بررسی روابط همبستگی بین عملکرد و اجزا آن در ارقام امید بخش ارزن دم‎روباهی

نویسندگان

چکیده

به منظور ارزیابی عملکرد و روابط همبستگی بین عملکرد و اجزا آن در 10 رقم ارزن دم‎روباهی (KFM10 تا KFM1) ارسالی از موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی شامل 10 تیمار (10 رقم) و سه تکرار به مدت سه سال زراعی از سال 1382 تا 1384 در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد دزفول اجرا شد. طی فصل رشد مشخصات رویشی و زایشی هر یک از ارقام یادداشت برداری شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب سه ساله، اختلافات معنی‎داری را بین ارقام از نظر صفات مورد بررسی نشان داد. رقم شماره KFM10 به علت عملکرد دانه و علوفه بالا و همچنین ورس کمتر به دلیل قطور بودن ساقه، سازگار ترین رقم بین ارقام مورد بررسی در منطقه صفی آباد دزفول شناخته شد. به منظور بررسی روابط علی و معلولی بین عملکرد دانه با دیگر صفات مورد بررسی و همچنین عملکرد علوفه خشک با دیگر مشخصات یادداشت برداری شده از روش تجزیه علیت استفاده شد. نتایج حاصل از تجزیه علیت برای صفت عملکرد دانه نشان‎دهنده اثرات مستقیم و مثبت تعداد روز تا 50 درصد گلدهی، تعداد پنجه و قطر ساقه (به ترتیب 472/0، 564/0 و 516/0) واثر غیرمستقیم و منفی طول سنبله (323/0-) بود. برای میزان علوفه خشک تولیدی صفت تعداد روز تا50 درصد گلدهی دارای بالاترین اثر مستقیم (628/0) و در مرحله بعد صفات تعداد پنجه، تعداد برگ و تعداد دانه در سنبله (به ترتیب با اثر مستقیم 3/0 و 221/0 و 247/0) قرار داشتند. در نتیجه پیشنهاد می‎شود برای بهبود عملکرد دانه در ارزن دم‎روباهی باید تاکید برانتخاب بوته‎های دیررس با تعداد پنجه و قطرساقه زیاد و همچنین طول سنبله کوتاه داشت. برای بهبود میزان علوفه خشک تولیدی نیز باید در مرحله اول تاکید بیشتر بر انتخاب بوته‎های دیررس و در مرحله بعد بوته‌های با تعداد برگ و پنجه زیاد و همچنین تعداد دانه در سنبله بالا باشد. اثرات باقیمانده بالای برآورد شده برای عملکرد دانه (67/0) و میزان علوفه خشک (667/0) در این طرح بیانگر این مطلب است که تعدادی از فاکتورهای مؤثر بر عملکرد دانه و عملکرد علوفه خشک در این تحقیق منظور نشده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of the Relationships Between Yield and Yield Components in Promising Cultivars of Foxtail Millet (Setaria italica)

نویسندگان [English]

  • Ahmad Ali Shoushi Dezfuli
  • Ardalan Mehrani
چکیده [English]

To study yield and its relationships with yield components in 10 varieties of foxtail millet (KFM1 to KFM10), an experiment was carried out in Safiabad Agricultural Research Center in RCBD design with three replications for a period of three years (2003 to 2005). Vegetative and reproductive characteristics of each cultivar were recordered during the growing seasons. Three year results showed significant differences among cultivars for all the traits. KFM10 was found out as the most adaptable among the studied cultivars in Safiabad region due to its high seed and forage yield and less lodging because of its stem thicknes. Path analysis was employed to study the correlations among seed yield, dry forage yield as well as other traits. Results of path analysis for seed yield indicated that the number of tillers, stem diameter and days to 50% flowering positively and direct affected seed yield (respectively 0.564, 0.516, 0.472) while effected negatively (-0.323) spike length. Results of path analysis for dry forage yield indicated that the number of seeds per spike, number of leaves, number of tillers as well as days to 50% flowering had positive direct effect on the yield (respectively 0.247, 0.221, 0.3, 0.628). To improve seed yield in foxtail millet, it is finally recommended to select late maturity cultivars with high number of tillers, thicker stems and shorter spike lenght. In order to increase dry forage yield, the first priority should be firstly given to a selection of late maturity plants and then to plants with a higher number of leaves & tillers as well as higher number of seeds per spike. High residual effect for seed yield (0.67) and for dry forage yield (0.667) was indicative of the fact that lots of traits that affected seed yield and dry forge yield had not been dealt with in this research.

کلیدواژه‌ها [English]

  • .
  • Correlation
  • Foxtaih millet
  • Path analysis
  • Seed yield