مطالعه تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‎های گونه علوفه‌ای- مرتعی علف گندمی (Agropyron elongatum) از طریق بررسی کلونی

نویسندگان

چکیده

ایران یکی از منابع سرشار تنوع ژنتیکی گراس‎های علوفه‎ای و مرتعی ازجمله آگروپایرون پابلند (Agropyron elongatum) می‎باشد. اصلاح و تولید ارقام ترکیبی سازگار و پرتولید، نیازمند بررسی تنوع ژنتیکی، گزینش ژنوتیپ‎های برتر و تعیین والدین مناسب از بین آنها است. این مطالعه با هدف بررسی توان تولید، برآورد میزان تنوع ژنتیکی، تخمین پارامترهای ژنتیکی و تعیین شباهت و تفرق بین ژنوتیپ‎های گزینش شده آگروپایرون پابلند از طریق ارزیابی‎های کلونی، صورت گرفت. بدین منظور تعداد 25 ژنوتیپ به صورت کلون‎های تکرار شده طی دو سال (84 و 85) در قالب طرح آماری بلوک‎های کامل تصادفی بر اساس خصوصیات مورفولوژیک، فنولوژیک و زراعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاکی از اختلاف زیاد و تنوع ژنتیکی وسیع در بین ژنوتیپ‎های مورد مطالعه بود که انتخاب برای اهداف مختلف در این ژرم‎پلاسم را سودمند می‎سازد. بیشترین میزان وراثت‎پذیری مربوط به صفات تعداد روز تا خوشه‎دهی، گرده‎افشانی و ارتفاع بوته و کمترین آن، برای قطر یقه بدست آمد. برآورد ضرایب تنوع فنوتیپی و ژنتیکی طی دو سال آزمایش نشان داد که حداقل میزان تنوع مربوط به روز تا گرده‎افشانی، روز تا خوشه‎دهی و قطر یقه می‎باشد. عملکرد بذر و پس از آن عملکرد علوفه تر و عملکرد علوفه خشک (چین اول و برداشت مجدد) از حداکثر میزان تنوع ژنتیکی برخوردار بودند. تجزیه خوشه‎ای بر اساس خصوصیات فنوتیپی، ژنوتیپ‎ها را در 3 گروه مجزا طبقه‎بندی کرد که بر مبنای آن ژنوتیپ‎های دارای فواصل ژنتیکی بیشتر به منظور استفاده در مطالعات بعدی شناسایی شدند. در مجموع نتایج این پژوهش حاکی از سودمندی ارزیابی‎های کلونی در برآورد تنوع ژنتیکی، وراثت‎پذیری و گزینش والدین مناسب به منظور تدوین پروژه‎های تکمیلی می‎باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Genetic Variation of Clonally Propagated Tall Wheat Grass Genotypes (Agropyron elongatum)

نویسندگان [English]

  • Reza Mohamadi
  • Mohamad Mahdi Majidi
  • Mojtaba KhayamNekouei
  • AghaFakhr MirLohi
چکیده [English]

Tall wheat grass (Agropyron elongatum), as many other grasses, benefits from wide genetic bases in Iran. Estimation of genetic diversity and a selection of suitable genotypes is the initial step for developing adaptable synthetic varieties in many cool season grasses. In order to investigate production, variation and genetic similarity of 25 tall wheat grass genotypes, an experiment was conducted using clonally propagated material. Genotypes were evaluated for agronomic, phenological and morphological traits using a randomized complete block design during 2005 and 2006. Results indicated that there were significant differences between genotypes for all the traits examined indicating a broad genetic diversity in this germplasem. The highest estimates of heritability were observed for days to heading, days to pollination and plant height, while the lowest observed for crown diameter. Genotypic coefficients of variability were highest, for forage and seed yield while the lowest belonging to phenological traits and crown diameter. Applying cluster analysis on the studied attributes, three groups were obtained. Regarding all the assessed characters the least and the most similar accessions were identified to be used in the further future breeding projects. Finally, on the basis of the results it can be concluded that clonally evaluation trails can be useful in estimating the genetic variation and selection of appropriate parents for conducting advanced breeding programs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Agropyron
  • Clone
  • Genetic distance
  • heritability
  • selection