اثر تغییرات دی‌اکسیدکربن، تابش فرابنفش و رطوبت بر عملکرد و ترکیبات متابولیکی برگ گندم نان (Triticum aestivum L.)

نویسندگان

چکیده

خشکی، تابش فرابنفش و افزایش غلظت دی‌اکسیدکربن سه فاکتور عمدة محیطی هستند که آیندة غذایی بشر را تحت تأثیر قرار خواهند داد. هدف از پژوهش گلخانه‌ای حاضر، بررسی عملکرد و برخی ترکیبات متابولیکی برگ گندم نان رقم پیشتاز تحت تأثیر سطوح مختلف دی‌اکسیدکربن (400 و 900 میکرو مول بر مول هوا)، تابش فرابنفش (سه سطحUV-A, B, C به ترتیب با شدت 18, 25 و 40 میکرو وات بر سانتی متر مربع) و کمبود آب آبیاری (به میزان 60? ظرفیت مزرعه) بوده است. نتایج نشان داد که با کاهش طول موج تابش فرابنفش، میزان رنگدانه‌های آنتوسیانین، فلاونوئید و کاروتنوئیدهای برگ گندم نان افزایش و عملکرد دانه ‌یافت. اما افزایش غلظت دی‌اکسیدکربن میزان رنگدانه‌های آنتوسیانین و فلاونوئید برگ را کاهش داد. کمبود آب نیز منجر به کاهش مقادیر فلاونوئید و کاروتنوئیدهای برگ گندم نان گردید. با کاهش طول موج تابش فرابنفش و افزایش غلظت دی‌اکسیدکربن میزان کربوهیدرات‌های برگ کاهش یافت و تغییر میزان آب آبیاری در اغلب موارد تأثیر زیادی بر میزان کربوهیدرات‌های برگ نداشت. فلاونوئیدهای برگ با کاهش طول موج تابش فرابنفش و کمبود آبیاری افزایش یافت ولی این مقدار با افزایش غلظت دی‌اکسیدکربن کاهش یافت. در کل با کاهش طول موج تشعشع فرابنفش میزان کلروفیل برگ کاهش یافت. اما این تغییر در غلظت‌های مختلف دی‌اکسیدکربن و مقادیر متفاوت آب آبیاری روند یکسانی نداشت. میزان پروتئین‌های محلول برگ گندم نان نیز با کاهش طول موج تابش فرابنفش و افزایش غلظت دی‌اکسیدکربن و تنش آبی کاهش یافت. در کل می‌توان چنین نتیجه گرفت که در آینده چنانچه در خرد اقلیم تغییراتی نظیر آنچه در این آزمایش شبیه سازی رخ دهد، میزان کربوهیدرات‌ها و پروتئین‌های محلول غلات به ویژه گندم نان که از مهمترین محصولات غذایی جهان می‌باشد کاهش پیدا خواهد کرد. و با کاهش بنیة گیاه میزان عملکرد این محصول راهبردی کم شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effects of Carbon Dioxide, Ultraviolet Radiation and Moisture Alterations on Yield and Metabolic Compounds in Bread Wheat (Triticum aestivum L.)

نویسندگان [English]

  • H. R. BALOUCHI
  • S. A. MODARRES SANAVY
  • Y. EMAM
چکیده [English]

Drought, ultraviolet radiation and atmospheric CO2 are some three environmental factors that seriously affect future food security. The objective followed in the present research was to study the effect of two levels of carbon dioxide (400 and 900 ppm), ultraviolet radiation (UV A, B and C with intensities of 18, 25 and 40 microW.cm-2 respectively) and water deficit (%100 and %60 of field capacity) on yield and some metabolic leaf compounds in bread wheat (cv. Pishtaz). Results showed that ultraviolet radiation enhancement increased anthocyanin, flavonoids and carotenoids content of bread wheat leaf while reducing grain yield. But leaf anthocyanin and flavonoids decreased when CO2 increased. Water deficit also decreased flavonoids and carotenoids of bread wheat leaf. Ultraviolet radiation and carbon dioxide enrichment decreased leaf carbohydrate while water deficit exerting no effect on it. Leaf flavonoids increased under high ultraviolet radiation and water deficit but decreased through carbon dioxide enhancement. In total, high ultraviolet radiation decreased leaf chlorophyll content (a and a+b). But it did not follow the same trend at different levels of water deficit and carbon dioxide concentrations. Leaf soluble proteins decreased when ultraviolet radiation, carbon dioxide concentration and water deficit increased. Finally the results indicated that leaf soluble carbohydrates, proteins and generally nutrient value of cereals inclding bread wheat will decrease in the future with microclimatic and environmental variations and as well with rise in greenhouse gases and ultraviolet radiations. In could be predicted that in the future, wheat production will be diminished as a result of low plant vigor under adverse microclimatic changes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • bread wheat
  • carbon dioxide
  • Metabolic compounds
  • Ultraviolet radiation
  • Water deficit
  • Yield.