ارزیابی ژرم‌پلاسم گندم در مقابل تنش شوری

نویسندگان

چکیده

برای اصلاح تحمل شوری گندم از طریق شناسائی و انتقال ژن‌های تحمل شوری به ارقام سازگار، تنوع بین واریته‌ای کافی نیست و غربال‌سازی ژرم‌پلاسم گندم ضروری است. به-منظور ارزیابی ژرم‌پلاسم گندم، 34 نمونه مختلف از چهار گونه از ژرم‌پلاسم گندم شامل: نمونه‌های هگزاپلوئید (AABBDD)، تتراپلوئید (AABB)، دیپلوئید (DD) و دیپلوئید با ژنوم (AA) که از مناطق مختلف ایران جمع‌آوری شده بودند، در دو محیط بدون شوری و با تنش شوری، در یک طرح آشیانه‌ای فاکتوریل (تقاطعی) با سه تکرار در گلخانه مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات وزن خشک بیولوژیک، نسبت آب بافت گیاهی به وزن خشک (WC)، غلظت Na+ و تحمل استرس (ST) اندازه‌گیری گردیدند. همبستگی معنی‌داری بین شاخص تحمل و مقدار سدیم بافت گیاهی و WC وجود داشت. برآورد ضریب تغییرات ژنتیکی صفات از طریق امیدهای ریاضی، نشان داد که جمعیت از تنوع ژنتیکی معنی‌داری برخوردار است. تجزیه کلاستر براساس روش WARD، کلیه ژنوتیپ‌ها را در فاصله 4/7 در چهار گروه قرار داد و فاصله دورترین افراد 2/22، و کمترین فاصله بین افراد 89/0 برآورد شد و مطابقت خوبی بین نتایج حاصل از تجزیه کلاستر و ضریب تغییرات ژنتیکی وجود داشت. در داخل گونه‌های مختلف، نمونه‌هائی با غلظت سدیم زیاد و تحمل بالا و نمونه‌هائی با سدیم کم و تحمل بالا مشاهده شد. به‌منظور اصلاح گندم نان در مقابل شوری، باید از تنوع موجود در سایر گونه‌های خویشاوند گندم و جمع کردن مکانیزم‌های دفع و تحمل سدیم در داخل یک ژنوتیپ با کمک مارکرهای ملکولی، بهره جست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Wheat Germplasm in Response to Salinity Stress

نویسندگان [English]

  • Hosein Dashti
  • Ahmad Taj Abadi Pour
  • Hosein Shirani
  • MohammadReza Naghavi
چکیده [English]

To improve bread wheat salt tolerance, new genetic sources of salt tolerance are indispensable, and this requires a screening of wheat germplasm. In order to evaluate bread wheat germplasm, 34 accessions including; hexaploid wheats (AABBDD), tetraploid (AABB) and wild relative diploids (DD and AA genome) collected from different regions of Iran were evaluated under normal vs. salinity stress (NaCl) conditions, using a factorial experiment in a hierarchical design with three replications. The assessed characters were biological dry weight, tissue Water Content (WC; shoot H2O per dry shoot mass), Na+ and stress tolerance index (ST). Stress tolerance was significantly correlated with tissue Na+ concentration and WC. The estimated coefficient of genetic variability (%CVg) via expected mean squares showed that there is a significant genetic diversity in population. Cluster analysis on the basis of Ward's method rendered all the accessions clustered into four clusters at a distance of 7.4. There was a good consistence between clustering results and %CVg. Some accessions were observed with a high shoot Na+ concentration and a high level of ST while some with low Na+ along with high ST. Therefore, breeding for improved ST in bread wheat needs a selection for traits related to both Na+ exclusion and tissue tolerance as well as pyramiding of both into breeder’s lines, using Marker-assisted selection that has the potential to accelerate this breeding process.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cluster Analysis
  • Genetic diversity
  • germplasm
  • salinity
  • Wheat