برآورد اثرات ژنتیکی و اثر متقابل ژنوتیپ در محیط برای برخی از صفات کمی در برنج

نویسندگان

چکیده

یکی از مهمترین اهداف اصلاحی برنامه‌های به نژادی اصلاح برای عملکرد دانه می‌باشد. تعداد 7 رقم برنج (حسنی، دیلمانی، سپیدرود، شاهپسند، صالح، ندا و IRFAON-215) و بذور حاصل از تلاقی دای‌آلل کامل آنها در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال‌های 1385 و 1386 کشت گردیدند. صفات تعداد روز از نشاکاری تا آغاز خوشه‌دهی، طول، عرض و مساحت برگ پرچم، ارتفاع گیاه، طول خوشه، طول خروج خوشه از غلاف و وزن شلتوک هر بوته مورد اندازه‌گیری قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان‌دهنده وجود تفاوت‌های ژنتیکی بین ژنوتیپ‌ها بود. اثرات اصلی شامل ترکیب‌پذیری عمومی، خصوصی، اثر معکوس و غیرمادری برای تمام صفات معنی‌دار بود. اثر متقابل ترکیب‌پذیری عمومی×سال برای صفات عرض برگ پرچم، ارتفاع گیاه، طول خوشه، طول خروج خوشه از غلاف و وزن شلتوک هر بوته و اثر متقابل ترکیب‌پذیری خصوصی×سال برای صفات تعداد روز از نشاکاری تا آغاز خوشه‌دهی، عرض و مساحت برگ پرچم، طول خوشه، طول خروج خوشه از غلاف و وزن شلتوک هر بوته معنی‌دار بودند. برای صفات عرض و مساحت برگ پرچم و طول خوشه سهم اثر غالبیت بیشتر بود، در صورتی که برای صفات تعداد روز از نشاکاری تا آغاز خوشه‌دهی، طول برگ پرچم، ارتفاع گیاه، طول خروج خوشه از غلاف و وزن شلتوک هر بوته سهم اثر افزایشی بیشتر بود و گزینش برای صفات مذکور می‌تواند مفید باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Estimation of Genetic and Genotype × Environmental Effects on some Quantitative Traits in Rice

نویسندگان [English]

  • P. SHARIFI
  • H. DEHGHANI
  • A. MOMENI
  • M. MOGHADAM
چکیده [English]

Seven rice varieties (Hassani, Deilmani, Sepidrod, Shahpasand, Saleh, Neda, and IRFAON215) along with their complete diallel progenies were grown in a randomized complete block design of three replications in the growing seasons of 2006 and 2007 and were evaluated for the quantitative traits of: number of days to flowering, flag leaf length, width and area, plant height, panicle length, extrusion length of panicle from sheath as well as grain yield. Analysis of variance indicated genetic differences among genotypes. General Combining Ability (GCA), Specific Combining Ability (SCA), reciprocal and non-maternal effects were significant for all the traits. Among genotype × year interactions, GCA×year were significant for flag leaf width, plant height, panicle length, extrusion length of panicle from sheath as well as for grain yield while SCA×year were significant for number of days to flowering, flag leaf width and area, panicle length, extrusion length of panicle from sheath and as well for grain yield. Dominance effect was predominant for flag leaf width and area and for panicle length, whereas additive effects were more prominent than the dominant ones for days to flowering, flag leaf length, plant height, extrusion length of panicle from sheath and as well for grain yield per plant. Therefore, selection for these traits can be useful in rice breeding programs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • diallel
  • general combining ability
  • Genotype×environment interaction
  • rice
  • Specific combining ability