R×N with the highest 1000 seed weight and grains per spike obtained from N3×R3 treatment. Overall, this research revealed that under similar agro-climatic conditions, leaving plant residue on soil surface along with N application could result in higher yield in dry land wheat through improved traits of 1000 grain weight and number of grains per spike.

کلیدواژه‌ها [English]

  • .
  • crop residue
  • Dryland wheat yield
  • nitrogen fertilizer
  • Tillage practice