ژنتیک مقاومت به بیماری برق‎زدگی (Ascochyta rabiei) در نخود زراعی

نویسندگان

چکیده

وجود تنوع ژنتیکی کافی برای مقاومت به بیماری برق‎زدگی در جنس نخود (Cicer spp.)، زمینه لازم جهت اصلاح ارقام مقاوم به برق‎زدگی و توسعه کشت پاییزه این محصول را به منظور افزایش عملکرد دانه‎ایجاد نموده است. در این راستا، درک نحوه توارث مقاومت به برق‎زدگی در نخود به تلاش‎های اصلاحی کمک شایان توجهی می‎کند. این بررسی به منظور تعیین تعداد ژن‎های کنترل کننده مقاومت به برق‎زدگی و اندازه برگ در نخود، و نوع عمل این ژن‎ها، اجرا شد. نتاج F1، F2 و F3 حاصل از تلاقی نخود محلی بیونیج و لاین ICC 12004، به همراه والدین در طرح بلوک‎های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز بین المللی تحقیقات کشاورزی در مناطق دیم(ایکاردا) تحت آلودگی مصنوعی در شرایط گلخانه کشت شدند. نتایج نشان داد که در نسل‎های F2 و F3 نسبت بوته های حساس به مقاوم اختلاف معنی‎داری با نسبت‎های مورد انتظار 9:7 و 5:3 نداشتند. بنابراین احتمال وجود دو ژن با اثرات افزایشی را می‎توان تصور کرد. نتایج دیگر حاکی از آن بود که با افزایش اندازه برگ مقاومت به برق‎زدگی در نخود کاهش یافت. تجزیه و تحلیل میانگین نسل‎ها برای مقاومت به برق‎زدگی نشان داد که، در تلاقی حاضر آثار افزایشی نقش اصلی را در تنوع مقاومت به برق‎زدگی ایفا کردند، ولی برای اندازه برگ علاوه بر اثر افزایشی، اجزای غالبیت نیز به طور معنی‎داری در این امر دخیل بودند. اثرات غالبیت (h) و اثرات متقابل غالبیت × غالبیت (l)، در مورد هر دو صفت غیر هم علامت بودند و لذا ممکن است اپیستازی از نوع دوگانه وجود داشته باشد. با توجه به نتایج حاصل می‎توان مقاومت در ژنوتیپ مقاوم (ICC 12004) را به صورت R1R1R2R2 پیشنهاد نمود. لذا بر اساس یافته‎های این تحقیق، روش انتخاب دوره‎ای که به نحو مطلوب از واریانس افزایشی استفاده می‎کند، به عنوان بهترین روش اصلاحی جهت انتخاب ژنوتیپ‎های و الدینی و ایجاد مقاومت به بیماری برق‎زدگی در نخود پیشنهاد می‎شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Genetics of Ascochyta Blight Resistance in Chickpea

نویسندگان [English]

  • Homayun Kanuni
  • Alireza Taleii
  • Rajindar Sing Malhutra
  • Seyed Ali Peyghambari
  • Seyed Mahmoud Okhovat
  • Hosein Ghafari Khligh
چکیده [English]

Available genetic variation for ascochyta blight resistance in genus Cicer has prompted interest in the development and use of autumn sown resistant chickpea cultivars. A thorough understanding of the mode of inheritance of resistance to ascochyta blight in chickpea would assist the breeding efforts. In order to determine the number of genes, as well as to evaluate heritability and action of genes conferring blight resistance and leaf size in chickpea, two genotypes, Iranian local-Bivanij and ICC 12004 were crossed. Parents along with F1, F2 and F3 generations were sown in a Randomized Complete Block Design with three replications at International Center for Agricultural Research in the Dry Areas (ICARDA) under artificial infection conditions. Results showed that, in F2 and F3 generations, ratio of resistance to susceptible plants didn't show significant differences with the respective expected ratios of 9:7 and 5:3. There was a negative correlation observed between leaf size and blight score, meaning that, large leaf genotypes are more susceptible to ascochyta blight. Generation means analysis for resistance to blight revealed that, in this study, additive components played the main role in blight resistance variability, while dominant ones had a significant contribution in variation for leaf size. For these two traits, dominance effects (h) and dominance × dominance interaction (l) had opposite signs which may show the presence of a duplicate epistasis. With respect to these findings, genotypes of the resistant parents could be considered as R1R1R2R2. According to these results, breeding programs could be suggested which appropriately use additive variance for gene pyramiding that can lead to developing ascochyta resistant genotypes in chickpea.

کلیدواژه‌ها [English]

  • .
  • Ascochyta blight
  • Chickpea
  • Gene effect
  • Generation means analysis