شناسایی سیتوتیپ‌های گندم نیا Aegilops crassa از ایران و تعیین صفات ریختی متمایزکننده آنها

نویسندگان

چکیده

به منظور شناسایی سطح پلوئیدی جمعیت‎های آژیلوپس کراسای (A. crassa) بومی ایران، 67 نمونه جمع‎آوری شده از نقاط مختلف ایران با دو روش فلوسایتومتری و سیتوژنتیکی مورد بررسی قرار گرفتند. بر اساس مقایسه نسبت شدت فلورسنس نمونه‎های آژیلوپس کراسا با آژیلوپس تائوشی (به عنوان شاهد) دو سیتوتیپ تتراپلوئید و هگزاپلوئید در نمونه‎های بومی ایران شناسایی شد. مطالعات سیتوژنتیکی با نتایج فلوسیتومتری وجود دو سیتوتیپ در آژیلوپس کراساهای بومی ایران را تایید نمود. سیتوتیپ تتراپلوئید دامنه‎ای از طول کروموزوم از 65/0±88/13 میکرومتر (بلندترین کروموزوم) تا 43/0±75/8 میکرومتر (کوتاه‎ترین کروموزوم) با متوسط طول کروموزوم 20/0±21/11 میکرومتر و طول کل ژنوم 88/156 میکرومتر بود. تیپ کروموزوم‎ها در سیتوتیپ تتراپلوئید به جز کروموزوم‎های شماره 4، 8 و13 از نوع متاسنتریک بوده و این 3 کروموزوم از نوع ساب متاسنتریک بودند، که اندازه نسبت بازوی کروموزوم آنها به ترتیب 10/0±70/1، 17/0±16/2 و 12/0±84/1 میکرومتر بوده است. سیتوتیپ هگزاپلوئید که طول کروموزوم‎های آن از 56/0±95/12 میکرومتر (بلندترین کروموزوم) تا 34/0±53/7 میکرومتر (کوتاهترین کروموزوم) تغییر می‎کرد. متوسط طول کروموزوم در این سیتوتیپ 23/0±35/10 میکرومتر و طول کل ژنوم 39/217 میکرومتر بود. تیپ کروموزوم‎های این سیتوتیپ عمدتاً از نوع متاسنتریک بود ولی کروموزوم شماره 3 به صورت ساب متاسنتریک با اندازه نسبت بازوی کروموزوم 02/0±76/1 میکرومتر بود و سه جفت ماهواره بر روی کروموزوم‎های شماره 3، 6 و10 وجود داشت، که اندازه آنها به ترتیب 09/1، 09/2 و 54/1 میکرومتر بود. نتایج آزمون مقایسه سیتوتیپ‎ها از نظر صفات مورفولوژیکی نشان داد که صفات ارتفاع، طول برگ پرچم، رنگ گلوم و کرک گلوم دارای تفاوت معنی‎داری در دو سیتوتیپ تتراپلوئید و هگزاپلوئید می‎باشند و بنابراین از این صفات می‎توان برای شناسایی این دو نوع سیتوتیپ استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identification of Aegilops crassa Cytotypes from Iran and Determination of Distinguishable Morphological Characters among them

نویسندگان [English]

  • Mojtaba Ranjbar
  • MohammadReza Naghavi
  • AbbasAli Zali
  • Mohamad Jafar Aghaei
  • Eisa Zarifi
چکیده [English]

In order to determine the cytotypes of 67 accessions of Aegilops crassa from Iran, two flow cytometry and cytogenetics methods were applied. The nucleus of the young leaves was colored using DAPI and the intensity of fluorescent determined by flow cytometry. By comparing the intensity of the fluorescent of the Ae. crassa samples with Ae. tauschii (as an standard sample), two cytotypes 4x and 6x were identified. Cytogenesis study through flow cytometry confirmed the existance of two cytotypes, 4x and 6x, in the Iranian accessions. In tetraploid cytotypes the size of chromosomes ranged from 13.88±0.65 to 8.75±0.43 µm with a mean size of 11.21±0.20 µm per chromosome and a total genome size of 156.88 µm. All the chromosomes in these cytotypes were metacentrics except choromosome 4, 8 and 13 which were submetacentric with arm ratio of 1.70±0.10, 2.16±0.17 and 1.84±0.12 µm, respectively. Moreover pairs 4 and 10 were satellited chromosomes with the sizes of 1.33 and 2.19 µm, respectively, while, in hexaploid cytotypes the size of chromosomes ranged from 12.95±0.56 µm to 7.53±0.23 µm with a mean of 10.35±0.23 µm and total genome size of 217.39 µm. All the chromosomes in these cytotypes were metacentrics expect choromosome 3, which was submetacentric with arm ratio of 1.76±0.02 µm. Chromosome pairs 3, 6 and 10 were satellited ones with the sizes of 1.09, 2.09 and 1.54µm, respectively. The results of comparing of two cytotypes for evaluated morphological characteristics indicated that plant height, flag leaf length, color and wooly glums were significantly different between 4x and 6x cytotypes which could be employed for distinguishing these two cytotypes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • .
  • Ae. crassa
  • Cytotype
  • Flow cytometry
  • Satellite